Để đánh giá tình hình xuất khẩu gạo và rau quả 4 tháng đầu năm 2024 và bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy xuất khẩu những tháng cuối năm, ngày 28/5, liên bộ: Công thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đồng chủ trì cuộc họp về tình hình sản xuất, kinh doanh, xuất khẩu mặt hàng nông sản với sự tham dự của đại diện Bộ Nội vụ, lãnh đạo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam, Hiệp hội Rau quả Việt Nam và các đơn vị chức năng của các bộ, ngành liên quan.
Những tín hiệu tích cực từ xuất khẩu nông sản
Phát biểu khai mạc cuộc họp, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, tình hình sản xuất và xuất khẩu gạo và rau quả của Việt Nam cuối năm 2023 và những tháng đầu năm 2024 diễn ra khá thuận lợi và đạt được nhiều kết quả tích cực. Xuất khẩu gạo và rau quả tăng cả về lượng và giá trị.
Các hiệp hội, doanh nghiệp đã khai thác có hiệu quả các thị trường truyền thống, đồng thời khai mở thêm nhiều thị trường mới, tiềm năng. Thương hiệu gạo và nhiều sản phẩm rau, quả của Việt Nam tiếp tục được khẳng định trên thị trường quốc tế. Nhiều doanh nghiệp, người sản xuất đã tiếp cận và khai thác tốt hơn các lợi thế từ các FTA mà nước ta là thành viên. Các hiệp hội ngành hàng đã, đang phát huy vai trò tích cực, giúp doanh nghiệp thành viên nâng cao chất lượng hoạt động sản xuất và xuất nhập khẩu nông sản.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động sản xuất, xuất khẩu gạo và rau quả của nước ta thời gian qua vẫn còn những hạn chế, yếu kém cần tập trung khắc phục. Theo đó, một số vùng trồng phát triển quá nóng về quy mô nhưng không tuân thủ quy trình bảo đảm tiêu chuẩn chất lượng. Doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu chưa nghiên cứu kỹ yêu cầu, tín hiệu của thị trường xuất khẩu, nên không khẳng định được thương hiệu sản phẩm. Vai trò của Hiệp hội ngành hàng trong tạo sự đồng thuận để bảo vệ quyền lợi hội viên, doanh nghiệp và quyền lợi quốc gia còn hạn chế.
Trong thời gian qua, tình hình thế giới tiếp tục biến động phức tạp, ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế, tiềm ẩn rủi ro tới hoạt động thương mại hàng hóa toàn cầu, trong đó có mặt hàng gạo và rau quả. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo đồng bộ, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của các bộ, ngành Trung ương và các địa phương; hoạt động xuất khẩu nông sản nói chung và xuất khẩu gạo, rau quả nói riêng của nước ta tiếp tục đạt được những kết quả tích cực.
 |
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Bộ Công thương và các đơn vị liên quan họp bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy xuất khẩu những tháng cuối năm. |
Triển khai các giải pháp trọng tâm
Theo Tổng cục Hải quan, trong 4 tháng đầu năm 2024, kết quả xuất khẩu gạo và rau quả của Việt Nam tăng cao cả về sản lượng và giá trị xuất khẩu; trong đó xuất khẩu gạo tăng 9,5% về lượng và tăng 33,6% về trị giá so với cùng kỳ năm trước; xuất khẩu rau quả tăng 38,1% về trị giá. Kết quả xuất khẩu sang các thị trường trọng điểm, thị trường tiềm năng đều đạt tăng trưởng đáng khích lệ.
Để đạt được kết quả trên, Bộ Công thương đã chủ động phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tích cực triển khai nhiều giải pháp trọng tâm để thúc đẩy xuất khẩu, phát triển thị trường. Trong đó, tập trung chú trọng công tác đàm phán để cắt giảm thuế quan nhập khẩu và vẫn đang tiếp tục đàm phán, ký kết và nâng cấp các FTA với các đối tác ở nhiều thị trường có nhiều tiềm năng nhằm khai mở và phát triển thị trường xuất khẩu; đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực, nhận thức về thông tin chính sách, ưu đãi của các FTA. Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu hàng hóa.
Phát huy vai trò của các thương vụ Việt Nam ở nước ngoài trong việc nắm bắt, cung cấp kịp thời các thông tin về thị trường và các quy định, chính sách mới của các nước sở tại, giúp các doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhà nước có phản ứng chính sách phù hợp, khả thi.
Tích cực hỗ trợ doanh nghiệp khai thác hiệu quả các cơ hội từ các FTA mà Việt Nam là thành viên để mở rộng, đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và đẩy mạnh xuất khẩu, đưa sản phẩm lúa gạo và rau quả Việt Nam tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp tìm kiếm cơ hội thâm nhập, phát triển ở những khu vực phân khúc thị trường mới, tiềm năng như các sản phẩm thực phẩm Halal, khu vực thị trường châu Phi, Mỹ Latinh,...
Theo dự báo của các cơ quan chuyên môn, nhu cầu nhập khẩu về gạo, rau quả của thế giới thời gian tới sẽ ngày càng lớn do nguồn cung bị đứt gãy ở nhiều quốc gia (bị ảnh hưởng bởi xung đột vũ trang; cạnh tranh địa chính trị và chiến tranh thương mại giữa các nước lớn). Yêu cầu về chất lượng sản phẩm sẽ ngày càng cao; nhiều hàng rào kỹ thuật đã và đang được các nước nhập khẩu dựng lên để bảo hộ thương mại trong nước. Việt Nam đang tiếp tục đẩy mạnh đàm phán, ký kết và nâng cấp các FTA với các đối tác ở các thị trường tiềm năng, tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và sản phẩm xuất khẩu, nhất là ở các khu vực/phân khúc thị trường mới, tiềm năng, chưa được khai thác hiệu quả, như: Sản phẩm thực phẩm Halal, thị trường châu Phi, Mỹ Latinh,... Những yếu tố trên sẽ tác động mạnh đến hoạt động thương mại gạo và rau quả của Việt Nam trong thời gian tới.
Xuất khẩu nông sản vững đà tăng trưởng
Tại cuộc họp, lãnh đạo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) đã báo cáo dẫn đề về tình hình xuất khẩu một số mặt hàng nông sản (gạo, rau quả), thực trạng và định hướng thời gian tới.
Về phía Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng thông tin về tình hình sản xuất một số mặt hàng nông sản (gạo, rau quả) 4 tháng đầu năm và dự kiến năm 2024.
