Những ngày qua, nhiều tỉnh miền trung và Tây Nguyên oằn mình trong bão lũ. Chứng kiến cảnh hàng nghìn ngôi nhà bị ngập nước, những xóm làng tan hoang, xơ xác, những giọt nước mắt đau đớn của người dân chịu ảnh hưởng nặng nề của bão lũ, ai nấy đều thấy xót xa, thương cảm.

Mạng xã hội, ứng dụng công nghệ đang ngày càng trở nên phổ biến, kết nối người dùng ở nhiều độ tuổi khác nhau. Tuy nhiên, nhiều đối tượng đã sử dụng nó như một công cụ nhằm thực hiện các hành vi phạm pháp.

Trong nhiều năm gần đây, thông qua sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI), nạn tin giả, lừa đảo trực tuyến xuất hiện tràn lan với tính chất ngày càng tinh vi, phức tạp. Không chỉ gây thiệt hại về tài chính, vấn nạn này còn gây những thất thiệt, hệ lụy tiêu cực trong xã hội.

Sáng 15/10, thông tin với phóng viên Báo Nhân Dân, Phó Hiệu trưởng Trường đại học Đồng Tháp Cao Dao Thép cho biết, thông tin “sinh viên Trường đại học Đồng Tháp bị bắt cóc và hành hung” là sai sự thật.

Thông tin về việc “Trẻ em có thể được nhận 2 triệu đồng từ Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam nhân dịp Tết Trung thu 2025 khi đáp ứng một số điều kiện” là hoàn toàn sai lệch. Đây là thông tin bị góp nhặt và gán ghép từ những tài liệu cũ đã hết hiệu lực.

Trên mạng xã hội đang xuất hiện thông tin không chính xác là “từ năm 2026, bảo hiểm y tế sẽ không còn chi trả cho các ca bệnh nặng hoặc phẫu thuật” khiến nhiều người dân hoang mang, lo lắng. Bảo hiểm xã hội Việt Nam khẳng định, đây là tin giả, hoàn toàn sai sự thật.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, những thông tin lan truyền về phương án sắp xếp, tổ chức lại hệ thống cơ sở giáo dục đại học hiện nay đều không đúng và không phải do Bộ cung cấp. Đề nghị người dân cảnh giác và không lan truyền những thông tin này.

Người có sức ảnh hưởng (influencer) đang trở thành lực lượng quan trọng trong việc gìn giữ môi trường thông tin mạng lành mạnh. Họ góp phần định hướng dư luận, ngăn chặn tin giả, dù phía trước vẫn còn nhiều thách thức.

Đề cập những suy ngẫm về Đẩy lùi “đại dịch” của kỷ nguyên số, như tin giả, thông tin sai lệch trên các nền tảng mạng xã hội, mục Thời đàm cho rằng ngoài nỗ lực của lực lượng chức năng và các cơ quan truyền thông, chúng ta nhất thiết phải xây dựng lá chắn chống tin giả, tin xấu-độc từ trách nhiệm cộng đồng.

Trong những ngày qua, lợi dụng sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng mạng đến vụ việc tại Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia CIC, nhiều đối tượng đã tung ra hàng loạt thông tin giả về việc “lộ dữ liệu” tại các cơ quan, tổ chức khác.

Ngày 30/8, Phòng An ninh chính trị nội bộ, Công an thành phố Hà Nội cho biết vừa xử lý trường hợp đăng tải thông tin sai sự thật về một cựu chiến binh 90 tuổi không được xem diễu binh, diễu hành trên phố Nguyễn Thái Học.

Qua xác minh, cơ quan chức năng khẳng định: thông tin lực lượng Công an từ chối hỗ trợ người dân ở phường Hàm Rồng (Thanh Hóa) là sai sự thật.

Bên cạnh rất nhiều lợi ích thiết thực đáp ứng nhu cầu kết nối, giao lưu, học hỏi và tiếp cận thông tin, sự gia tăng tin giả, tin sai sự thật trên mạng xã hội đang gây ra không ít hệ lụy nghiêm trọng đối với cộng đồng.

Ngày 28/7, thông tin từ Phòng An ninh chính trị nội bộ, Công an tỉnh Nghệ An cho hay, đơn vị đã xác minh, triệu tập người đàn ông loan tin vỡ đập Thủy điện Bản Vẽ.

Những chủ đề “nóng” trong thời đại số hiện nay như phát hiện và đối phó tin giả hay ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) là các nội dung nổi bật được đưa ra trao đổi và phân tích trong khuôn khổ Hội nghị thượng đỉnh Truyền thông châu Á lần thứ 20 diễn ra tại tỉnh Siem Reap của Campuchia từ ngày 21-24/7.

Trong bối cảnh thiên tai diễn biến phức tạp và truyền thông số phát triển mạnh, báo chí ngày càng giữ vai trò quan trọng trong phòng, chống thiên tai. Không chỉ truyền tải thông tin kịp thời, báo chí còn góp phần định hướng dư luận, nâng cao năng lực ứng phó cộng đồng.

