Kiểm soát nguy cơ bội chi quỹ bảo hiểm y tế, bảo đảm quyền lợi người bệnh

Trưởng ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế (Bảo hiểm xã hội Việt Nam) Lê Văn Phúc cho biết, so với cùng kỳ năm 2023, toàn quốc tăng 7.372 nghìn lượt (tương đương 5,8%), nâng tổng số lượt khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế trong chín tháng lên 134.842 nghìn lượt. Trong đó, số lượt khám, chữa bệnh nội trú tăng 7,6%, khám, chữa bệnh ngoại trú tăng 5,6%, cho thấy xu hướng tăng chỉ định điều trị nội trú. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế tăng tới 15,5% so với cùng kỳ năm 2023. Cụ thể, tổng chi khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế chín tháng năm 2024 là 102.057 tỷ đồng, tăng 13.696 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2023, trong đó chi khám, chữa bệnh nội trú tăng 16,8% và chi khám, chữa bệnh ngoại trú tăng 13,4%.

Số liệu cho thấy, số lượt người khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại tuyến huyện cao nhất với khoảng 82,3 triệu lượt so với 30,4 triệu lượt tại tuyến tỉnh, 17,3 triệu lượt tại tuyến xã và 4,9 triệu lượt tại tuyến Trung ương. Tuy nhiên, chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế được cơ quan Bảo hiểm xã hội thanh toán cao nhất dành cho các cơ sở tuyến tỉnh (khoảng 47.000 tỷ đồng), tiếp đó là tuyến huyện (34.000 tỷ đồng), tuyến Trung ương (19.000 tỷ đồng) và tuyến xã (2.000 tỷ đồng). Nhiều địa phương có số lượt khám, chữa bệnh và số tiền thanh toán tăng rất cao so với tỷ lệ gia tăng bình quân của toàn quốc, thậm chí tăng đến 2,5 lần số gia tăng chung...

Theo đó, có chín địa phương tăng hơn 150.000 lượt khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế so với cùng kỳ năm 2023; 10 địa phương có số chi tăng hơn 275 tỷ đồng. Đồng thời, trong khi tỷ lệ gia tăng chi phí bình quân chín tháng là 9%, có nhiều địa phương có số gia tăng đến 26-27%... Đây là những vấn đề mà Bảo hiểm xã hội các địa phương này cần phân tích, làm rõ nguyên nhân.

Số liệu của Trung tâm Giám định bảo hiểm y tế và thanh toán đa tuyến cho thấy, một số tỉnh hiện có tỷ lệ sử dụng dự toán chín tháng đầu năm 2024 cao vượt mức bình quân như: Tây Ninh 98%; Trà Vinh 94%; Quảng Nam và Bình Định là 93%; Quảng Bình, Sơn La, Cần Thơ là 91%; Sóc Trăng, Đắk Lắk và Tuyên Quang là 90%... Theo tính toán, ước tỷ lệ sử dụng dự toán toàn quốc năm 2024 có thể lên tới 116%.

Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Đức Hòa đề nghị Bảo hiểm xã hội các địa phương cần đặc biệt quan tâm một số nội dung liên quan đến công tác giám định, như: Chi phí xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh cả trong khám, chữa bệnh nội trú và ngoại trú gia tăng ở mức cao; tiền giường tăng đột biến ở khu vực khám, chữa bệnh nội trú, nhưng tiền thuốc lại giảm cả ở khu vực nội trú và ngoại trú... Bảo hiểm xã hội các địa phương cần rà soát, làm rõ các nguyên nhân, để bảo đảm quyền lợi của người bệnh bảo hiểm y tế.

Để nâng cao hiệu quả kiểm soát chi phí khám, chữa bệnh các tháng cuối năm, ông Nguyễn Đức Hòa yêu cầu Ban Thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế tiếp tục hướng dẫn Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố các bước kiểm soát chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế dựa trên quy trình giám định bảo hiểm y tế; khẩn trương điều chỉnh dự toán chi theo quy định, trình lãnh đạo Bảo hiểm xã hội Việt Nam để thực hiện phân bổ kịp thời đến địa phương và cơ sở khám, chữa bệnh. Đồng thời, Trung tâm Giám định Bảo hiểm y tế và thanh toán đa tuyến hướng dẫn kỹ năng cho Bảo hiểm xã hội các địa phương trong phân tích dữ liệu, nhận diện sớm các rủi ro… Ngoài ra, các đơn vị liên quan cần lưu ý một số nội dung cụ thể như: Bảo đảm người bệnh bảo hiểm y tế được hưởng đúng quyền lợi về giường bệnh có điều hòa (đã được kết cấu đầy đủ trong giá dịch vụ y tế được quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán), mà không phải là đặc quyền của các giường dịch vụ tự nguyện.

Bảo hiểm xã hội các địa phương cần tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong công tác giám định, nghiêm cấm các hành vi tiêu cực, bảo đảm khách quan, minh bạch trong thực thi nhiệm vụ. Cùng với đó, chủ động phân tích, đánh giá, xác định các cơ sở có chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế tăng cao, kịp thời có văn bản thông báo cho Sở Y tế và cơ sở khám, chữa bệnh. Đồng thời, tổ chức làm việc với một số cơ sở khám, chữa bệnh cùng hạng, cùng tuyến, cùng chuyên khoa có chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế gia tăng (theo thông báo của Trung tâm Giám định bảo hiểm y tế và thanh toán đa tuyến), để đề nghị cơ sở khám, chữa bệnh điều chỉnh đúng quy định đối với những chi phí không hợp lý.

Kết quả tổng hợp của Ban Thực hiện chính sách bảo hiểm y tế cho thấy, với số dự toán toàn quốc năm 2023 gần 118.202 tỷ đồng, số chi khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế và chi phát sinh năm 2023 theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội các tỉnh đến thời điểm 30/6/2024 là hơn 123.061 tỷ đồng. Cân đối dự toán năm 2023, quỹ khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế đã bội chi hơn 4.859 tỷ đồng, trong đó có 48/66 đơn vị vượt dự toán với số tiền hơn 5.764 tỷ đồng.