Nhân dân 2 làng Phú Mỹ và Kiều Mai vừa tổ chức đón nhận quyết định ghi danh Lễ hội kết chạ Phú Mỹ-Kiều Mai vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Đây là vinh dự lớn của nhân dân nơi đây. Phú Mỹ và Kiều Mai đều là những ngôi làng cổ nằm bên dòng sông Nhuệ đầy chất thơ, một làng bên hữu ngạn, một làng bên tả ngạn.
Việc sống trong cùng một không gian ấy khiến 2 làng có mối liên hệ chặt chẽ. Việc kết chạ giữa 2 thôn Phú Mỹ-Kiều Mai được các chức sắc 2 làng cùng ký vào bản khoán ước ngày 10/4 năm Cảnh Hưng thứ 6 (1745). Bản khoán ước này bị hỏng nên được chép lại tháng 6/1933 (âm lịch).
Tục kết chạ Phú Mỹ-Kiều Mai bắt nguồn từ tục kết chạ giữa 2 làng để giao hữu, giúp đỡ nhau trong sản xuất và đời sống.
Vào những năm hòa cốc phong đăng (được mùa), hai bên sẽ họp bàn kết tình giao hiếu, phụng nghênh Thánh giá 2 làng vào dịp lễ hội.
Tại đình Phú Mỹ, dân làng phụng thờ bà Ả Lã Nàng Đê - một nữ tướng giỏi của Hai Bà Trưng cùng nhiều vị thiên thần, nhân thần có công với vùng đất.
Còn đình làng Kiều Mai thờ Thành hoàng làng Đào Trường - vị tướng thời Vua Hùng thứ XVIII, người có công đánh giặc phương Bắc.
Bản khoán ước năm xưa ghi rõ: “Hằng năm, vào ngày 7 tháng Giêng, thôn Kiều Mai sửa lễ hoặc rước Thánh vị (của thành hoàng làng) đến Phú Mỹ để dự lễ khánh hội tại thôn Phú Mỹ; ngày 20 tháng Hai, thôn Phú Mỹ sửa lễ hoặc rước Thánh vị đến Kiều Mai để dự lễ khánh hội tại thôn Kiều Mai”. Nghi lễ rước Thánh vị sang làng bên dự hội còn gọi là hội giao hiếu.
 |
Quận Nam Từ Liêm vinh dự đón bằng chứng nhận Lễ hội kết chạ Phú Mỹ-Kiều Mai ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. |
Trải qua những thăng trầm của lịch sử, ngay cả khi thay đổi địa giới hành chính, thôn Phú Mỹ được chia thành các Tổ dân phố thuộc phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, còn thôn Kiều Mai thuộc về phường Phúc Diễn, quận Bắc Từ Liêm, những tục lệ xưa vẫn được người dân gìn giữ.
Nếu như trước đây, các cụ thường đợi năm nào được mùa mới tổ chức lễ rước lớn thì hiện nay, lễ rước lớn được tổ chức 5 năm 1 lần.
Ở hội giao hiếu quy mô lớn, ngoài kiệu bát cống, kiệu long đình, thì quy mô của đoàn rước làng nọ sang làng kia lên đến khoảng 300 người, tạo ra một lễ rước hoành tráng, đẹp mắt.
Những năm khác, lễ hội được tổ chức với quy mô nhỏ hơn. Mỗi làng sẽ rước 1 kiệu long đình, 1 kiệu bát cống và đầy đủ tự khí, quân kiệu nam và quân kiệu nữ sang dự hội làng bên.
Điều thú vị là khi làng Kiều Mai rước kiệu sang làng Phú Mỹ thì làng Phú Mỹ rước kiệu ra nghênh đón và ngược lại.
Nói về tục kết chạ giữa 2 địa phương, bà Nguyễn Ngọc Dung, đại diện Tổ dân phố Kiều Mai chia sẻ: “Người dân Phú Mỹ-Kiều Mai gắn kết với nhau không chỉ qua các hoạt động lễ hội mà còn hỗ trợ nhau trong cuộc sống và sản xuất. Trước kia, thôn Kiều Mai có dịch bệnh làm chết nhiều trâu, bò, người Phú Mỹ mang trâu sang cày giúp. Khi Kiều Mai có hỏa hoạn, Phú Mỹ huy động góp tre, nứa, rơm rạ và nhân công sang giúp người dân Kiều Mai dựng lại nhà”.
Trước những ý nghĩa độc đáo đó, tháng 5/2021, Lễ hội kết chạ Phú Mỹ-Kiều Mai được Bộ Văn hóa, Thể thao và du lịch ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Phó Chủ tịch UBND quận Bắc Từ Liêm Lê Thị Thu Hương cho biết: “Quận Bắc Từ Liêm luôn quan tâm, tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức trong nhân dân về tầm quan trọng của các hoạt động sinh hoạt văn hóa cộng đồng. Trong đó có hoạt động lễ hội Kiều Mai-Phú Mỹ, để từ đó tục kết chạ giữa 2 làng Kiều Mai-Phú Mỹ thực sự trở thành tâm điểm trong đời sống tâm linh của mỗi người dân. Việc thực hành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia lễ kết chạ Kiều Mai-Phú Mỹ còn là dịp để những người con của quê hương nhớ về nguồn cội, du khách xa gần đến với quận Bắc Từ Liêm, góp phần quảng bá, phát triển du lịch”.
Về phía quận Nam Từ Liêm, Phó Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm Trần Thanh Long khẳng định, giai đoạn 2021-2022, UBND quận đã đầu tư, tu bổ, tôn tạo đình Phú Mỹ với ngân sách khoảng hơn 17 tỷ đồng, thiết thực bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Lễ kết chạ Phú Mỹ-Kiều Mai”.
