Cam kết chính trị mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước Việt Nam về việc đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero) đã và đang được hiện thực hóa. Giải pháp công nghệ giảm phát thải và loại bỏ khí nhà kính sẽ là đột phá chiến lược để đạt được mục tiêu Net Zero tại Việt Nam.
Giải pháp công nghệ giảm phát thải và loại bỏ khí nhà kính được chia ra làm ba (03) nhóm giải pháp chính: (i) Nhóm giải pháp công nghệ nhằm giảm phát thải tại nguồn như thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng năng lượng sạch, tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, xử lý chất thải…; (ii) Nhóm giải pháp công nghệ về thu giữ và lưu trữ carbon (CCS-Carbon capture & storage và CCU-Carbon Capture and Utilization); (iii) Nhóm giải pháp công nghệ về hấp thụ và loại bỏ CO2 như giải pháp dựa vào thiên nhiên (Nature-based solutions) và giải pháp nhân tạo như vật liệu hấp thu carbon v.v…
Trên thế giới, các quốc gia phát triển như Liên minh Châu Âu (EU) đã đi đầu trong việc thiết lập mục tiêu, khung chiến lược, chương trình tổng thể và toàn diện để đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero).
EU đã đưa các lĩnh vực trọng tâm bao gồm lĩnh vực năng lượng, giao thông vận tải, công nghiệp, nông nghiệp, xây dựng và đô thị trong Luật Khí hậu Châu Âu năm 2021. EU đã xác định việc đổi mới và triển khai công nghệ xanh sẽ đóng vai trò quyết định để đạt được mục tiêu trung hòa khí hậu vào năm 2050 trong Thỏa thuận xanh Châu Âu (EU green Deal).
EU đã xác định việc đổi mới và triển khai công nghệ xanh sẽ đóng vai trò quyết định để đạt được mục tiêu trung hòa khí hậu vào năm 2050 trong Thỏa thuận xanh Châu Âu (EU green Deal).
Đặc biệt, EU cũng đã triển khai chương trình đầu tư và tài trợ công nghệ quy mô lớn, với ngân sách hơn 38 tỷ EUR, tài trợ cho các công nghệ giảm phát thải quy mô lớn. Các lĩnh vực công nghệ ưu tiên bao gồm công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) và năng lượng sinh học đi kèm CCS (BECCS), hydro xanh và nhiên liệu tổng hợp, năng lượng tái tạo tiên tiến, Công nghiệp thép, xi măng, hóa chất ít phát thải.
Dự án lưu trữ CO2 tiên phong của EU là dự án Greensand Future nhằm ưu trữ CO2 tại khu vực Biển Bắc ngoài khơi Đan Mạch. Dự án dự kiến trong 2 năm 2025-2026 sẽ lưu trữ khoảng 400.000 tấn CO2 mỗi năm từ các nguồn thải sinh học (biomethane) và sau đó là cả CO2 hóa thạch khi có thể. Tới năm 2030, công suất lưu trữ có thể tăng đến 8 triệu tấn CO2 mỗi năm.
Điện gió tại Cà Mau. (Ảnh: HUỲNH ANH/ TTXVN)
Cánh đồng điện gió tại Ninh Thuận. (Ảnh: TTXVN)
Tại Việt Nam, giải pháp công nghệ xanh, tuần hoàn và giảm phát thải carbon được xác định là hết sức quan trọng trong định hướng chiến lược về đổi mới các mô hình phát triển kinh tế. Đảng và Chính phủ Việt Nam đã ban hành đồng bộ các chính sách để hiện thực hóa định hướng chiến lược đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng xanh và bền vững.
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Tham vọng Khí hậu của Liên hợp quốc. (Ảnh: TTXVN)
Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh Tham vọng Khí hậu của Liên hợp quốc. (Ảnh: TTXVN)
Cụ thể như Nghị Quyết Đại hội XIII của Đảng, Quyết định số 1658/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050; Quyết định số 165/qđ-ttg của Thủ tướng Chính phủ ngày 07 tháng 02 năm 2024 về việc phê duyệt chiến lược phát triển năng lượng hydrogen của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050;
Quyết định 768/QĐ-TTg năm 2025 phê duyệt Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2050; Quyết định số 232/QĐ-TTg ngày 24/1/2025 phê duyệt Đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam..v.v…; Quyết định 2779/QĐ-KHCN 2024 Chương trình KHCN cấp quốc gia Nghiên cứu KHCN phục vụ mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 tại Việt Nam, mã số KC.16/24-30…
Ở cấp độ doanh nghiệp, đi đầu trong việc chuyển đổi xanh là các tập đoàn lớn và doanh nghiệp FDI (Vinamilk, TH Truemilk, SamSung, Nike, Foxcon v.v…) và các doanh nghiệp xuất khẩu vào EU, Nhật Bản, Hoa Kỳ nhằm đáp ứng các yêu cầu của Cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM-EU Carbon Border Adjustment Mechanism), báo cáo phát triển bền vững ESG, và các chuẩn mực xanh khác của các chuỗi cung ứng thương mại.
