Trước mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050 như cam kết tại Hội nghị COP26 năm 2021, thị trường tín chỉ carbon là công cụ chính sách then chốt, giúp thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính theo cơ chế thị trường.

Sau COP30, các thỏa thuận toàn cầu, đặc biệt là những quy định liên quan đến Điều 6 của Thỏa thuận Paris, đang mở ra một giai đoạn mới cho thị trường carbon. Việt Nam cũng đang khẩn trương chuẩn bị vận hành thị trường carbon trong nước từ 2028 và tăng cường hội nhập sâu rộng hơn với các cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế.

Ngày 31/10, Dự án “Xây dựng năng lực thực hiện kế hoạch giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và huy động nguồn tài chính bền vững để bảo vệ và phát triển rừng, trong đó có thị trường carbon rừng chất lượng cao (Carbon for Good)” đã chính thức được khởi động tại tỉnh Lai Châu.

Theo đại biểu Quốc hội, phát triển thị trường carbon không chỉ là vấn đề thể chế, mà còn là vấn đề nhận thức xã hội. Khi người dân hiểu, doanh nghiệp hiểu, chính quyền các cấp hiểu, thì thị trường carbon mới thực sự vận hành hiệu quả.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho hay, đến nay đã cơ bản hình thành hành lang pháp lý cần thiết để quản lý, vận hành thị trường carbon trong nước. Ngay trong năm 2025, dự kiến Chính phủ sẽ ban hành 3 nghị định về vấn đề này.

Giảm phát thải khí nhà kính đang trở thành yêu cầu bắt buộc trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội. Tại Quảng Trị, cùng với việc thúc đẩy công nghiệp phát triển theo hướng xanh và tiết kiệm năng lượng, tỉnh đang từng bước hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp carbon thấp, hướng tới tham gia thị trường tín chỉ carbon.

Sự khác biệt chính giữa thị trường carbon có điều tiết và thị trường carbon tự nguyện nằm ở đối tượng tham gia, mục đích và cơ sở pháp lý.

Thị trường carbon được kỳ vọng đóng vai trò quan trọng và đa chiều trong hành trình hướng tới Net Zero của các quốc gia và toàn cầu.

Tín chỉ carbon là một thuật ngữ chung để chỉ một loại giấy phép hoặc chứng nhận có thể giao dịch, đại diện cho quyền phát thải một tấn carbon dioxide (CO₂) hoặc một lượng tương đương của các khí nhà kính khác (quy đổi sang CO₂ tương đương - CO₂tđ).

Thị trường carbon mang lại một số lợi ích và cơ hội cho doanh nghiệp.

Ngày 16/9, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ nước Cộng hòa Singapore đã chính thức ký kết Thỏa thuận thực hiện theo Điều 6 của Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.

Theo lộ trình Chính phủ đề ra, giai đoạn đến hết năm 2028, Chính phủ sẽ xây dựng, tổ chức vận hành thí điểm Sàn giao dịch carbon trong nước; triển khai cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước; từ năm 2029, xây dựng và thực hiện cơ chế đấu giá hạn ngạch phát thải khí nhà kính.

Lộ trình dự kiến vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon của Việt Nam được quy định trong Quyết định số 232/QĐ-TTg ngày 24/1/2025 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam.

Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 là cơ hội để trao đổi, thảo luận về thị trường carbon trong kỷ nguyên mới - một lĩnh vực mới và nhiều tiềm năng tại Việt Nam; đưa ra những giải pháp quan trọng để thực hiện mục tiêu giảm phát thải, cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính, hướng đến đạt mức phát thải ròng bằng 0 (Net Zero).

Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam đặt mục tiêu đến trước tháng 6/2025 từng bước xây dựng và hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon và cơ chế trao đổi tín chỉ carbon.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn bản lề để vận hành thị trường carbon nội địa. Tuy nhiên, nếu thiếu một bộ luật khung thống nhất, minh bạch, thị trường này rất dễ trở thành hình thức, không phát huy được giá trị thực chất cũng như sức cạnh tranh toàn cầu.

Thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ hướng tới những mô hình phát triển ít phát thải, do vậy, nền kinh tế carbon thấp đang dần trở thành “luật chơi” mới định hình lại cả cấu trúc sản xuất lẫn thương mại toàn cầu.

Ngày 10/5, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Trường đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Trường đại học Luật (Đại học Quốc gia Hà Nội), Trường đại học Ngoại thương tổ chức Hội thảo quốc tế "Thị trường carbon: kinh nghiệm quốc tế và khuyến nghị cho Việt Nam”, thu hút nhiều chuyên gia, học giả, nhà khoa học… tham dự.

