Những trang viết về hồi ức của một thế hệ đi qua chiến tranh

Tác giả Trịnh Hòa Bình là cựu binh Trung đoàn 95, Sư đoàn 325, người lính từng tham gia trận đánh 81 ngày đêm giữ Thành cổ Quảng Trị và nhiều chiến trường ác liệt khác như Buôn Mê Thuột, Cheo Reo, Phú Bổn, Dầu Giây, Xuân Lộc, Long Thành…

Qua từng trang sách, hình ảnh những thế hệ học sinh, sinh viên, trí thức Hà Nội bước vào chiến trường hiện lên với sự ngây thơ của tuổi trẻ nhưng mang trong mình đầy lý tưởng. Hành trang của họ khi đó chỉ có chiếc ba-lô nhẹ với một tâm hồn đầy ắp sách vở, âm nhạc và ký ức học trò. Sự đối lập giữa bom đạn khốc liệt và vẻ đẹp lãng mạn, trong trẻo của những chàng trai đôi mươi càng trở nên nổi bật. Chính nền tảng văn hóa-giáo dục đã tạo cho họ cách nghĩ rất riêng: nhạy cảm trước cái đẹp, giàu lòng nhân ái, trọng nghĩa tình và luôn giữ phẩm giá ngay cả giữa bom đạn.

Cấu trúc cuốn sách gồm ba phần lớn, được tổ chức theo mạch “ký ức về gia đình - chiến trường - hậu chiến”: Phần I “Ký ức về gia đình” là nơi tác giả tái hiện tuổi thơ và nền tảng gia đình, nơi hun đúc nên lý tưởng của một thế hệ thanh niên Hà Nội, với những câu chuyện về cha mẹ, làng quê nơi sơ tán, tình thân và sự chuẩn bị lên đường ra trận tạo nền tâm lý, văn hóa cho toàn bộ hồi ký.

Phần II “Trong lửa đạn chiến tranh” ghi lại trải nghiệm của người lính Hà thành tại chiến trường Quảng Trị, đặc biệt là chiến dịch Thành Cổ năm 1972. Ở đây, tác giả kể tái hiện không chỉ sự khốc liệt của cuộc chiến với những trận đánh cụ thể, mà còn cho thấy tình đồng đội, lòng nhân ái và chiều sâu tâm hồn của người lính trẻ đại diện cho thế hệ thanh niên thành thị xếp bút nghiên lên đường ra trận qua khung cảnh đói rét, thiếu thốn, qua những sinh hoạt thường nhật trong những khoảng lặng giữa các trận chiến.

Phần III “Hậu chiến và hành trình ký ức” là sự chứng kiến những di chứng cả về thể xác lẫn tinh thần của đồng đội, của cuộc sống thời hậu chiến, tác giả chiêm nghiệm về hòa bình, ký ức, sự tri ân và trách nhiệm của thế hệ đi sau…

Ngoài ra, phần Phụ lục tập hợp một số bài viết của đồng đội, thế hệ sau với góc nhìn hiện tại về chiến tranh-hòa bình.

Cuốn sách cho thấy thế hệ thanh niên Hà Nội lên đường bảo vệ Tổ quốc thời kỳ đó không chỉ là những người lính quen với súng đạn, mà là những trí thức trẻ mang theo nếp sống Hà Nội - lịch thiệp, kỷ luật, lặng lẽ mà kiên cường. Họ biết nhớ nhà, biết rung động trước tiếng ve, mùa hoa sữa; nhưng khi vào trận lại gan góc, đoàn kết, sẵn sàng hy sinh. Chính điều đó tạo nên vẻ đẹp riêng của “người lính học trò”, khiến ký ức chiến tranh hiện lên không lạnh lẽo mà đậm chất người, chất Hà Nội, chất trí thức của một thế hệ đã lên đường ở tuổi hai mươi.

Bìa sách lấy cảm hứng từ bài “Trăng máu” với hình ảnh nổi bật là đoàn quân hành quân dưới vầng trăng đỏ được vẽ bởi Họa sĩ Lê Trí Dũng - một trong những tên tuổi đặc biệt của mỹ thuật Việt Nam, được biết đến rộng rãi với biệt danh “lão chăn ngựa”. Bìa sách không chỉ minh họa nội dung mà còn truyền tải tinh thần của cuốn hồi ký: Đẹp, dữ dội và chan chứa tình người giữa chiến tranh.

Cuốn sách dành cho những người quan tâm lịch sử và ký ức chiến tranh, những bạn trẻ muốn hiểu về thế hệ cha anh, những ai yêu thích hồi ký giàu cảm xúc và chất nhân văn.

Sách thuộc Tủ sách Lịch sử Việt Nam của Omega Plus.