Biến hóa đầy linh hoạt…
Là linh hồn của SSO, Giám đốc Âm nhạc kiêm Nhạc trưởng chính người Pháp Olivier Ochanine luôn khiến người hâm mộ không khỏi bất ngờ, khi thể hiện khả năng biến hóa đầy linh hoạt qua từng đêm diễn, từng mùa diễn. Những sắc màu âm nhạc đầy biến ảo, những nhạc mục đa dạng được phối trộn theo tỷ lệ lý tưởng giữa tính hàn lâm học thuật và độ phổ quát dành cho số đông.
Mỗi chương trình là một mới mẻ, một khác biệt, ngay cả với những tín đồ say mê âm nhạc cổ điển. Bởi thế, ngay từ thời điểm thông báo mở bán vé, To Love & To Honor đã thu hút sự chú ý đặc biệt của công chúng bởi màu sắc âm nhạc đặc biệt đa dạng, thể hiện những tìm tòi đầy bứt phá trong mùa diễn 2023 của Dàn nhạc Mặt trời.
Từ thế giới đầy mê hoặc của những vở opera kinh điển đến những vũ khúc ballet duyên dáng, và từ những hành khúc sôi nổi cho đến những điệu waltz tao nhã, tất cả được gói trọn trong đêm diễn để không chỉ giúp tôn vinh vẻ đẹp và sức mạnh của âm nhạc dưới mọi hình thức mà còn thể hiện được tính linh hoạt của dàn nhạc cũng như khả năng dẫn dắt khán giả tài tình qua những lớp lang âm nhạc khác nhau.
Số đông công chúng không còn lạ lẫm với những tượng đài âm nhạc cổ điển như Rossini, Bizet, Delibes, Strauss Jr. Nhưng những tên tuổi nhà soạn nhạc còn lại như Waldteufel, Sousa, Meacham, Offenbach, Massenet thì dù rất nổi tiếng nhưng không phải khán giả Việt nào cũng từng được thưởng thức tác phẩm.
 |
Nhạc trưởng Olivier Ochanine. |
Thiết kế một nhạc mục phong phú 10 tác phẩm, với thời lượng biểu diễn tới hơn hai giờ đồng hồ và giữ được sức hấp dẫn tới tận những thanh âm cuối cùng là một nỗ lực đặc biệt lớn của toàn bộ dàn nhạc. Nó cho thấy sự cao tay cùng tư duy âm nhạc đẳng cấp của nhạc trưởng Olivier Ochanine, điều mà ông đã và đang làm được cùng đội ngũ nghệ sĩ chất lượng cao đông đảo, đa quốc tịch, đa màu da quy tụ được dưới mái nhà SSO, cho tới thời điểm này.
… bằng những sắc màu âm nhạc rực rỡ
Mở đầu với Overture to Barber of Seville tràn đầy năng lượng của nhà soạn nhạc lừng danh người Ý Gioachino Rossini là một lựa chọn thông minh. Ông đã thiết lập nên một chuẩn mực mới cho các vở opera và cũng là người có tốc độ sáng tác opera nhanh nhất thế giới.
Khi tiết tấu quen thuộc, giai điệu hóm hỉnh, sôi động cùng những đoạn cao trào dài đặc trưng từng làm nên sức sống bất hủ cho vở nhạc kịch Gã thợ cạo thành Seville vang lên, cả khán phòng như được đánh thức. Những giai điệu bắt tai của overture và những đoạn cao trào dài đặc trưng của Rossini luôn giúp mở đầu các chương trình hòa nhạc một cách đầy ấn tượng.
Điều đặc biệt là Rossini đã sáng tác gần 40 vở opera trong vòng 19 năm (từ 1810 đến 1829) nhưng ông thường chỉ hoàn thành phần overture vào đêm trước buổi công diễn lần đầu. Và do thời gian gấp gáp, nhà soạn nhạc người Ý này phải sử dụng lại overture của một vở opera cũ để mở màn cho vở mới sáng tác. Overture nổi tiếng mà chúng ta thưởng thức ngày nay ban đầu vốn là tác phẩm mà Rossini đã sáng tác trước đó, cho một vở opera khác mang tựa đề Aureliano in Palmira.
Khán giả còn gặp lại sự tương đồng thú vị này trong một tác phẩm khác được biểu diễn ở phần hai có tiêu đề Barcarolle from Tales of Hoffman của nhà soạn nhạc người Pháp Jacques Offenbach.
Với tên ban đầu là Bài ca của những chú lùn, Barcarolle có lẽ là bản nhạc nổi bật nhất được đưa vào vở opera nổi tiếng The Tales of Hoffman, thậm chí là một trong những tác phẩm âm nhạc nổi tiếng nhất mọi thời đại. Khơi gợi tiếng đu đưa nhẹ nhàng của một chiếc thuyền gondola trên những con kênh thơ mộng Venice bằng nhịp 6/8, ban đầu Barcarolle nằm trong một tác phẩm khác không mấy thành công nhưng rồi đã gây tiếng vang khi được gắn kết với vở opera này.
 |
Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời trình diễn trong chương trình To Love & To Honor. |
Những tiết tấu trẻ trung, sôi động từng nâng bước cho hai điệu nhảy Mazurka và Czarda trong Coppelia - một trong những vở vũ kịch hài hước vĩ đại nhất và được yêu thích nhất của nhà soạn nhạc người Pháp Léo Delibes vào thế kỷ 19 hay giai điệu lãng mạn trong nhịp waltz với Dolores Waltz của nhà soạn nhạc khiêu vũ người Pháp Émile Waldteufel đã khiến đôi chân của những khán giả mê khiêu vũ liên tục ngọ nguậy.