Năm 2023 đánh dấu cột mốc, lần đầu tiên Việt Nam bán thành công 10,3 triệu tín chỉ carbon rừng (10,3 triệu tấn CO2) thông qua Ngân hàng Thế giới, tổng giá trị thu về lên tới 51,5 triệu USD (khoảng 1.250 tỷ đồng).

Tín chỉ carbon được tạo ra với ý tưởng tạo động lực tài chính để giảm phát thải khí nhà kính và thúc đẩy phát triển bền vững. Các cá nhân, công ty và chính phủ có thể mua tín chỉ carbon để bù đắp lượng khí thải nhà kính hoặc bán để thu lợi ích tài chính.

Là địa phương được phép thí điểm hình thành thị trường tín chỉ carbon, nhưng việc triển khai trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh vẫn gặp không ít thách thức như: Chưa có mô hình cụ thể; hành lang pháp lý quản lý thị trường tín chỉ carbon vẫn đang xây dựng, hoàn thiện, hiểu biết về thị trường carbon còn rất hạn chế.

Biến đổi khí hậu đang ngày càng tác động tới cuộc sống của người dân, ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế của nhiều quốc gia. Để ứng phó với tình trạng khẩn cấp về khí hậu đang diễn ra, các nước trên thế giới triển khai các hoạt động giảm phát thải khí nhà kính và phát triển thị trường carbon.

Ngày 17/4, tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã tiếp ông Donal Brown, Phó Chủ tịch Quỹ Quốc tế về Phát triển nông nghiệp (IFAD) nhân dịp ông sang Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì Tăng trưởng xanh và Mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G) lần thứ 4.

Không chỉ là một công cụ kiểm soát phát thải khí nhà kính, thị trường carbon đang định hình như một “hạ tầng xanh” chiến lược, góp phần thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam. Trong bối cảnh yêu cầu về phát triển bền vững và hội nhập xanh ngày càng rõ rệt, thúc đẩy vận hành thị trường carbon minh bạch, hiệu quả và có thể xác minh được đang trở thành ưu tiên trong chính sách khí hậu quốc gia.

Trong khuôn khổ chuyến công tác tại thủ đô Paris, Pháp từ ngày 31/3 đến 3/4, đoàn công tác Bộ Tài chính, do Thứ trưởng Hồ Sỹ Hùng dẫn đầu, đã có các buổi làm việc với Tổng cục Năng lượng và Khí hậu (DGEC), Bộ Chuyển đổi sinh thái và Liên kết lãnh thổ, Quỹ Tiền gửi và Ký thác (CDC), Cơ quan Hợp tác phát triển Pháp (AFD).

Ngày 24/1/2025, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 232/QĐ-TTg phê duyệt "Đề án thành lập và phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam", với mục tiêu góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam ở trong nước và trên thị trường thế giới, phát triển nền kinh tế các-bon thấp và chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, hướng tới đạt mức phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Tiến sĩ Trần Du Lịch, Chủ tịch Hội đồng tư vấn thực hiện Nghị quyết 98, Thành phố Hồ Chí Minh tỏ ra lo lắng khi tiếp cận thông tin: “Lĩnh vực giao thông vận tải góp khoảng 13 triệu tấn trong tổng lượng phát thải khoảng 35 triệu tấn mỗi năm tại Thành phố Hồ Chí Minh”. Trăn trở của Tiến sĩ Lịch cũng được các diễn giả, nhà nghiên cứu đồng tình, đưa ra trao đổi tại Tọa đàm khoa học Tạo tín chỉ Carbon trong lĩnh vực giao thông vận tải do Viện nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chiều 12/12. 

Việc các tập đoàn và quốc gia bù đắp lượng khí thải nhà kính thông qua các dự án chống biến đổi khí hậu ở nước ngoài sẽ thúc đẩy dòng vốn vào các nước nghèo, giúp tăng cường phát triển bền vững.

Nhiều doanh nghiệp, các tập đoàn lớn và các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam đã chú trọng phát triển các chiến lược xanh, tạo nên một xu thế chuyển đổi xanh trong cộng đồng, khởi động cho thị trường tín chỉ carbon mạnh trong khu vực và trên thế giới. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức khi tham gia thị trường carbon.

Chiều 22/8, tại Hà Nội, Ðại tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Quốc phòng đến thăm, kiểm tra Dự án đầu tư xây dựng Bảo tàng Lịch sử quân sự Việt Nam. Tham gia đoàn kiểm tra có Thượng tướng Trịnh Văn Quyết, Bí thư Trung ương Ðảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam.