Một trong những thay đổi lớn nhất được nhiều người lựa chọn là áo dài cách tân. Vẫn giữ nguyên kiểu dáng với hai tà xẻ, nhưng form áo đã có nhiều thay đổi, dáng suông, dáng hơi xòe, tay ngắn, tay lỡ, cổ tròn, cổ thuyền, thậm chí cổ bẻ, mặc với quần soóc, váy, quần bó… Những thay đổi này khiến áo dài dễ mặc hơn, trẻ trung hơn, phá cách hơn, nhưng cũng phần nào làm mất đi tính trang trọng vốn là đặc trưng của áo dài.
Các nữ sinh viên trong trang phục áo dài và áo choàng cử nhân tại Văn Miếu.
Áo dài cách tân chỉ là một góc nhỏ trong sự trở lại mạnh mẽ của áo dài. Mùa xuân, mùa thu, khoảng thời gian đẹp nhất trong năm, khi trời không còn quá tê cóng hay cái nắng bỏng lửa của mùa hè đã lui dần, tại những địa điểm đẹp của Hà Nội, có không ít bạn trẻ đã rủ nhau chụp ảnh với trang phục áo dài. Từ Hoàng Thành Thăng Long, Văn Miếu, các vườn hoa dịch vụ như vườn cúc họa mi ở Bãi Đá sông Hồng, Thung lũng Hoa, vườn cải vàng… đều tràn ngập những tà áo dài khoe sắc. Có nhóm bạn còn rủ nhau đi may áo dài để chụp ảnh. Năm nay mùa đông đến muộn, trời lại ấm áp nên Giáng Sinh cũng là dịp nhiều người nô nức rủ nhau đi ghi lại những khoảnh khắc lung linh của đèn, cây thông, ông già Tuyết, những bông tuyết, trái châu trang trí với tà áo dài.
Đại sứ, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Sanh Châu trong trang phục áo dài nam truyền thống tại lễ đón giao thừa 2017. Ảnh: Gr Đình làng Việt cun
Kiều Vân, Minh Hương, Bích Hằng… là nhóm bạn đã gần 40 tuổi, chơi cùng nhau từ thủa còn đi học, đã cùng rủ nhau may áo dài để đi chụp ảnh trong nhiều dịp. “Tôi cho rằng áo dài kén người mặc nhưng nếu nhà may khéo léo biết sử dụng ly xếp, dáng áo để che đi những khiếm khuyết của mỗi người thì ai cũng có thể mặc áo dài một cách thoải mái. Bản thân mỗi người cũng sẽ tìm được những kiểu dáng áo dài phù hợp và tôn lên được vẻ đẹp của mình. Tôi xưa nay cũng hơi ngại mặc áo dài, mặc dù rất thích, nhưng mấy năm gần đây thấy mọi người mặc nhiều, bản thân các thiết kế áo dài cũng gần gũi và không kén dáng quá nên đã mạnh dạn mặc trong nhiều dịp, thấy trang trọng và đẹp lắm”- chị Kiều Vân chia sẻ.
Các thành viên nhóm Đình làng Việt chụp ảnh cùng Đại sứ, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Sanh Châu. Ảnh: Gr Đình làng Việt cung cấp
Tà áo dài chỉ riêng trong năm nay cũng đã hai lần được vinh danh tại hai sự kiện dành riêng cho chính nó. Tháng 5, 19 nhà tạo mẫu với các thiết kế áo dài dành cho số đông công chúng đã có buổi trình diễn rực rỡ tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám mang tên “Áo dài của chúng ta”. Công chúng được dịp tận mắt chứng kiến những tà áo dành cho người béo, người gầy, người nhiều tuổi, trẻ nhỏ, thậm chí cả những người khuyết tật cũng vẫn đẹp long lanh rực rỡ trong những tà áo thiết kế khéo léo phù hợp. Không chỉ dành cho người Việt, những “người mẫu” đặc biệt tại buổi trình diễn bao gồm các nữ Đại sứ, Phu nhân Đại sứ, các nữ Giám đốc của một số trung tâm giao lưu văn hóa nước ngoài tại Hà Nội bất kể là người châu Âu hay châu Á cũng đều thoải mái khoác lên mình những tấm áo dài vốn dĩ xưa nay chỉ dành cho người Việt dáng vóc nhỏ bé.
Tháng 10, Festival Áo dài Hà Nội 2016 với sự góp mặt của 32 nhà thiết kế đã giới thiệu những tác phẩm nghệ thuật kết nối vẻ đẹp đặc trưng của Hà Nội với tà áo dài. Bên cạnh những mẫu thiết kế mang phong cách truyền thống, các nhà tạo mẫu còn đem đến cho công chúng những mẫu áo dài khá táo bạo như kết hợp với váy, quần soóc, vải bò, các họa tiết vốn xưa nay ít xuất hiện trên áo dài như sọc đen trắng, ca rô, trám…
Năm nay, ngay từ những ngày đầu năm mới 2017, đã bắt gặp trên các trang mạng xã hội những lời kêu gọi cùng nhau mặc áo dài đón xuân, cả nam giới chứ không chỉ riêng phụ nữ. Hoa hậu Đặng Ngọc Hân là một trong những người kêu gọi phong trào mặc áo dài đón xuân. Theo đuổi chuyên ngành thiết kế thời trang, một trong những trang phục ưa thích của Ngọc Hân là tà áo dài và đây cũng là trang phục Hân hay lựa chọn trong nhiều dịp xuất hiện trước công chúng. Xuân Đinh Dậu, cùng với lời kêu gọi, khuyến khích bạn bè, công chúng, người hâm mộ mặc áo dài đón xuân, Ngọc Hân còn giới thiệu bộ sưu tập áo dài gắn với hình ảnh con gà trong năm mới. Một gương mặt khác của công chúng là MC Phan Anh cũng đang khởi động dự án cổ vũ mọi người mặc áo dài trong dịp Tết cổ truyền, ít nhất là một ngày, cả nam giới và phụ nữ.
Trang phục áo dài nam của nhóm Đình làng Việt. Ảnh: Gr Đình làng Việt cung cấp.
Có những người vừa kêu gọi, vừa âm thầm thực hiện. Nhóm Đình làng Việt bao gồm những người yêu mến văn hóa nghệ thuật truyền thống là một thí dụ. Vào dịp Tết Dương lịch, nhóm bao gồm cả các thành viên nam, nữ đã cùng nhau mặc trang phục áo dài truyền thống đón năm mới tại hồ Gươm, dưới sự dẫn đầu của Trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, Đặc phái viên của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam về các vấn đề UNESCO, Tổng Thư ký, Ủy ban Quốc gia UNESCO của Việt Nam Phạm Sanh Châu. Đây cũng là tiền đề cho ý tưởng của Đại sứ Phạm Sanh Châu về việc thực hiện một đoạn phim ngắn để quảng bá đình làng Việt và trang phục Việt, đặc biệt quảng bá trang phục áo dài truyền thống của nam giới trong không gian văn hóa đình làng Bắc Bộ tại những ngôi đình đẹp như đình Yên Sở, đình Tiền Lệ và đình So (thuộc các huyện Hoài Đức và Quốc Oai, Hà Nội).
Đó là những dấu hiệu ấm áp cho thấy sự trở lại của một giá trị truyền thống.