Điển hình là tập đoàn Vinamilk, năm 2024, Vinamilk duy trì ba đơn vị đạt trung hòa carbon, bao gồm hai nhà máy và một trang trại; tỷ lệ năng lượng xanh thay thế gần 89% năng lượng hóa thạch trong sản xuất; duy trì việc đo đếm khí nhà kính theo chuẩn ISO 14064 cho tất cả các nhà máy trên cả nước.
Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, mức độ chuyển đổi xanh và áp dụng công nghệ giảm phát thải đang ở cấp độ trung bình, ở giữa mức “nhận thức xanh” và mức “hành động xanh”.
Vinamilk là doanh nghiệp sữa đầu tiên sở hữu cả trang trại và nhà máy đạt trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS 2060:2014. (Ảnh: MINH ANH)
Vinamilk là doanh nghiệp sữa đầu tiên sở hữu cả trang trại và nhà máy đạt trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS 2060:2014. (Ảnh: MINH ANH)
Vinamilk duy trì ba đơn vị đạt trung hòa carbon, bao gồm hai nhà máy và một trang trại; tỷ lệ năng lượng xanh thay thế gần 89% năng lượng hóa thạch trong sản xuất; duy trì việc đo đếm khí nhà kính theo chuẩn ISO 14064 cho tất cả các nhà máy trên cả nước.
Năng lượng mặt trời đã phủ các nhà máy, trang trại của Vinamilk, cùng với các năng lượng xanh như Biomass, CNG, Biogas với tỷ lệ sử dụng ngày càng tăng. (Ảnh: BẢO MINH)
Năng lượng mặt trời đã phủ các nhà máy, trang trại của Vinamilk, cùng với các năng lượng xanh như Biomass, CNG, Biogas với tỷ lệ sử dụng ngày càng tăng. (Ảnh: BẢO MINH)
Thiết bị đo khí phát thải được thí điểm trên đồng ruộng ở thành phố Cần Thơ. (Ảnh: THU HIỀN/TTXVN)
Một góc nhà máy của Công ty TNHH Jakob Sài Gòn đang hoạt động tại Khu công nghiệp Việt Nam-Singapore tại tỉnh Bình Dương. (Ảnh: TTXVN)
Theo khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam năm 2024, hơn 80% doanh nghiệp Việt Nam cho biết “đã nghe hoặc hiểu về khái niệm chuyển đổi xanh, báo cáo phát triển bền vững ESG”. Tuy nhiên, chỉ khoảng 30% có chiến lược, kế hoạch hành động cụ thể, và dưới 10% đã có báo cáo phát triển bền vững hoặc kiểm kê phát thải khí nhà kính (GHG) định kỳ.
Doanh nghiệp nội địa vẫn ở giai đoạn bước đầu. Phần lớn doanh nghiệp nội địa (chiếm hơn 97% số doanh nghiệp) còn thiếu năng lực kỹ thuật, tài chính và công cụ đo lường (kiểm kê khí nhà kính, lập kế hoạch giảm phát thải, áp dụng bộ tiêu chuẩn ISO 14064/14067…).
Sáng 24/3/2025, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp về dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 7/1/2022 của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon. (Ảnh: VĂN ĐIỆP/TTXVN)
Sáng 24/3/2025, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp về dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP ngày 7/1/2022 của Chính phủ quy định giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và bảo vệ tầng ozon. (Ảnh: VĂN ĐIỆP/TTXVN)
Như vậy, có thể kết luận rằng, với cam kết chính trị mạnh mẽ của Đảng và Nhà nước Việt Nam về việc đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 (Net Zero), cùng các chính sách chuyển đổi mô hình kinh tế theo hướng xanh, tuần hoàn và phát thải carbon thấp, Việt Nam đã có nền tảng vững chắc để đạt mục tiêu Net Zero. Trong đó, giải pháp công nghệ giảm phát thải và loại bỏ khí nhà kính sẽ là đột phá chiến lược để đạt được mục tiêu.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này một cách hiệu quả và bền vững, Việt Nam cần thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi xanh và áp dụng các giải pháp công nghệ giảm phát thải và loại bỏ khí nhà kính, thông qua các hỗ trợ mạnh mẽ hơn về chính sách, tài chính, công nghệ và nhân lực xanh, giúp doanh nghiệp nội địa của Việt Nam có tính cạnh tranh cao bằng các giá trị xanh!
Tổ chức sản xuất: Trường Sơn
Nội dung: Lý Đức Tài, Viện trưởng Viện Phát triển Công nghệ ITD, Phó Chủ tịch Mạng lưới GHG
Ảnh: Báo Nhân Dân, TTXVN
Trình bày: Lý Lê
Ngày xuất bản: 13/10/2025