Góp vốn giúp nông dân thoát đói, vượt nghèo

Tháng 3-1996, Ban Thường vụ T.Ư Hội Nông dân Việt Nam quyết định thành lập Quỹ Hỗ trợ nông dân (HTND) với mục đích tạo thêm một nguồn vốn, giúp nông dân nghèo có cơ hội đầu tư sản xuất, kinh doanh. Qua 10 năm hoạt động, việc huy động vốn, cho nông dân vay của Quỹ HTND đã thật sự trở thành phong trào rộng lớn giúp nhiều nông dân nghèo thoát đói, vượt nghèo, vươn lên làm giàu.

Tại tỉnh Tiền Giang, từ giữa năm 1996, việc thành lập Quỹ HTND nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các cấp ủy, ban ngành, đoàn thể trong tỉnh. Ban vận động xây dựng Quỹ được thành lập do một đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh làm trưởng ban, từ đó nhân rộng ra các cấp ở 9/9 huyện, thị xã, 163 xã, thị trấn trong toàn tỉnh. 10 năm qua, bên cạnh nguồn vốn được Quỹ HTND T.Ư ủy thác là 700 triệu đồng, UBND tỉnh hỗ trợ hơn 522 triệu đồng, Ban vận động kêu gọi các đơn vị, doanh nghiệp, hội viên đóng góp, đưa tổng số tiền của Quỹ đạt hơn 6,4 tỷ đồng. Nguồn vốn trên đã cho hơn 17 nghìn lượt hộ nông dân vay với tổng lượng vốn quay  vòng hơn 52 tỷ đồng. Ðối tượng vay hầu hết là hội viên nghèo, thiếu vốn sản xuất. Các hộ chủ yếu tập trung vào phát triển trồng trọt (chiếm 65% tổng lượng vốn vay) với mức cao nhất 7,5 triệu đồng/hộ/lượt vay, thấp nhất là một triệu đồng/hộ/lượt vay. Nhờ quản lý vốn chặt chẽ, việc đầu tư của các hộ nông dân đạt hiệu quả cao. Mười năm qua, từ nguồn vốn vay của Quỹ, đã có 6.190 hộ thoát đói, giảm nghèo, hơn 6.000 lao động có việc làm thường xuyên. Nhiều hộ nông dân nhờ đầu tư thêm vốn xây dựng trang trại đã vươn lên làm giàu như hộ bà Nguyễn Thị Kim Hoàn ở ấp Tân Bình, xã Tân Lập 2, huyện Tân Phước; hộ bà Nguyễn Thị Anh ấp Bắc 2, xã Tân Ðiền, huyện Gò Công Ðông; hộ ông Ðỗ Văn Hòa ở khu phố 1, phường 5, thị xã Gò Công...

Cũng chính nhờ biết huy động nguồn vốn từ các cơ quan, doanh nghiệp và hội viên, đến nay, Quỹ HTND của tỉnh Hải Dương đạt 7,12 tỷ đồng, trong đó 3,6 tỷ đồng được ngân sách hỗ trợ, 3,1 tỷ đồng từ nguồn ủng hộ, đóng góp và 420 triệu đồng tăng trưởng từ kết quả hoạt động. Từ nguồn vốn này, Quỹ HTND tỉnh đã cho 5.263 lượt hộ nông dân vay vốn. Kết quả khảo sát việc sản xuất, kinh doanh của các hộ nông dân được vay vốn cho thấy, có 5.089 hộ sản xuất có hiệu quả (chiếm 96,7% số hộ được vay). Mỗi hộ nông dân nghèo được vay với mức 3-5 triệu đồng, chỉ sau khoảng ba, bốn năm đầu tư trồng màu hoặc nuôi cá đều thoát nghèo, ổn định thu nhập.

