Sự tinh tế của đôi tay điêu luyện

Đêm “maraton” Beethoven đầu tiên của nghệ sĩ piano tài danh diễn ra trong tiết trời mưa phùn ẩm ướt, nhưng thính phòng Nhà hát Lớn chật cứng khán giả. Đêm nhạc không tài trợ, và chắc hẳn, số vé mời phát ra cũng rất ít. Được biết, vé cho cả hai đêm 15 và 18-1 đều đã bán hết từ hàng nửa tháng trước. Công chúng Hà Nội luôn chờ đợi cơ hội thưởng thức tiếng đàn của Đặng Thái Sơn.

Có lẽ cũng lần đầu tiên trong một tối hoà nhạc, một nghệ sĩ độc tấu và dàn nhạc “dám chơi” ba bản concerto trong suốt hơn hai tiếng đồng hồ. Trước buổi biểu diễn, ngay cả với tay đàn tài năng và dạn dày kinh nghiệm của mình, nghệ sĩ vẫn coi đây là một thử thách.

Đặng Thái Sơn nói vậy thôi, nhưng cái cách mà anh bắt đầu bước vào bản nhạc cho đến phút chót, khi nốt nhạc cuối cùng của concerto số 3 kết thúc, cứ nhẹ nhàng như thể mọi thứ đều chẳng làm anh bận tâm. Ngoại trừ cây đàn và bản nhạc.

Như chính anh nói, Beethoven là một nhạc sĩ thiên tài, và âm nhạc của ông là một cuốn “bách khoa thư” về tâm hồn, hết sức phức tạp và mạnh mẽ. Với bản lĩnh của một nghệ sĩ lớn, Đặng Thái Sơn đã bắt đầu mở cuốn bách khoa thư ấy với một phong thái đĩnh đạc, tinh tế như thể vừa khám phá vừa dạo chơi.

Bản concerto số 1 mở ra bằng một phần dạo đầu rất ấn tượng của dàn nhạc, và gần như ngày lập tức, tiếng dương cầm đã hoà vào hết sức tinh tế. Ở bản số 1 này, người ta thấy phảng phất trong Beethoven sự tinh tế và lãng mạn của Haydn và Mozart. Dàn nhạc vẫn còn theo kiểu Mozart, nhưng với hai clarinette mang lại những biến đổi âm sắc tinh tế. Tuy nhiên, ngay đến chương thứ hai của bản concerto được coi là số 1 (vì không phải là bản đầu tiên viết cho piano và dàn nhạc của Beethoven), thì tiếng piano đã nổi lên mạnh mẽ, không chỉ ở sự dẫn dắt giai điệu mà cả tô điểm, nâng đỡ cho phần đệm, và cho đến cả những sự chuyển tiếp khác nhau hết sức ấn tượng. Sự đáp lại của dàn nhạc chỉ thể hiện một cách âm thầm và sâu kín.

Ở concerto số 2, tay đàn của Đặng Thái Sơn đã thể hiện những kỹ thuật điêu luyện của mình khi trình tấu những điệp khúc làm mê mẩn trái tim người nghe. Vẫn dễ dàng nhận ra chất trữ tình của anh, “người được Chopin chọn”, bởi concerto số 2 giọng mi giáng trưởng là một bản concerto lãng mạn của Beethoven. Có lẽ không hề bận tâm về kỹ thuật, anh truyền cho người nghe cảm nhận tuyệt vời về sự tinh tế của ngón đàn và thăng hoa của tâm hồn nghệ sĩ.

Sau giải lao, nghệ sĩ tiếp tục cuộc maraton của mình với concerto số 3 giọng đô thứ của Beethoven- đây chắc chắn là bản concerto lớn đầu tiên của nhà soạn nhạc. Hoàn thành vào năm 1800, đây là tác phẩm thể hiện rõ con đường sáng tạo nghệ thuật với tài năng thiên bẩm của ông. Một tác phẩm đầy biến tấu và linh hoạt, chất chứa nhiều xúc cảm và rất tự do.

Đây cũng là bản nhạc mà cảm  giác Đặng Thái Sơn chơi thăng hoa nhất trong ba bản concerto của đêm 15-1.

Sự “đối thoại”, hoà âm của dàn nhạc và nghệ sĩ độc tấu đã đạt đến độ cân bằng hoàn hảo, trong đó tiếng đàn piano làm chủ giai điệu. Đặng Thái Sơn hút hồn người nghe bởi những ngón tay nhanh theo nhịp tiết tấu. Trong bản concerto số 3 này có một phần trung tâm quyến rũ lạ thường, trong đó tiếng đàn piano khi tô điểm cho một chuỗi hợp âm được chia sẻ giữa tiếng sáo flute và tiếng kèn basson, khi tỏa sáng rực rỡ trong những trường đoạn dành cho độc tấu.

Tiễng vỗ tay không dứt khi âm nhạc ngừng. Đặng Thái Sơn phải trở đi trở lại sân khấu rất nhiều lần, cuối cùng, anh phải nói lời cảm ơn và “khất” khán giả bản chơi thêm. Bởi vì cuộc chạy maraton Beethoven vẫn tiếp tục vào tối 18 tới. Và với hai bản concerto số 4 và số 5, được coi là sự biến chuyển mạnh mẽ và phức tạp của “bách khoa thư tâm hồn” Beethoven, sự hoàn thiện và đột phá về kỹ thuật và giá trị âm nhạc, cũng đồng thời dành để tôn vinh nghệ sĩ độc tấu, công chúng lại có dịp chờ đợi để thưởng thức tài năng và tâm hồn của nghệ sĩ.