Phát biểu tại hội nghị chuyên đề về bảo đảm an toàn giao thông đối với học sinh mới đây, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia đã yêu cầu các ngành liên quan và địa phương tập trung phân tích, có giải pháp hữu hiệu để hạn chế thấp nhất tai nạn giao thông nói chung và đối với học sinh nói riêng.
Gia tăng tình trạng học sinh vi phạm giao thông
Theo phân tích của Thứ trưởng Công an Nguyễn Văn Long, trong số gần 900 vụ tai nạn giao thông liên quan đến học sinh xảy ra trong 10 tháng qua (từ ngày 15/12/2022 đến ngày 14/10/2023), có hơn 700 vụ do thiếu niên, học sinh dưới 18 tuổi là người đi bộ, người điều khiển phương tiện liên quan trong vụ việc. Số vụ nghiêm trọng có hơn 300 vụ (43,69%), làm chết 322 người, bị thương 131 người; ít nghiêm trọng và va chạm giao thông có 388 vụ (52,65%), làm bị thương 514 người,…
Về phương tiện điều khiển liên quan, xe mô-tô dung tích xi-lanh hơn 175cm3 chiếm 0,44%, xe mô-tô từ 50 đến 175cm3 chiếm 71,31%, xe máy dưới 50cm3 chiếm 15,93%, xe đạp chiếm 4,88%, xe đạp điện chiếm 4,09%,…
Về nguyên nhân xảy ra tai nạn, đi không đúng phần đường, làn đường, chiều đường quy định chiếm 21,41%, không chú ý quan sát chiếm 19,39%, chuyển hướng không đúng quy định chiếm 11,77%, sử dụng rượu bia chiếm 2,69%,…
Thậm chí, lực lượng chức năng còn ngăn chặn 3 vụ đua xe trái phép, tạm giữ 57 đối tượng trong lứa tuổi học sinh tham gia đua xe trái phép, thu giữ 51 xe mô-tô; 201 vụ tụ tập chạy xe phóng nhanh, lạng lách, đánh võng gây mất trật tự công cộng, tạm giữ 395 đối tượng, 537 mô-tô,...
Thậm chí, lực lượng chức năng còn ngăn chặn 3 vụ đua xe trái phép, tạm giữ 57 đối tượng trong lứa tuổi học sinh tham gia đua xe trái phép, thu giữ 51 xe mô-tô; 201 vụ tụ tập chạy xe phóng nhanh, lạng lách, đánh võng gây mất trật tự công cộng, tạm giữ 395 đối tượng, 537 mô-tô,...
Theo đánh giá của Thứ trưởng Công an Nguyễn Văn Long, tình trạng học sinh vi phạm pháp luật về trật tự an toàn giao thông hiện nay ngày càng phổ biến và diễn biến phức tạp, nhất là hiện tượng học sinh trung học cơ sở, trung học phổ thông đi học bằng xe máy điện, xe máy, xe mô-tô không đội mũ bảo hiểm, dàn hàng ngang, chạy quá tốc độ, lạng lách, đánh võng, gây rối trật tự công cộng, không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông, kéo đẩy xe khác, sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện,...
 |
Tình trạng học sinh vi phạm pháp luật về trật tự an toàn giao thông hiện nay ngày càng phổ biến và diễn biến phức tạp. |
Một điều đáng lo ngại khác là học sinh điều khiển phương tiện khi chưa có giấy phép lái xe diễn ra khá phổ biến, làm gia tăng nguy cơ tai nạn. Qua số liệu thống kê cho thấy, lỗi vi phạm học sinh chưa đủ tuổi điều khiển xe mô-tô, xe gắn máy chiếm tới 47,59% và hệ quả là tai nạn liên quan học sinh điều khiển xe có dung tích xi-lanh hơn 50cm3 chiếm 71,31%.
Trong 10 địa phương có tỷ lệ tai nạn giao thông liên quan đến học sinh cao nhất cả nước, có 8 địa phương ở phía nam, gồm: Thành phố Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Bình Phước, Vĩnh Long, Bình Dương, Long An, An Giang và Bến Tre.
 |
Số liệu 10 địa phương gia tăng tai nạn giao thông đối với học sinh. |
Các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chưa hiệu quả, nhiều học sinh chưa được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ bản thân khi tham gia giao thông; nhiều phụ huynh, nhà trường chưa nhận thức được đầy đủ trách nhiệm trong công tác này.
Việc tổ chức giao thông tại khu vực cổng trường và trong trường học còn nhiều bất cập, nhất là các trường nằm trên các tuyến đường trục chính đô thị, đường quốc lộ, tỉnh lộ nơi có mật độ phương tiện nhiều và phương tiện giao thông cơ giới lưu thông với tốc độ lớn. Một số cơ sở giáo dục chưa bố trí được điểm dành cho phụ huynh dừng, đỗ phương tiện chờ đón con, em dẫn đến tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè gây mất trật tự an toàn giao thông tại khu vực trường học,...