Chị Ðặng Thị Thủy, Phó Trưởng ban Ðiều hành Quỹ HTND T.Ư cho biết: Kể từ nguồn vốn ban đầu là 40 tỷ đồng do Ngân hàng Phục vụ người nghèo (nay là Ngân hàng Chính sách xã hội) cho vay với lãi suất ưu đãi, đến nay, tổng nguồn vốn của Quỹ HTND đạt hơn 241 tỷ đồng, trong đó gần 100 tỷ đồng do Quỹ HTND các xã, phường trực tiếp quản lý. Có được kết quả này chủ yếu là do ngay từ khi thành lập, Quỹ HTND được hầu hết các bộ, ngành, địa phương và người dân quan tâm, trong đó các địa phương ủy thác hơn 68 tỷ đồng, các đơn vị, cá nhân ủng hộ hơn 86 tỷ đồng. Ngoài ra, hội nông dân các cấp cũng tranh thủ thêm các nguồn vốn mượn, vốn vay được hơn 40 tỷ đồng. Quỹ HTND của hàng trăm xã đạt mức vốn hơn 100 triệu đồng như xã Nam Phú, huyện Tiền Hải (Thái Bình); xã Văn Khê (thị xã Hà Ðông, tỉnh Hà Tây);  xã Nghi Liên, huyện Nghi Lộc  (Nghệ An); xã Thới Hưng, huyện Cờ Ðỏ (TP Cần Thơ)...10 năm qua, Quỹ HTND các cấp đã cho hơn 870 nghìn lượt hộ nông dân vay vốn với tổng số vốn quay vòng đạt 1.305 tỷ đồng. Mức vay vốn giai đoạn 1996-2001 bình quân 1,5 triệu đồng/hộ/lượt vay, sang giai đoạn 2001-2006 được tăng lên bình quân 4,2 triệu đồng/hộ/lượt vay. Phong trào xây dựng quỹ HTND đã lan rộng trong cả nước với 4.200 trên tổng số 11 nghìn cơ sở hội nông dân thành lập được quỹ.

Anh Hoàng Ðình Hưng ở Gio Quang (Quảng Trị) vốn là hộ nghèo, không có đất sản xuất. Từ nguồn vốn vay ba triệu đồng và được các hộ khác nhượng lại cho gia đình anh năm sào đất ruộng trũng, anh Hưng đầu tư sản xuất theo mô hình lúa+cây ăn quả+nuôi vịt. Chỉ sau ba năm, anh xóa bỏ căn nhà lá, xây được căn nhà khang trang với cơ ngơi hơn 1.000 con vịt, hai con trâu. Cũng từ một hộ nghèo đói, năm 2001, ông Nguyễn Minh Ðiều, ở xã Hàm Mỹ, huyện Hàm Thuận (Bình Thuận) cũng được vay ba triệu đồng nuôi cá giống. Ðến năm 2004, ông Ðiều trở thành hộ nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi với thu nhập hằng năm đạt bình quân 20 triệu đồng... Không chỉ cho vay theo hình thức hộ, từ thực tế sản xuất nhỏ lẻ, manh mún ở các vùng nông thôn nước ta, Ban Thường vụ T.Ư Hội Nông dân Việt Nam chủ trương hỗ trợ vốn cho nông dân từ Quỹ HTND theo các dự án chuyển dịch cơ cấu cây trồng ở địa phương. Dự án chăn nuôi bò sinh sản ở xã Khâm Thành, huyện Trùng Khánh (Cao Bằng) có 22 hộ nông dân tham gia, được Quỹ HTND cho vay 50 triệu đồng. Các hộ tham gia tích cực đầu tư thêm vốn được tổng cộng hơn 200 triệu đồng. Năm 2005, sau ba năm sản xuất, đàn bò của dự án đã tăng từ 76 lên 154 con với tổng giá trị đạt hơn 700 triệu đồng. Tại xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ (Hải Dương), Quỹ HTND T.Ư cho 50 hộ dân vay theo dự án nuôi lợn nái sinh sản. Sau hai năm, đến nay, đàn lợn của dự án đạt hơn 100 con, đưa mức lãi của mỗi hộ tham gia đạt bình quân 7,8 triệu đồng/năm. Chi hội Làng nghề Phan Công Ðính thuộc xã Công Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An) được Quỹ HTND đầu tư 70 triệu đồng cho dự án phát triển nghề cơ khí, giải quyết việc làm ổn định cho 16 lao động với thu nhập bình quân 800 nghìn đồng/người/tháng. Còn tại xã Hồng Tiến, huyện Phổ Yên (Thái Nguyên),  Quỹ HTND T.Ư đầu tư cho vay 150 triệu đồng xây dựng mô hình Quỹ HTND cơ sở bền vững, sau ba năm triển khai đã giúp 57 hộ thoát nghèo, xây dựng được một cánh đồng đạt thu nhập 50 triệu đồng/ha/năm với 50 hộ nông dân tham gia.