Được xem là điệu nhảy làm nên hạnh phúc, Mazurka có nguồn gốc từ Ba Lan, với nhịp điệu mạnh mẽ và giai điệu mang tính lan tỏa cao. Khán giả còn có cơ hội gặp lại vũ khúc xinh đẹp từng gắn bó với tên tuổi nhà soạn nhạc người Ba Lan Frederic Chopin này một lần nữa, với tác phẩm Dithyrambe Mazurka, Op. 236 của Josef Strauss.
Trong khi đó, Czardas là một điệu nhảy truyền thống của Hungary được biết đến với tính chất kịch tính và sự cuồng nhiệt. Được phối hợp cùng nhau, Mazurka và Czardas từ Coppelia mang đến sự tương phản tuyệt đẹp về phong cách trong vở ba lê với nét âm nhạc độc đáo.
Những giai điệu sâu lắng và nhịp điệu quyến rũ của waltz, qua những âm sắc thanh tao của violin, đi kèm là phần hòa âm tuyệt vời của dàn nhạc, sẽ khiến người nghe như được lắc lư, xoay tròn nhịp nhàng trong điệu nhảy của tình yêu tại một sàn khiêu vũ lộng lẫy giữa châu Âu.
Điểm nhấn tạo sự bùng nổ của chương trình nằm ở tác phẩm mở đầu phần hai, Selections from L’Arlesienne của nhà soạn nhạc Bizet, cha đẻ của vở opera gây nhiều tranh cãi nổi tiếng nhất thế giới – Carmen.
Ở To Love & To Honor, khán giả Thủ đô được thưởng thức tổ khúc đầu gồm bốn chương. Mở đầu như một khúc quân hành tràn đầy năng lượng với kèn gỗ, kèn cor, và vĩ cầm vang lên đồng thanh.
Chủ đề này trải qua nhiều đột biến tương phản, trước khi được đẩy lên đến fortissimo với toàn bộ dàn nhạc, rồi dần dần biến mất vào tĩnh lặng. Tiếp nối là một intermezzo với đoạn độc tấu trữ tình trên kèn clarinet. Chương đầu khép lại với giai điệu quyến rũ của bộ dây với thủ pháp hãm âm, đi kèm với kèn gỗ và kèn đồng.
Chương hai là một bản minuet theo cấu trúc thông thường với bộ ba mô phỏng tiếng kèn túi và chương ba là giai điệu lãng mạn của dàn dây. Chương cuối – Carillon – tái hiện tiếng chuông nhà thờ lớn. Tiếng chuông vang lên như một bản nhạc đệm, ba nốt nhạc lặp lại trên nền nhạc khiêu vũ lôi cuốn của vĩ cầm cùng các nhạc cụ khác, tiếp nối với giai điệu đồng quê, và khép lại tổ khúc với sự tái hiện của Carillon.
Sau Selections from L’Arlesienne của Bizet là tác phẩm Suite from Le Cid của Massenet. Tổ hợp lộng lẫy này đã góp phần tôn vinh tính linh hoạt của dàn nhạc khi đan xen nhiều chủ đề âm nhạc khác nhau. Câu chuyện về El Cid (Le Cid) – chiến binh thế kỷ 11 bị mắc kẹt giữa đam mê và nghĩa vụ đã trở thành nguồn cảm hứng giúp Massenet sáng tạo nên tuyệt tác này.
 |
Dàn nhạc Giao hưởng Mặt trời trình diễn trong chương trình To Love & To Honor. |
Tổ khúc dàn nhạc bắt nguồn từ vở opera, bao gồm 7 chương chứa đựng những nét đẹp tinh tế của âm nhạc Tây Ban Nha cùng những cung bậc giàu sắc thái của dàn nhạc như một giấc mơ cho cả người nghệ sĩ và khán giả.
Sau một hành trình dài khám phá những giai điệu đẹp như thơ cùng những khúc thức âm nhạc lãng mạn giàu sức lay động lòng người, những hành khúc hào hùng, nhiệt huyết của nhà soạn nhạc người Mỹ John Philip Sousa (tác giả của bản quốc ca Hoa Kỳ mang tên Star-Spangled Banner) chính là cái kết tuyệt đẹp mà dàn nhạc dành tặng người hâm mộ.
The Belle of Chicago và Charlatan March của Sousa hay American Patrol bao gồm nhiều giai điệu nổi tiếng của nước Mỹ, truyền tải rõ nét tinh thần yêu nước trong âm nhạc của Frank White Meacham đã khiến khán phòng bùng nổ vì phấn khích.
Với To Love & To Honor, khi được âm nhạc nâng bước và tôn vinh, tình yêu đã thực sự tỏa sáng!