“Hội nghị chuyên đề này đã mổ xẻ, phân tích nhiều vấn đề quan trọng và điều quan trọng nhất là nâng cao ý thức mỗi người, mỗi nhà. Tất cả chúng ta không được chủ quan, lơ là với nhiệm vụ bảo đảm an toàn cho học sinh, phải luôn nêu cao trách nhiệm người đứng đầu và đưa nội dung này vào kiểm điểm cuối năm của một số cơ quan đơn vị bộ ngành. Trong chúng ta, nếu ai có người thân là em, cháu mình bị mất, bị thương vì tai nạn giao thông mới thật sự thấu hiểu..."
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang.
Nhân rộng những mô hình hiệu quả
Theo khảo sát của Quỹ Phòng, chống thương vong châu Á (Quỹ AIP), tai nạn giao thông là nguyên nhân đứng thứ 2 gây ra tử vong ở trẻ em, học sinh.
Được triển khai từ năm 2018, sau 5 năm thực hiện, dự án đã đem lại lợi ích trực tiếp cho gần 130.500 người và gần 16,2 triệu người hưởng lợi gián tiếp.
Để hạn chế tai nạn cho trẻ em, Quỹ AIP đã phối hợp Quỹ Botnar, Hiệp hội An toàn đường bộ toàn cầu và Quỹ Liên đoàn Ô-tô quốc tế triển khai thí điểm dự án “Giảm tốc độ - Trường học an toàn” tại 6 địa phương trên cả nước, trong đó có tỉnh Gia Lai.
Được triển khai từ năm 2018, sau 5 năm thực hiện, dự án đã đem lại lợi ích trực tiếp cho gần 130.500 người và gần 16,2 triệu người hưởng lợi gián tiếp.
Qua nghiên cứu của các chuyên gia, việc giảm tốc độ ở mức độ thấp cũng có thể giảm nguy cơ chấn thương và tử vong do tai nạn. Một người đi bộ có 90% khả năng sống sót nếu va chạm với ô-tô di chuyển với vận tốc 30km/giờ hoặc thấp hơn, nhưng ô-tô có vận tốc 60km/giờ, nguy cơ tử vong của người đi bộ sẽ tới 90%. Tuy Việt Nam có quy định bắt buộc hạn chế tốc độ phương tiện khi qua khu vực trường học, nhưng lại không quy định cụ thể tốc độ tối đa bao nhiêu. Mối lo ngại của người dân địa phương về vấn đề an toàn khu vực trường học là đòi hỏi chính đáng, cần giải quyết triệt để.
 |
Triển khai thí điểm dự án “Giảm tốc độ - Trường học an toàn”, làm vạch sang đường, gờ giảm tốc,... |
Phó Tổng Giám đốc điều hành Quỹ AIP Hoàng Na Hương cho biết, từ tháng 4/2018 đến tháng 6/2020, Ban An toàn giao thông tỉnh Gia Lai và Quỹ AIP đã triển khai dự án “Giảm tốc độ - Trường học an toàn” giai đoạn 1 tại Trường tiểu học Nguyễn Lương Bằng (đường Lê Duẩn) và Trường tiểu học Phan Đăng Lưu (đường Tôn Đức Thắng), nhằm giảm thiểu tai nạn giao thông qua việc cải tạo hạ tầng đường bộ khu vực trường học; tuyên truyền nâng cao nhận thức của phụ huynh và học sinh, làm vạch sang đường, gờ giảm tốc, sơn chữ “Đi chậm” trên mặt đường, áp dụng tốc độ quy định tối đa qua khu vực trường học (30-40 km/giờ vào khung giờ cao điểm), lắp đặt biển báo tốc độ mới,…
Giảm tốc độ qua trường học để bảo vệ học sinh
Kết thúc giai đoạn 1, tỉnh Gia Lai đã ban hành quy định chung về biển báo tốc độ tối đa qua khu vực trường học trên địa bàn thành phố Pleiku, xác định tốc độ tối đa cụ thể qua khu vực trường học giờ cao điểm để người lái xe giảm tốc độ. Trong đó, khu vực trường học đường đôi, có dải phân cách, cho phép tốc độ tối đa 40km/giờ; đường 2 chiều, không có dải phân cách 30km/giờ, giảm 20km/giờ so với trước.
Gia Lai trở thành địa phương duy nhất trên cả nước ban hành quy định về áp dụng tốc độ tối đa cho phép qua khu vực trường học trên địa bàn thành phố Pleiku.
