Chiếc đĩa bạc và thế giới tinh thần của người Dao Tuyển

Theo tập quán lâu đời của người Dao Tuyển ở Lào Cai, đĩa bạc được gắn cố định ở mặt trong, đặt tại vị trí trung tâm của chiếc mũ và tiếp xúc trực tiếp với đỉnh đầu người đội. Chiếc đĩa có hình tròn, bằng bạc nguyên chất, được những người thợ có tay nghề chế tác thủ công với hoa văn tinh xảo.

Trong đời sống tín ngưỡng, đồng bào Dao Tuyển tin rằng bạc có khả năng bảo vệ sức khỏe, xua đuổi tà khí, mang lại bình an và may mắn. Vì vậy, đĩa bạc trong mũ không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn được xem như một “vật hộ thân” gắn bó chặt chẽ với đời sống tinh thần của phụ nữ Dao Tuyển.

Việc đặt đĩa bạc ở vị trí cao nhất của cơ thể thể hiện quan niệm coi trọng sự che chở và bảo vệ con người.

Bên cạnh ý nghĩa tâm linh, đĩa bạc còn phản ánh điều kiện kinh tế và vị thế của gia đình trong cộng đồng. Chiếc đĩa bạc càng lớn, càng sáng bóng càng cho thấy gia đình có cuộc sống sung túc và được nể trọng.

Nhiều gia đình coi đĩa bạc là tài sản được gìn giữ cẩn trọng và truyền lại cho con cháu trong dòng tộc qua các thế hệ.

Gắn liền với chiếc mũ có đĩa bạc là tục lệ quấn tóc đặc trưng của phụ nữ Dao Tuyển. Theo thói quen, phụ nữ thường nuôi tóc dài và chăm sóc kỹ lưỡng để tóc luôn đen, dày và chắc khỏe. Trước khi đội mũ, toàn bộ mái tóc được búi hoặc vấn gọn gàng trên đỉnh đầu, tạo nền vững chắc để đặt đĩa bạc.

Sau đó, phần tóc búi và đĩa bạc được phủ bằng mảnh vải màu đỏ, mũ được cố định bằng cách thắt dây hoặc các chi tiết trên trang phục, bảo đảm sự chắc chắn khi di chuyển.

Sự kết hợp giữa mái tóc búi cao, chiếc mũ truyền thống tạo nên vẻ đẹp đặc trưng của phụ nữ Dao Tuyển. Đến nay, phong tục này vẫn được gìn giữ trong đời sống đương đại.