Tuy nhiên, trong bối cảnh xã hội hiện đại với nhiều thay đổi nhanh chóng, yêu cầu đặt ra là phải tiếp tục đổi mới phương thức truyền thông, ứng dụng công nghệ số và mở rộng tiếp cận cộng đồng, để mỗi người dân đều nhận thức rõ, chủ động phòng ngừa và cùng hành động vì gia đình không bạo lực.
Hoàn thiện chính sách, đồng bộ triển khai
Theo đánh giá của Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), công tác phòng, chống bạo lực gia đình trong những năm qua đã có những chuyển biến tích cực, thể hiện rõ qua hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện, sự vào cuộc của các cấp, ngành và cộng đồng xã hội.
Từ năm 1985, các quy định về hành vi bạo lực trong gia đình đã được đưa vào Bộ luật Hình sự. Đến năm 2007, việc ban hành Luật Phòng, chống bạo lực gia đình - đạo luật đầu tiên về lĩnh vực này đã đặt nền móng pháp lý vững chắc cho công tác bảo vệ quyền con người trong gia đình, phù hợp với các cam kết quốc tế như Công ước CEDAW và Công ước về Quyền trẻ em (CRC).
Đặc biệt, Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, có hiệu lực từ ngày 1/7/2023, được xem là bước tiến quan trọng, khắc phục những hạn chế của luật năm 2007, mở rộng khái niệm hành vi bạo lực (bạo lực tinh thần, bạo lực kinh tế, bạo lực qua mạng xã hội, kiểm soát hành vi...), bổ sung quy định về tổng đài quốc gia tiếp nhận tố giác, biện pháp cấm tiếp xúc, tư vấn, giáo dục người có hành vi bạo lực, đồng thời lấy nạn nhân làm trung tâm trong mọi chính sách và can thiệp.
Cùng với việc hoàn thiện hành lang pháp lý, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành như Nghị định 76/2023/NĐ-CP, Nghị định 110/2025/NĐ-CP và Quyết định số 428/QĐ-TTg ngày 18/5/2025 phê duyệt Kế hoạch triển khai Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện thống nhất trên toàn quốc.
Số vụ bạo lực gia đình giảm mạnh từ 4.065 vụ năm 2022 xuống còn 2.329 vụ năm 2024.
Trên thực tế, các địa phương đã triển khai hiệu quả nhiều chương trình, mô hình thiết thực: Tháng hành động quốc gia về phòng, chống bạo lực gia đình, Ngày Quốc tế xóa bỏ bạo lực với phụ nữ (25/11), mô hình “Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng”, “Câu lạc bộ gia đình phát triển bền vững”, “Tổ tư vấn phòng, chống bạo lực gia đình tại cơ sở”…
Tính đến năm 2024, cả nước có hơn 50.000 địa chỉ tin cậy tại cộng đồng, gần 30.000 câu lạc bộ xây dựng gia đình bền vững, hàng nghìn tổ tư vấn và mô hình giáo dục tiền hôn nhân do các tổ chức như Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam triển khai.
Nhờ những nỗ lực đó, số vụ bạo lực gia đình giảm mạnh: Từ 4.065 vụ năm 2022 xuống còn 2.329 vụ năm 2024; tỷ lệ người được tư vấn, hỗ trợ đạt khoảng 70%, với hơn 2,3 triệu người dân được tiếp cận thông tin, kỹ năng về phòng, chống bạo lực gia đình qua các hoạt động truyền thông ở cơ sở.
Truyền thông - then chốt trong phòng ngừa và thay đổi hành vi xã hội
Dù đạt nhiều kết quả tích cực, bạo lực gia đình vẫn là vấn đề nhức nhối, để lại hậu quả nghiêm trọng về tinh thần, sức khỏe, thậm chí tính mạng của nạn nhân. Theo thống kê, trong 2 năm đầu triển khai luật mới, tòa án nhân dân các cấp đã xử lý hơn 405.000 vụ việc liên quan bạo lực gia đình, trong đó có hơn 341.000 vụ ly hôn xuất phát từ nguyên nhân bạo lực hoặc hành vi hủy hoại hôn nhân.
Theo ông Khuất Văn Quý, Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện, để nâng cao hiệu quả phòng, chống bạo lực gia đình trong giai đoạn tới, công tác truyền thông sẽ tiếp tục giữ vai trò then chốt.
Trọng tâm là phổ biến sâu rộng những nội dung mới của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2022, các văn bản hướng dẫn thi hành và đặc biệt là các kênh tiếp nhận tố giác như tổng đài quốc gia, địa chỉ hỗ trợ, cơ sở dữ liệu điện tử.
Bên cạnh đó, truyền thông cần tập trung nâng cao nhận thức cộng đồng về những hành vi bạo lực ít được nhận diện như kiểm soát tài chính, cô lập xã hội, xúc phạm danh dự, bạo lực tinh thần - những hình thức để lại hệ quả lâu dài.
Đồng thời, cần đẩy mạnh tuyên truyền về quyền được bảo vệ và tiếp cận hỗ trợ của nạn nhân, từ đó khuyến khích việc lên tiếng, tố giác, lên án bạo lực trong cộng đồng.
Công tác truyền thông cũng hướng đến giáo dục kỹ năng sống thiết thực: Kỹ năng làm cha mẹ, kỹ năng kiểm soát cảm xúc, ứng xử văn minh, giải quyết mâu thuẫn, xây dựng mối quan hệ bình đẳng, yêu thương trong gia đình.
Cùng với đó, hình thức truyền thông cần đa dạng, hiện đại và gần gũi, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số như podcast, clip ngắn, video hoạt hình, tiểu phẩm tương tác, mạng xã hội (Facebook, TikTok, YouTube, Zalo)… để tiếp cận nhóm thanh niên, phụ nữ, người lao động nhập cư và các nhóm dễ bị tổn thương. Ngoài ra, việc sân khấu hóa, tổ chức tọa đàm, diễn đàn cộng đồng, truyền thông lưu động tại cơ sở, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, cần tiếp tục duy trì nhằm bảo đảm tính bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau.
Theo ông Khuất Văn Quý, truyền thông về phòng, chống bạo lực gia đình cần bảo đảm nguyên tắc nhân văn, tôn trọng danh tính nạn nhân, đồng thời khơi gợi sự đồng cảm và hành động tích cực từ cộng đồng.
"Mỗi hành động nhỏ, một lời khuyên đúng lúc, một chia sẻ lên tiếng hay một cử chỉ nâng đỡ đều có thể cứu rỗi một cuộc đời. Mỗi mái nhà an toàn chính là một viên gạch dựng nên nền móng của một quốc gia nhân ái, văn minh, bền vững", ông Quý nhấn mạnh.
Công cuộc phòng, chống bạo lực gia đình tại Việt Nam đang đi đúng hướng với sự chuyển biến rõ nét trong pháp luật, truyền thông, hỗ trợ và nhận thức xã hội. Song để tiến tới một xã hội không còn bạo lực trong gia đình, cần tiếp tục phát huy sức mạnh của truyền thông, sự phối hợp liên ngành và chung tay từ mỗi người dân, để mỗi gia đình là một tổ ấm bình an, mỗi cộng đồng là nơi tràn đầy yêu thương và nhân ái.