Với hơn 241 tỷ đồng vốn, Quỹ HTND thật sự trở thành kênh vay vốn hiệu quả của những hộ nông dân nghèo. Ðể đạt được điều này, qua tìm hiểu của chúng tôi, chính là nhờ công tác quản lý tài chính, kiểm tra, kiểm soát tình hình hoạt động của Quỹ HTND các cấp được thực hiện thường xuyên. Tỷ lệ nợ quá hạn từ năm 2002 đến nay luôn được khống chế ở mức  2,1%; một số trường hợp cán bộ hội nông dân ở các địa phương như Hòa Bình, Kiên Giang, Sóc Trăng... lợi dụng quỹ, sử dụng vốn sai mục đích được xử lý kịp thời; công tác tập huấn kiến thức cho cán bộ hội các cấp về điều hành, sử dụng quỹ được triển khai thường xuyên với hơn 1.100 cán bộ tham gia. Ðể tăng hiệu quả sử dụng vốn quỹ, ngoài việc triển khai lồng ghép  theo các dự án, chương trình của các bộ, ngành và địa phương, Hội Nông dân các cấp cũng phối hợp các trung tâm khuyến nông, khuyến lâm của các địa phương hướng dẫn kỹ thuật cho hàng triệu lượt hộ nông dân kiến thức về đầu tư cây trồng, con giống mới với biện pháp thâm canh, quy trình kỹ thuật phù hợp tập quán, điều kiện đất đai, tài chính mỗi địa phương, mỗi gia đình...

Một điều đáng nói là cùng với phong trào vận động xây dựng Quỹ HTND, trong 10 năm qua, Hội Nông dân các cấp đã ký chương trình phối hợp các hệ thống ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn, ngân hàng chính sách xã hội để vay vốn cho các hộ nông dân thông qua việc thành lập các tổ vay vốn. Ðến nay, cả nước đã có hơn 85 nghìn tổ vay vốn từ hệ thống ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn với hơn 1,7 triệu lượt người vay, đạt dư nợ 16 nghìn tỷ đồng; 92.390 tổ tiết kiệm với hơn 1,44 triệu lượt người vay từ hệ thống ngân hàng chính sách xã hội với  tổng dư nợ 6.100 tỷ đồng.

Nhìn lại 10 năm hoạt động, chị Thủy thừa nhận vẫn còn một số địa phương chưa nhận thức tầm quan trọng của quỹ, cho nên không có sự ủng hộ và đầu tư tích cực để Quỹ hoạt động. Ðến nay, vẫn còn 12 tỉnh chưa có Quỹ HTND. Việc đầu tư của Quỹ ở một số cơ sở hội còn mang tính dàn trải, cào bằng, chưa thật sự đáp ứng yêu cầu của nông dân trong đầu tư, phát triển sản xuất. Công tác xây dựng và điều hành hoạt động của quỹ chỉ thật sự làm tốt ở những nơi được cấp ủy, chính quyền quan tâm... Ðây là những tồn tại cần sớm được khắc phục để Quỹ HTND có thể đạt mục tiêu đề ra đến năm 2010: Phấn đấu đưa nguồn vốn toàn hệ thống đạt hơn 500 tỷ đồng vào năm 2010.