Sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế

Chia sẻ tại hội thảo tham vấn ý kiến quốc tế về nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm xã hội do Bảo hiểm xã hội Việt Nam phối hợp Ngân hàng Thế giới (WB) tổ chức, Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Lê Hùng Sơn cho biết, qua hơn 7 năm thi hành, Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 đã khẳng định tính đúng đắn của chính sách bảo hiểm xã hội theo nguyên tắc đóng - hưởng, đáp ứng nguyện vọng của đông đảo người lao động, bảo đảm an sinh xã hội và hội nhập quốc tế.

Bảo hiểm xã hội là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội tại nước ta.

Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.

Mục tiêu của Nghị quyết là cải cách chính sách bảo hiểm xã hội để bảo hiểm xã hội thực sự là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ bảo hiểm xã hội, hướng tới mục tiêu bảo hiểm xã hội toàn dân; phát triển hệ thống bảo hiểm xã hội linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc đóng - hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững; nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển hệ thống thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, tin cậy và minh bạch.

Theo đánh giá của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Nghị quyết số 28-NQ/TW có rất nhiều nội dung tiến bộ, tiệm cận với các tiêu chuẩn về an sinh xã hội trong các công ước quốc tế và khuyến nghị của ILO. Vì thế, việc thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về bảo hiểm xã hội tại Nghị quyết số 28-NQ/TW cần được triển khai thông qua việc sửa đổi, bổ sung nhiều văn bản luật có liên quan theo lộ trình phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, trong đó có Luật Bảo hiểm xã hội.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam là cơ quan thuộc Chính phủ, được giao tổ chức thực hiện các chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Cơ quan này cũng tổ chức thu, chi chế độ bảo hiểm thất nghiệp; quản lý và sử dụng các quỹ: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Đồng thời, thực hiện thanh tra chuyên ngành việc đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật. “Do đó, sau khi nghiên cứu hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), Bảo hiểm xã hội Việt Nam nhận thấy một số nội dung cần được làm rõ và điều chỉnh trong dự thảo sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) lần này. Và những nội dung này rất cần những ý kiến đóng góp của các chuyên gia quốc tế có chuyên muôn và am hiểu về bản chất của hệ thống an sinh xã hội trên toàn cầu”, ông Lê Hùng Sơn nhấn mạnh.

Ông Robert J.Palacios - chuyên gia trưởng lĩnh vực an sinh xã hội khu vực Đông Á-Thái Bình Dương của WB - cho biết, việc sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội có ý nghĩa rất quan trọng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh hiện nay. Việt Nam là quốc gia châu Á có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất, nhanh hơn cả Nhật Bản và Trung Quốc nên vấn đề bao phủ bảo hiểm xã hội cũng như sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm xã hội cần phải được triển khai. Vì vậy, Việt Nam cần tăng cường thực hiện các biện pháp nhằm tăng tỷ lệ người dân tham gia vào hệ thống bảo hiểm xã hội.

Cần tăng diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

Về vấn đề mở rộng diện bao phủ bảo hiểm xã hội và thực trạng tại Việt Nam, ông Christophe Lemiere - Quản lý chương trình phát triển con người tại Việt Nam của WB - cho rằng, tỷ lệ tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Việt Nam thấp là do quy định thời gian tối thiểu hưởng lương hưu dài, tới 20 năm. Việt Nam cũng là một trong số ít quốc gia cho phép người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần, từ đó làm tăng áp lực lên hệ thống an sinh xã hội. Đồng thời, Nhà nước phải hỗ trợ thu nhập cho lượng lớn người dân là người cao tuổi không tham gia vào hệ thống an sinh xã hội.

Cũng theo ông Christophe Lemiere, nếu Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) mở rộng nhóm tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đến tất cả người lao động làm công - gồm khu vực công, doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh - số người tham gia vào hệ thống bảo hiểm xã hội tại Việt Nam sẽ tăng theo. “Để chính sách bảo hiểm xã hội phát triển bền vững, Chính phủ cần tăng diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, hạn chế số người rút bảo hiểm xã hội một lần, hỗ trợ 30-50% mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện cho nhóm người nghèo thì mới có thể đạt mục tiêu 60% lực lượng lao động tham gia bảo hiểm xã hội vào năm 2030”- ông Christophe Lemiere nhấn mạnh.

Tại buổi tọa đàm, các thành viên tổ xây dựng Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) và các chuyên gia WB đã cùng trao đổi, thảo luận làm rõ những vấn đề liên quan. Cụ thể như: độ bao phủ bảo hiểm xã hội; tích hợp giữa chính sách bảo hiểm xã hội với hưu trí xã hội; giải pháp về tài chính cũng như tính hấp dẫn thu hút lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện; khoảng trống giữa hưởng lương hưu với hưu trí xã hội; kịch bản truyền thông với từng nhóm đối tượng, từng vùng miền; cân đối Quỹ Bảo hiểm xã hội; tỷ lệ hưởng bảo hiểm xã hội một lần…

Phó Tổng Giám đốc Lê Hùng Sơn mong muốn, WB tiếp tục hỗ trợ Bảo hiểm xã hội Việt Nam trong việc thực hiện, quản trị bảo hiểm xã hội trong thời kỳ công nghệ số đạt hiệu quả cao.