Đào tạo truyền thông trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số

Hội thảo khoa học quốc tế mang tên “Đào tạo truyền thông trong bối cảnh AI và chuyển đổi số 2025” (The 2025 International Scientific Conference on Media Education in the Age of AI and Digital Transformation - ME.AI25) do Trường đại học FPT Hà Nội chủ trì, phối hợp tổ chức cùng Bộ môn Quản trị Truyền thông đa phương tiện, Thời báo Văn học Nghệ thuật và Công ty Cổ phần Tập đoàn Truyền thông Tri thức số tổ chức.

Phát biểu đề dẫn khai mạc Hội thảo, Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Ngọc Tấn - Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương cho biết, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là một khái niệm xa vời mà đã trở thành tác nhân tạo ra những biến đổi sâu sắc, toàn diện trong mọi lĩnh vực đời sống. Trong đó, báo chí - truyền thông chính là ngành chịu tác động sớm nhất, trực tiếp và nhanh chóng nhất.

Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Ngọc Tấn cũng khẳng định, trong giáo dục, AI mang lại những lợi ích to lớn như hỗ trợ quản trị, cá thể hóa giáo dục và mở ra các hình thức giảng dạy mới như "phòng tin ảo" hay "nhân vật mô phỏng" để thực hành kỹ năng. Thế nhưng, một nguyên tắc tối quan trọng chúng ta phải khắc sâu: AI chỉ là công cụ, là trợ lý ảo; còn sự sáng tạo, tính nhân văn và bản lĩnh của con người mới là yếu tố quyết định. Chúng ta không đào tạo người làm truyền thông để cạnh tranh với AI, mà đào tạo họ trở thành những người kiểm soát và điều hành AI.

Để đào tạo người làm truyền thông đáp ứng yêu cầu mới, theo Giáo sư, Tiến sĩ Tạ Ngọc Tấn, các cơ sở đào tạo của Việt Nam cần tập trung vào ba nhóm năng lực cốt lõi (mô hình ASK):

Về Tri thức (Knowledge): Ngoài lý luận nghiệp vụ, cần trang bị tri thức toàn diện về công nghệ số, AI và các khả năng ứng dụng thực tiễn. Quan trọng nhất là trang bị phương pháp để người học có khả năng tự học suốt đời, vì công nghệ sẽ không ngừng thay đổi.

Về Kỹ năng (Skills): Bao gồm kỹ năng sử dụng công cụ AI một cách có trách nhiệm và đạo đức, kỹ năng làm việc nhóm và các kỹ năng tác nghiệp đa phương tiện.

Về Phẩm chất (Attitude): Đây là phần "tĩnh" nhưng quan trọng nhất. Đó là đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm chính trị-xã hội, bản lĩnh nghề nghiệp và ý thức nhân văn đối với công chúng. Đây chính là "chìa khóa" để ngăn chặn những tác động tiêu cực từ AI.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Tiến sĩ Trần Ngọc Tuấn - Phó Hiệu trưởng Trường đại học FPT cho biết thế giới đang chứng kiến một giai đoạn chuyển đổi sâu sắc chưa từng có, khi trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và chuyển đổi số thâm nhập mạnh mẽ vào mọi lĩnh vực của đời sống, từ kinh tế, giáo dục, văn hóa, đến truyền thông và sáng tạo nội dung.

Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn cần có không gian học thuật uy tín và diễn đàn trao đổi chuyên sâu về “truyền thông trong kỷ nguyên AI”, Trường đại học FPT tổ chức Hội thảo ME.AI25 với mục đích trở thành điểm hội tụ liên ngành, nơi giới học thuật, nhà quản lý và doanh nghiệp có thể cùng chia sẻ kinh nghiệm, cập nhật tri thức và định hình chuẩn mực mới về đào tạo truyền thông trong bối cảnh AI và chuyển đổi số.

Hội thảo gồm ba phiên làm việc chính, với sự tham gia của nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế như Giáo sư, Tiến sĩ Maria Diosa D. Labiste, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Catherine Earl, Tiến sĩ Lê Quốc Vinh, Tiến sĩ Trần Minh Tùng, Tiến sĩ Runping Zhu…

Hội thảo tập trung thảo luận những chủ đề lớn như: bối cảnh và lý luận về đào tạo truyền thông trong thời đại AI; thiết kế chương trình và phương pháp đào tạo gắn với AI; ứng dụng công nghệ AI trong dạy - học, nghiên cứu và thực hành truyền thông; vấn đề đạo đức, pháp lý, bản quyền và trách nhiệm xã hội khi sử dụng AI; cũng như các mô hình hợp tác giữa nhà trường, doanh nghiệp và các tổ chức truyền thông.

Hội thảo hướng tới mục tiêu nâng cao năng lực và thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực đào tạo và giáo dục truyền thông tại Việt Nam, đồng thời tạo không gian học thuật để trao đổi, thảo luận, đề xuất các định hướng, giải pháp trước những thách thức trong việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào hoạt động giảng dạy, học tập và phát triển chương trình đào tạo.

Hội thảo hướng tới mục tiêu nâng cao năng lực và thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực đào tạo và giáo dục truyền thông tại Việt Nam, đồng thời tạo không gian học thuật để trao đổi, thảo luận, đề xuất các định hướng, giải pháp trước những thách thức trong việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào hoạt động giảng dạy, học tập và phát triển chương trình đào tạo.

Một trong những điểm nhấn của Hội thảo ME.AI25 là khu vực triển lãm trưng bày và giới thiệu các sản phẩm, mô hình, giải pháp ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực truyền thông và giáo dục đến từ doanh nghiệp và sinh viên. Đây là không gian trải nghiệm mở, cho phép người tham dự trực tiếp tương tác, khám phá và trải nghiệm các mô hình AI, sản phẩm sáng tạo và những ý tưởng đổi mới đang được triển khai và ứng dụng trong thực tiễn đào tạo và truyền thông hiện nay.

Dưới đây là một số sản phẩm ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo trưng bày tại hội thảo: