Quá trình sáp nhập đơn vị hành chính đang làm phát sinh khối lượng lớn tài sản công cần xử lý, nhất là quỹ nhà, đất dôi dư. Trong bối cảnh đó, Bộ Tài chính yêu cầu các địa phương khẩn trương hoàn thiện quy hoạch, phân định rõ thẩm quyền, đẩy nhanh sắp xếp, xử lý tài sản công, bảo đảm sử dụng hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.

Thực hiện ý kiến kết luận của Thường trực Tỉnh ủy Vĩnh Long về tình hình, kiến nghị của xã, phường triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Ban Thường vụ Đảng ủy yêu cầu Ủy ban nhân dân tỉnh chỉ đạo các ban, sở, ngành tỉnh, đơn vị có liên quan tiếp tục tổ chức thực hiện tốt các nội dung.

Bộ Tài chính yêu cầu các bộ, ngành và địa phương bám sát các nội dung sửa đổi của Nghị định 286/2025/NĐ-CP, tăng cường phân cấp và giám sát, đồng thời rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục trong việc xác lập và xử lý tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân, bảo đảm thực hiện nghiêm và hiệu quả.

Để ngăn chặn nguy cơ lãng phí tài sản công sau khi sắp xếp các đơn vị hành chính, cần một hệ thống giải pháp toàn diện-từ thể chế, công nghệ đến con người.

Bộ Tài chính đang triển khai nhiều giải pháp nhằm sắp xếp, bố trí, xử lý hiệu quả tài sản công trong quá trình sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bảo đảm khai thác tối ưu nguồn lực tài chính công, tránh thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước.

Theo Sở Tài chính Thành phố Hồ Chí Minh, trước khi hợp nhất, thành phố có hơn 13.000 địa chỉ nhà, đất là tài sản công cần sắp xếp. Trong đó, hơn 2.000 địa chỉ do Trung ương quản lý, gần 11.000 địa chỉ do thành phố quản lý.

Tỉnh An Giang mới sau sáp nhập có 683 cơ sở nhà, đất dôi dư, phần lớn ở địa bàn tỉnh An Giang (cũ) với 627 cơ sở, tỉnh Kiên Giang (cũ) có 56 cơ sở. Ủy ban nhân dân tỉnh An Giang đã có quyết định giao Trung tâm phát triển quỹ đất tỉnh quản lý 9 cơ sở thuộc Kiên Giang, còn lại 674 cơ sở chưa có quyết định giao.

Lãng phí nói chung, lãng phí tài sản công nói riêng gây thất thoát nguồn lực quốc gia, ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước cũng như của mỗi địa phương, đơn vị. Thời gian qua, Tổng Bí thư Tô Lâm thường xuyên nhấn mạnh công tác đấu tranh chống lãng phí, coi đây là cuộc chiến “chống giặc nội xâm” đầy cam go, phức tạp.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 184 về việc điều hành ngân sách nhà nước những tháng cuối năm 2025. Công điện gửi Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 184/CĐ-TTg về việc điều hành ngân sách nhà nước những tháng cuối năm 2025. Công điện gửi Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Ở Huế, một tòa nhà 3 tầng, diện tích xây dựng 312m², trên một khu “đất vàng” rộng hơn 600m², được bàn giao cho một đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành xây dựng từ đầu năm 2023. Sau hơn 30 tháng, công trình bị bỏ hoang, xuống cấp nghiêm trọng; nhiều hạng mục tài sản công bị mất mát, đập phá.

Chiều 12/9, Bộ Tài chính tổ chức hội thảo trực tuyến với các địa phương nhằm phổ biến và giải đáp các vướng mắc liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân sách khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đối với cấp xã.

Thực tiễn thi hành các nghị định hiện hành cho thấy nhiều quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong quản lý, sử dụng tài sản công đã bộc lộ hạn chế, không còn phù hợp. Để khắc phục, Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo nghị định sửa đổi, bổ sung, nhằm hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao hiệu lực quản lý và phòng ngừa vi phạm.

UBND TP Hà Nội vừa có văn bản gửi các cơ quan, đơn vị về việc tập trung xử lý, cải tạo trụ sở, tài sản công khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã.

Ngày 18/8, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị cho biết, vừa ban hành Kế hoạch triển khai xử lý đối với tài sản công là trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp sau khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy và sắp xếp đơn vị hành chính, với yêu cầu rất rõ tiến độ, thời hạn hoàn thành. 

Việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh theo tinh thần Nghị quyết số 202/2025/QH15 của Quốc hội và các văn bản chỉ đạo liên quan đã được triển khai mạnh mẽ trên phạm vi cả nước.

Tòa nhà 3 tầng trên diện tích đất gần 620m2 tại khu đô thị mới Đông Nam Thủy An, được bàn giao cho Viện Quy hoạch Xây dựng từ tháng 2/2023, nhưng đến nay vẫn bỏ không và xuống cấp nghiêm trọng. Sở Xây dựng và Sở Tài chính thành phố Huế đã có văn bản yêu cầu báo cáo cụ thể tình hình, trong đó có cả thông tin về tài sản đã bị mất.

Nghị định số 186 của Chính phủ quy định Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định hoặc phân cấp thẩm quyền quyết định bán tài sản cố định tại cơ quan nhà nước thuộc phạm vi quản lý của địa phương.

Ngày 25/6, thông tin từ Tỉnh ủy Quảng Bình cho biết, cùng việc phân công, sắp xếp cán bộ đối với các xã, phường thành lập mới sau khi kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện, tỉnh đang chỉ đạo tập trung xử lý tài sản, đất đai đối với 112 trụ sở làm việc dôi dư sau sắp xếp đơn vị hành chính. 

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành Công điện số 95/CĐ-TTg về việc bảo đảm cơ sở, vật chất cho các cơ quan, tổ chức đơn vị của Nhà nước khi thực hiện sắp xếp, tinh gọn bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính là bước đi chiến lược nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, phù hợp xu hướng phát triển của đất nước.

Ngày 14/6, Bộ Tài chính có văn bản yêu cầu các bộ, ngành Trung ương và địa phương khẩn trương rà soát, xử lý hiệu quả trụ sở, nhà đất là tài sản công dôi dư sau sắp xếp tổ chức bộ máy, tránh lãng phí, sử dụng sai mục đích.

Các đại biểu Quốc hội bày tỏ thống nhất cao việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025, nhằm góp phần xây dựng chính quyền năng động, hiệu lực, hiệu quả; tạo không gian phát triển mới cho sự phát triển của đất nước.

Việc thực hiện các nghị quyết, kết luận của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về sắp xếp tổ chức bộ máy và sáp nhập đơn vị hành chính; thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đang được các cấp, ngành, đoàn thể Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy đẩy nhanh tiến độ.

Ngày 4/6, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Đoàn công tác của Trung ương làm việc trực tiếp với ba địa phương: Thành phố Hồ Chí Minh, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và tỉnh Bình Dương để rà soát việc sắp xếp, bố trí, xử lý nhà, đất và các dự án, công trình, trụ sở chịu tác động bởi việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, đơn vị hành chính.

Việc sắp xếp, bố trí tài sản công có tính kế thừa và bảo đảm hiệu quả trong bố trí tài sản, không làm gián đoạn hoạt động của đơn vị, có thể bố trí dùng chung trụ sở để bảo đảm tận dụng tối đa cơ sở vật chất, trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp có sẵn trên địa bàn.

Thực hiện Quyết định số 571/QĐ-TTg ngày 12/3/2025 và Quyết định số 857/QĐ-TTg ngày 14/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ về việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Tài chính đã ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể để bảo đảm việc bố trí, sắp xếp và xử lý tài sản công một cách hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến ban hành Nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính, trong đó đề cập rõ đến việc sắp xếp, xử lý trụ sở, tài sản công sau sáp nhập. TS Nguyễn Viết Chức, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội (nay là Ủy ban Văn hóa và Xã hội) cho rằng, cần quán triệt tinh thần tiết kiệm, sử dụng hiệu quả, tránh lãng phí trụ sở, tài sản công sau sáp nhập đơn vị hành chính các cấp.

Ngày 26/3, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình cho biết, vừa có văn bản chỉ đạo xử lý trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp không sử dụng, kém hiệu quả hoặc không đúng mục đích để tránh lãng phí tài sản công.

Thực hiện việc “Tổng kiểm kê tài sản công tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, tài sản kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, quản lý”; Bộ Tài chính thông báo, tính đến 8 giờ ngày 21/3/2025, có đến 26 bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chưa hoàn thành việc gửi và duyệt báo cáo kết quả kiểm kê trên Phần mềm Tổng kiểm kê tài sản công.