Một người qua đường, chìa bàn tay giúp người bị tai nạn. Nhưng cuối cùng lại trở thành “hung thủ” trong con mắt người nhà nạn nhân. Một người lạ mặt hướng dẫn bạn thực hiện một việc gì đó. Nhưng cũng lại dễ bị nhìn với ánh mắt nghi ngờ, chẳng có sự giúp đỡ nào là vô tư cả, nếu chưa muốn nói đến đây chỉ là mở đầu của màn lừa đảo.

Bên cạnh những giá trị tích cực về thông tin, tri thức, sáng tạo… không gian mạng đã bộc lộ không ít mặt trái, ảnh hưởng đời sống cá nhân và môi trường văn hóa khi có người vẫn giữ tâm lý “mạng là ảo” và bất chấp hậu quả.

Trong thời đại AI bùng nổ, tin tức dễ bị làm giả, dẫn dắt dư luận. Vì vậy, người làm báo trong kỷ nguyên AI không chỉ đưa tin, mà còn phải đứng trước một cuộc chiến mới: cuộc chiến bảo vệ sự thật.

Giữa “bão AI” đang thay đổi sâu sắc cách các tòa soạn vận hành, giá trị cốt lõi của nghề báovẫn là đạo đức và trách nhiệm xã hội, những yếu tố mang tính con người không thể thay thế. Những giá trị này sẽ định hình tương lai báo chí, song hành và phát triển cùng sự bùng nổ của công nghệ.

Ngày 26/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo sẽ kiện các tác giả và các hãng truyền thông sử dụng nguồn tin ẩn danh sau khi một tác phẩm mới xuất bản đã tiết lộ các câu chuyện cá nhân về ông chủ Nhà Trắng.

Thời gian qua, nhiều nội dung vi phạm phát sinh trên nền tảng xuyên biên giới đặt ra đòi hỏi cần nhanh chóng có các giải pháp xử lý nghiêm, góp phần “làm sạch” môi trường mạng.

Trong lúc chính quyền, các cơ quan chức năng và người dân đang chung sức, đồng lòng, gồng mình ứng phó, khắc phục hậu quả, nhằm giảm thiểu thiệt hại do bão, lũ gây ra, thì một số đối tượng lại đưa thông tin thất thiệt về lũ lụt, gây hoang mang cho người dân, thậm chí có hành vi kêu gọi quyên góp, ủng hộ để trục lợi.

Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, lợi dụng thiệt hại do bão số 3 gây ra tại một số tỉnh phía bắc, đã xuất hiện Fanpage, trang cá nhân trên mạng xã hội mạo nhận là nạn nhân, người dân bị ảnh hưởng và Facebook giả mạo Hội Chữ thập đỏ để lừa đảo bằng cách kêu gọi quyên góp, ủng hộ người dân bị ảnh hưởng bởi cơn bão số 3.

Trong khi bão số 3 vẫn đang gây ảnh hưởng nặng nề cho nhiều địa phương miền bắc, một loạt tin giả (fake news) đã xuất hiện tràn lan trên mạng xã hội. 

Hiện nay, người cao tuổi trong cả nước nói chung, vùng nông thôn các tỉnh miền trung nói riêng dùng điện thoại thông minh (smartphone) ngày càng phổ biến.

Anh đang đối mặt làn sóng bạo loạn nghiêm trọng nhất trong 13 năm qua, khi các thông tin sai lệch trên mạng xã hội châm ngòi cho hàng loạt cuộc biểu tình bạo lực trên cả nước. Những khoảng trống trong quản lý đã khiến mạng xã hội trở thành mảnh đất màu mỡ để các đối tượng xấu gieo rắc tin giả, kích động thù hận.

Ngày 16/7, tại Kỳ họp thứ 17, Hội đồng nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh khóa 10 diễn ra phiên chất vấn và trả lời chất vấn cho nhiều vấn đề quan trọng.

Thời gian vừa qua, tại nhiều địa phương, một số người dân tự dựng nên những câu chuyện bị kẻ xấu phá hoại nhà cửa, trộm cắp, lừa đảo chiếm đoạt tài sản rồi trình báo thông tin giả đến cơ quan chức năng. Tình trạng báo tin giả, thông tin sai sự thật gây bức xúc dư luận và khiến cơ quan chức năng mất thời gian, công sức để kiểm tra, xác minh thông tin.

Trên môi trường số thời quan qua, đã có không ít trang web review công ty (đánh giá công ty) hoạt động như các mạng xã hội trái phép và đăng tải nhiều thông tin sai lệch, thiếu kiểm chứng về các tập thể, cá nhân hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Tình trạng này kéo dài và gây nhức nhối khiến nhiều bên liên quan phải có động thái ngăn chặn. Các cơ quan chức năng đã triển khai biện pháp xử lý, song chưa thật sự hiệu quả.