Từ tháng 7/2020 đến 3/2022, dự án tiếp tục triển khai giai đoạn 2 tại 29 trường tiểu học ở thành phố Pleiku và Trường tiểu học Ia Nhin (huyện Chư Păh), xây dựng định nghĩa “Khu vực trường học an toàn” cho thành phố Pleiku, với tổng kinh phí thực hiện cả 2 giai đoạn gần 12 tỷ đồng.
Dự án tiếp tục lắp đặt và xây dựng mới vạch kẻ sang đường, vỉa hè, lan can inox để tách lối đi bộ và khu vực đậu xe cho cha mẹ học sinh cũng như các biển báo giới hạn tốc độ mới và khu vực trường học,...
Gia Lai trở thành địa phương duy nhất trên cả nước ban hành quy định về áp dụng tốc độ tối đa cho phép qua khu vực trường học trên địa bàn thành phố Pleiku.
Tỉnh cũng chỉ đạo thành phố Pleiku phân bổ nguồn vốn ngân sách địa phương cải tạo đường khu vực trường học. Đây là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng khu vực trường học an toàn cũng như thể hiện cam kết ngày càng cao của Chính phủ trong việc bảo vệ trẻ em trên đường đến trường, đồng thời tạo tiền đề để Pleiku trở thành thành phố kiểu mẫu cho khu vực trường học an toàn trên toàn quốc.
Phương pháp tiếp cận toàn diện của dự án “Giảm tốc độ - Trường học an toàn” góp phần bảo đảm an toàn giao thông cho thanh thiếu niên tại Việt Nam trên hành trình đến trường và xây dựng tương lai của chính mình.
"Chúng tôi tự hào vì những thành quả đạt được sau 5 năm thực hiện dự án, góp phần mang đến sự an toàn cho các em học sinh trên đường đến trường. Sự thành công của dự án đã mở đường cho những thay đổi bền vững lâu dài tại thành phố Pleiku và Việt Nam", bà Eva Moldovanyi, Quản lý chương trình (Quỹ Botnar) chia sẻ.
Các chuyên gia an toàn giao thông nhận định, điểm quan trọng là mô hình được thực hiện ở Gia Lai có thể được nhân rộng trên cả nước cũng như toàn cầu nhằm bảo đảm an toàn cho trẻ em trên thế giới. Dự án khuyến khích các em học sinh và gia đình sử dụng phương tiện giao thông bền vững, hướng tới phát triển thành phố xanh, sạch, lành mạnh, đồng thời thúc đẩy các hình thức giao thông an toàn và bền vững.
 |
Dự án đạt được sự công nhận toàn cầu khi giải quyết các thách thức về an toàn giao thông đường bộ tại thành phố Pleiku và thúc đẩy các biện pháp can thiệp thực tế và sáng tạo thông qua cải tạo an toàn khu vực trường học. |
Ông Kim Beng Lua, cán bộ cấp cao của Hiệp hội An toàn đường bộ toàn cầu chia sẻ, dự án đạt được sự công nhận toàn cầu khi giải quyết các thách thức về an toàn giao thông đường bộ tại thành phố Pleiku và thúc đẩy các biện pháp can thiệp thực tế và sáng tạo thông qua cải tạo an toàn khu vực trường học. Đồng thời, khuyến khích giao thông bền vững và ủng hộ sự đóng góp đầy ý nghĩa của thanh thiếu niên.
Thứ trưởng Giao thông vận tải Lê Đình Thọ cho rằng, học sinh là đối tượng ưu tiên, đòi hỏi sự quan tâm của toàn xã hội và có những biện pháp bảo về an toàn hơn nữa cho học sinh, phát huy vai trò của đoàn-đội, nâng cao hiệu quả tuyên truyền, tổ chức tốt giao thông từ cổng trường, nhất là những trường học được xây dựng dọc các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ.
Tài trợ 2 triệu USD, ứng dụng trí tuệ nhân tạo giúp trẻ đến trường an toàn
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đặc biệt đánh giá cao những mô hình, cách làm hay của Gia Lai, Bắc Ninh và một số địa phương khác, không chỉ mang lại những kết quả tích cực bước đầu, mà còn thể hiện rõ sự nghiêm túc trong tổ chức thực hiện; đồng thời đề nghị các địa phương nhân rộng mô hình hay, chia sẻ cách thức triển khai với các địa phương khác.
Phó Thủ tướng nêu rõ, các cấp chính quyền, đơn vị tuyệt đối không được chủ quan; cần nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu; xem xét đưa nội dung an toàn giao thông cho học sinh trở thành một trong những tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành cuối năm của các trường học; gắn việc triển khai các mô hình với việc kiểm tra, giám sát một cách thực chất nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ, thực chất trong bảo đảm an toàn giao thông cho học sinh,...
