Hà Nội hiện có khoảng hơn 13.000 học sinh học tập ở nước ngoài, chiếm khoảng một phần tư tổng số du học sinh của cả nước; trong đó, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia là những quốc gia, vùng lãnh thổ có nhiều du học sinh Hà Nội học tập nhất. Thị trường như Đức, Đài Loan (Trung Quốc) đang có xu hướng thu hút nhiều du học sinh hơn so với những năm trước.
Theo Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội, công tác quản lý nhà nước đối với các trung tâm hiện đang gặp không ít khó khăn do số lượng trung tâm lớn. Hiện có tình trạng trung tâm dời địa điểm hoạt động hai đến ba lần trong một chu kỳ cấp phép, khiến công tác nắm bắt thông tin, cập nhật tình hình hoạt động của tất cả tổ chức kinh doanh trong lĩnh vực tư vấn du học trên địa bàn thành phố còn hạn chế. Nhiều tổ chức kinh doanh dịch vụ tư vấn du học chưa công khai đầy đủ các nội dung theo quy định hoặc công khai chưa đúng thực tế; chưa bảo đảm nguyên tắc quy định, thậm chí có tổ chức còn tư vấn những cơ sở giáo dục chưa ký kết hợp tác, chưa có đủ thông tin về tính pháp lý và tình trạng kiểm định chất lượng của các cơ sở giáo dục ở nước ngoài.
Đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết, trong năm 2023, sở đã nhận được một số phản ánh, khiếu nại của cha mẹ học sinh, người học về một số đơn vị tư vấn làm việc thiếu trách nhiệm, chỉ hỗ trợ học sinh trước khi đi du học, không theo dõi, nắm bắt thông tin và tiếp tục theo sát du học sinh khi đã sang nước bạn. Một số đơn vị bất chấp các quy định của pháp luật, làm giả năng lực tài chính nhân thân, không trả hồ sơ cho học sinh bị trượt tư cách lưu trú. Có đơn vị hạn chế về năng lực, kỹ năng truyền thông, xử lý tình huống của cán bộ tư vấn, cán bộ tuyển sinh; có hiện tượng ký hợp đồng và thực hiện thu phí sai quy định.
Đáng chú ý, đại diện một công ty tư vấn du học Đức tại Hà Nội cho biết, tình trạng lộn xộn trong đào tạo tiếng Đức để đưa du học sinh đi mà không hề có trình độ thực chất... đang diễn ra khá phổ biến. Điều này sẽ gây khó khăn, thậm chí thiệt hại lớn cho người học, bởi sau khi ra nước ngoài, nếu học sinh không có trình độ ngôn ngữ đáp ứng yêu cầu thì khó có thể theo kịp các chương trình đào tạo, dẫn tới bị kéo dài thời gian học tập, thậm chí phải quay về nước. Bên cạnh đó, việc cố tình không công khai quy định việc dịch hồ sơ phục vụ sang Đức học tập, không ít trung tâm tư vấn đã lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người học để yêu cầu nộp hồ sơ gốc nhằm "giữ chân", ảnh hưởng đến quyền lợi của người học.
Nhận định nhu cầu du học của học sinh Hà Nội ngày càng tăng, nhằm bảo đảm quyền lợi người học, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương cho biết, sở đã tăng cường quản lý và tạo thuận lợi cho người học thông qua việc công khai danh sách các tổ chức kinh doanh dịch vụ tư vấn du học đã được cấp phép hoạt động trên Cổng thông tin điện tử của ngành tại địa chỉ http://hanoi.edu.vn. Đây cũng là kênh thông tin nhằm huy động sự tham gia của người dân và các lực lượng xã hội trong việc giám sát tình hình hoạt động của các trung tâm.
Năm 2024, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội sẽ tăng cường biện pháp quản lý, đánh giá chất lượng dịch vụ của các tổ chức kinh doanh dịch vụ tư vấn du học, phối hợp các cơ quan liên ngành trong việc xác định rõ trách nhiệm các đơn vị, phát hiện, ngăn chặn, kiểm tra và kiên quyết xử lý các vi phạm theo quy định pháp luật; đồng thời rà soát, thực hiện đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy chứng nhận hoạt động đối với những tổ chức không đủ điều kiện, không thực hiện đúng trách nhiệm của tổ chức theo quy định.
Cùng với đó, sở sẽ tiếp tục kết nối với các đại sứ quán để trao đổi, đối thoại với các doanh nghiệp về những quy định về du học, công khai thông tin chuẩn hóa về thị trường các nước để tránh các hành vi trục lợi, lừa đảo. Thành phố Hà Nội cũng lên kế hoạch tăng cường phối hợp các cơ quan, đơn vị, các cơ sở giáo dục triển khai các chương trình hợp tác, học tập, chia sẻ kinh nghiệm về giáo dục, đào tạo quốc tế, các chương trình học bổng, giao lưu nhằm tạo sự cạnh tranh lành mạnh trong lĩnh vực tư vấn du học.
Ngoài ra, để bảo đảm cao nhất quyền lợi của bản thân và học viên, khi có nhu cầu du học, cha mẹ, học sinh, sinh viên nên tìm hiểu đa chiều thông tin, chọn các đơn vị tư vấn du học uy tín để hợp tác và nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, cần báo ngay đến các cơ quan chức năng để phối hợp, giải quyết.
