Về Tây Ninh thăm Nhà Long Hiệp

Tháng 11/1930, thực hiện chỉ đạo của Xứ ủy Nam Kỳ, Hội nghị thành lập Tỉnh ủy đầu tiên tỉnh Chợ Lớn được tiến hành tại đây.

Ngoài các di tích lịch sử ở Tây Ninh đang thu hút du khách như Căn cứ Trung ương Cục miền Nam, Căn cứ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, Chiến thắng Tua Hai, Tháp cổ Bình Thạnh, Tháp Chót Mạt…, hiện di tích Nhà Long Hiệp đang là điểm đến lý tưởng để tìm hiểu về cội rễ dân tộc và lịch sử văn hoá, lịch sử cách mạng Việt Nam. Thăm di tích này vào dịp tiến tới kỷ niệm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam 22/12 năm nay, cựu chiến binh Lê Văn Hùng (tỉnh An Giang) bày tỏ: “Tôi từng chiến đấu ở Long An (cũ) nhưng nay mới biết giá trị lịch sử của căn nhà. Theo tôi, các di tích như thế này cần tôn tạo thêm vì là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống”.

Đến thăm ngôi nhà được xây dựng giữa thế kỷ XIX này, ấn tượng nhất với nhiều du khách là kiểu dáng kiến trúc truyền thống kết hợp trang trí hiện đại: Mặt tiền, vách xây bằng gạch và trang trí hoa văn kiểu Pháp. Nhà có kiến trúc 3 gian, 2 chái; mái lợp ngói âm dương, nền lát gạch Tàu hình lục giác, móng được âm bằng đá xanh, tường dày 20 cm. Vật liệu xây nhà hoàn toàn bằng các loại danh mộc như cẩm lai, gõ đỏ, gỗ mật… Còn theo nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Đào Thái Sơn (tỉnh Tây Ninh), quan sát trực quan cho thấy, nhà có kiến trúc kiểu nhà rường miền Trung với kết cấu xuyên trính, khung sườn kiểu bát trụ, định vị theo hướng tây-đông, tiền-hậu. Các bộ phận của kết cấu chính được trang trí bằng cách chạy chỉ, uốn cong. Nội thất ngôi nhà kiểu bát trụ không có hàng cột giữa cho nên không gian được tạo ra ở giữa nhà rất rộng (rộng lòng căn) thích hợp để thờ tự.

Đến thăm di tích, đoàn viên Nguyễn Minh Nghĩa (Thành phố Hồ Chí Minh) cho biết: "Nội thất nhà có 4 hàng cột, mỗi hàng có 4 cột chia nhà thành 3 gian. Ở gian nhà giữa đặt một bộ ghế trường kỷ và bàn thờ làm tăng thêm sự tôn nghiêm của một ngôi nhà thờ, hai bên chái mỗi bên đặt một bộ ván và một ghế bàn tròn. Đặc biệt phía dưới bộ ghế này là hầm bí mật thông ra bên ngoài. Bộ ván chính là nơi ngồi họp của các đại biểu dự hội nghị thành lập Tỉnh ủy đầu tiên tỉnh Chợ Lớn tháng 11/1930. Thế hệ đoàn viên trẻ chúng tôi thật sự xúc động trước tiền nhân khi đến đây”.

Nội thất là nơi tập trung cao nhất giá trị thẩm mỹ của công trình mà người xưa đã gửi gắm trên từng nét chạm. Đó là một tập hợp đa dạng, phong phú các đề tài cổ điển như “Tứ linh”, Tứ thời”, “Bát quả”; các mô típ thể hiện Phúc - Lộc - Thọ bên cạnh các đề tài phương Tây như Hoa Hồng, Sóc - Nho…, cùng các đề tài cây trái của vùng đất Nam Bộ như mãng cầu, bình bát, khế, măng cụt… được các nghệ nhân thể hiện công phu trên các bao lam, khung ô hộc, vách ngăn, vách lá gió, bàn thờ, ghế nghi,… Nối giữa ngôi nhà chính và nhà phụ phía sau là bức tường dày 20 cm, có 2 cửa bằng gỗ thông ra nhà sau, là một phòng lớn có 2 gian buồng (đây chính là nơi in ấn tài liệu của Tỉnh ủy Chợ Lớn sau khi thành lập).

Theo đồng chí Thành Từ Dũ, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Tây Ninh, tháng 11/1930, Xứ ủy Nam Kỳ chỉ đạo thành lập Tỉnh ủy Chợ Lớn, cử đồng chí Lê Quang Sung - Xứ ủy viên về triệu tập hội nghị thành lập Tỉnh ủy đầu tiên. Hội nghị được tổ chức bí mật tại nhà ông Nguyễn Tấn Tảo (Xã Tảo), làng Long Hiệp, tổng Long Hưng Hạ, quận Trung Quận, tỉnh Chợ Lớn. Các đồng chí lãnh đạo chọn địa điểm này bởi vì đây là cơ sở cách mạng; ông Nguyễn Tấn Tảo làm Xã trưởng nhưng đã được giác ngộ cách mạng. Với vỏ bọc làm việc trong bộ máy chính quyền cơ sở, địch sẽ không nghi ngờ, mật thám không để ý vì thế Đảng ta dựa vào đó hoạt động bí mật.

Tham dự hội nghị có các đồng chí: Ung Văn Khiêm, Bí thư Xứ ủy (thay thế đồng chí Ngô Gia Tự đã bị địch bắt trước đó); Nguyễn Xuân Luyện, Xứ ủy viên; Lê Quang Sung, Xứ ủy viên; Nguyễn Thị Nhỏ, đảng viên hoạt động ở Sài Gòn, Chợ Lớn; Phạm Văn Khương, đảng viên ở Thủ Thừa, Tân An và các đảng viên Nguyễn Văn Tốt, Nguyễn Văn Túc ở Cần Đước; Phan Văn Hảo, Nguyễn Văn Tươi ở Trung Quận. Hội nghị đã bầu 5 đồng chí vào Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Chợ Lớn; đồng thời phân công nhiệm vụ cho từng đồng chí: Lê Quang Sung, Bí thư; Nguyễn Thị Nhỏ, Phó Bí thư; Nguyễn Văn Túc, Phạm Văn Khương, Nguyễn Văn Tốt làm Tỉnh ủy viên. Sau đó, Tỉnh ủy bổ sung 2 đồng chí Phan Văn Hảo, Nguyễn Văn Tuôi ở Trung Quận làm Tỉnh ủy viên.

Từ những hạt giống đỏ này, phong trào cách mạng 2 tỉnh Chợ Lớn, Tân An được khơi dậy và ngày càng phát triển, trở thành cơn bão táp cách mạng. Trong cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ tháng 11/1940, khởi nghĩa ở Chợ Lớn và Tân An diễn ra mạnh mẽ và quyết liệt nhất, một số nơi đã treo cờ đỏ sao vàng. Cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, 2 tỉnh Chợ Lớn, Tân An góp phần quan trọng, trong đó tỉnh Tân An giành chính quyền về tay nhân dân.

Đồng chí Phạm Tấn Hòa, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Tây Ninh cho biết: Di tích còn là địa điểm ghi dấu hoạt động của các nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam: Võ Văn Tần, Võ Văn Ngân, Ung Văn Khiêm, Trương Văn Bang, Hồ Văn Long… Với những nội dung, giá trị lịch sử quan trọng, tiêu biểu nêu trên, Nhà Long Hiệp đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng di tích quốc gia. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để chúng ta thực hiện công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích.