Nhiều tộc người ở Tây Nguyên theo dòng mẫu hệ. Hôn nhân phổ biến ở các buôn làng Tây Nguyên là tục bắt chồng. Ngày nay, cuộc sống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số từng bước được cải thiện, điều kiện về văn hóa tinh thần cũng được nâng lên, nhưng ở một số nơi, hủ tục thách cưới vẫn còn tồn tại đã gây khó khăn cho nhiều gia đình.
Tuyên truyền miệng là một hình thức quan trọng trong việc phổ biến, tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Đó cũng là kênh giao tiếp hữu hiệu để tạo nên mối quan hệ xã hội đồng thuận.
Hủ tục là tập tục, tập quán đã lỗi thời, lạc hậu; những yếu tố tiêu cực của nó làm cản trở tiến trình phát triển. Nghiêm trọng hơn là những hủ tục mang màu sắc mê tín, trở thành tội ác, là gánh nặng truyền đời đối với các cộng đồng người, nhất là đồng bào các dân tộc ít người.
Tỉnh Quảng Ngãi có hơn 30 thành phần dân tộc thiểu số (DTTS) sinh sống với khoảng 52.920 hộ; 201.600 khẩu, chiếm 14,52% dân số toàn tỉnh. Những năm qua, người có uy tín trong đồng bào DTTS tỉnh Quảng Ngãi đã có nhiều đóng góp tích cực cho chính quyền địa phương, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế-xã hội, xóa đói, giảm nghèo, nhất là bảo đảm an ninh trật tự, an toàn xã hội ở vùng đồng bào DTTS trên địa bàn.
Thực hiện quan điểm của Đảng ta về công tác dân tộc, trong nhiều năm qua, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, các địa phương đã ban hành nhiều cơ chế triển khai. Chính vì vậy, công tác dân tộc nói chung, đồng bào dân tộc, miền núi nói riêng đã có nhiều thay đổi. Công tác xóa đói giảm nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số thu được nhiều kết quả tích cực; văn hóa-xã hội có nhiều tiến bộ, an ninh trật tự vùng dân tộc ổn định và được giữ vững; trình độ dân trí, chất lượng nguồn nhân lực của vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã được nâng lên; đời sống tín ngưỡng có nhiều thay đổi; bản sắc văn hóa truyền thống tiếp tục là nguồn lực quan trọng trong đời sống của người dân tộc thiểu số.
Thời gian qua, Bộ đội Biên phòng Nghệ An đã phối hợp cấp ủy, chính quyền các địa phương ở vùng rẻo cao biên giới Nghệ An đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho đồng bào các dân tộc thiểu số nhằm góp phần đẩy lùi hủ tục tảo hôn trên địa bàn.
Hà Giang là nơi sinh sống của 19 dân tộc, mỗi dân tộc có nét văn hóa truyền thống đặc sắc nhưng cũng còn nhiều phong tục, tập quán lạc hậu cần xóa bỏ. Ðầu năm 2022, Tỉnh ủy Hà Giang đã ban hành Nghị quyết số 27 về "Xóa bỏ hủ tục, xây dựng nếp sống văn minh" với mục tiêu đến năm 2030 xóa bỏ hoàn toàn các tập quán, phong tục lạc hậu trong cộng đồng các dân tộc thiểu số.