Đặc biệt, những mặt hàng này không bày bán tràn lan như trước đây mà sau khi qua biên giới được các đối tượng tập kết tại các kho hàng đặt tại nơi hẻo lánh, ít người qua lại, hoặc tại nhà riêng, sau đó các đối tượng lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh (mạng xã hội, các sàn thương mại điện tử), hàng hóa sau đó được vận chuyển qua các công ty bưu chính, dịch vụ chuyển phát nhanh đến tận tay người tiêu dùng.
Vi phạm càng tinh vi, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp
Trong những năm trở lại đây, cùng với xu thế hội nhập quốc tế và sự phát triển của đời sống kinh tế-xã hội, Việt Nam đã trở thành điểm đến, là thị trường hấp dẫn cho các loại thương hiệu, sản phẩm và hàng hóa trong và ngoài nước.
Bên cạnh những thuận lợi cơ bản như tình hình sản xuất ngày một phát triển, hàng hoá đa dạng, phong phú, chất lượng sản phẩm ngày một được nâng cao thì Việt Nam đang phải đối diện với tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái diễn ra hết sức phức tạp.
Ngoài việc vận chuyển trái phép hàng cấm, thì hiện tượng buôn lậu, gian lận thương mại những mặt hàng thiết yếu, phục vụ sản xuất kinh doanh, hàng tiêu dùng, lương thực, thực phẩm, mỹ phẩm, dược phẩm, hàng điện tử...cũng có chiều hướng gia tăng, diễn biến hết sức phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, quy mô ngày càng lớn, đang gây ra thiệt hại không nhỏ cho các doanh nghiệp.
Lực lượng Quản lý thị trường TP Hà Nội phát hiện và thu giữ số lượng lớn hàng hóa vi phạm tại một kho hàng trên địa bàn |
Điều này làm ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe và thiệt hại cho người tiêu dùng, thiệt hại lớn cho doanh nghiệp làm ăn chân chính, gây thất thu ngân sách, ảnh hưởng đến các ngành sản xuất trong nước, tác hại rất lớn cho nền kinh tế và ảnh hưởng xấu đến trật tự an toàn xã hội như nhiều báo cáo, nghiên cứu đã chỉ ra.
Trong năm 2023, lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã phát hiện, xử lý 52.349 vụ vi phạm (tăng 16% so với năm 2022), thu nộp ngân sách gần 500 tỷ đồng (tăng 36% so với năm 2022), giá trị tang vật thu giữ gần 204 tỷ; chuyển cơ quan điều tra 170 vụ có dấu hiệu hình sự (tăng 35% so với năm 2022).
Ở góc độ doanh nghiệp, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH SYA QUA AND Nguyễn Thị Phỉ chia sẻ, buôn lậu và gian lận thương mại diễn biến ngày càng phức tạp. Vấn đề này đã ảnh hưởng lớn đến nguồn thu thuế của Nhà nước, quyền lợi người tiêu dùng cũng như uy tín của các doanh nghiệp làm ăn chân chính.
Hiện nay doanh nghiệp đang đối mặt với nhiều thách thức khó khăn trong kinh doanh sản xuất do thị trường bị thu hẹp, thiếu đơn hàng, lại chịu tác động nặng nề của nạn buôn lậu, hàng giả, hàng nhái. Thực trạng này nếu kéo dài thì doanh nghiệp khó trụ vững trong năm 2024.
Vì vậy, bà Nguyễn Thị Phỉ kiến nghị, các cơ quan chức năng cần sớm tìm ra các giải pháp hữu hiệu nhằm ngăn chặn hiệu quả các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa, hoạt động buôn bán, hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc; ngăn chặn các hành vi trốn thuế, gian lận thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả… để bảo về quyền lợi người tiêu dùng cũng như các doanh nghiệp làm ăn chân chính được cơ quan nhà nước triển khai trong thời gian tới.
Cần sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ
Để ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, thời gian qua, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương đã có những chỉ đạo, định hướng cụ thể, kịp thời, các đơn vị thực thi pháp luật vào cuộc quyết liệt, nên tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại đã có nhiều chuyển biến tích cực.
Nhiều vụ việc, vụ án về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên cả nước đã được các lực lượng chức năng phát hiện, xử lý kịp thời, nghiêm minh, tạo sự răn đe, phòng ngừa.
Mặc dù đã có những chuyển biến tích cực, tuy nhiên theo đánh giá của các chuyên gia, vấn nạn buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả vẫn tiếp tục âm thầm diễn ra, với những thủ đoạn tinh vi, gây khó khăn cho các cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan thực thi pháp luật.
Phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại dịp cuối năm
Nguyên nhân của thực trạng nêu trên, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Bùi Trung Nghĩa cho rằng, trước hết là do chúng ta chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội vào nhiệm vụ này, chính quyền một số địa phương chưa thực sự quyết liệt trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện các biện pháp ngăn chặn hiện tượng buôn lậu và gian lận thương mại từ gốc.
Một số quy định pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại còn bất cập, sơ hở. Một bộ phận cán bộ, công chức thiếu tinh thần trách nhiệm, ý thức thực thi công vụ và các quy định của pháp luật chưa cao, còn biểu hiện nể nang, bao che, thậm chí có trường hợp “bảo kê” cho các hành vi vi phạm pháp luật... dẫn đến kết quả công tác phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại chưa được như mong muốn.
Lực lượng Quản lý thị trường, phối hợp lực lượng Công An kiểm tra một kho hàng có dấu hiệu trên địa bàn TP Pleiku (Gia Lai). |
Phó Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo 389 Quốc gia Đỗ Hồng Chung cho rằng, để hạn chế và ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại cần đồng bộ các giải pháp và có sự phối hợp giữa các cơ quan, doanh nghiệp.
Theo đó, trong thời gian tới, lực lượng chức năng cần tiếp tục thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ, Trưởng ban Chỉ đạo 389 Quốc gia triển khai các kế hoạch chuyên đề chống gian lận, buôn lậu hàng giả, hàng nhái.
Từ thực tế trên, thời gian tới, công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả cần được các lực lượng chức năng thực hiện quyết liệt hơn. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần nâng cao ý thức và chủ động hơn trong việc phòng chống hàng giả, như sử dụng các công nghệ bảo mật bằng việc sử dụng mã QR để xác nhận nguồn gốc sản phẩm,…
Bên cạnh việc chủ động chống hàng giả bằng ứng dụng các công nghệ xác thực thông tin sản phẩm, người tiêu dùng cũng nên tìm hiểu và mua các sản phẩm chính hãng tại các cửa hàng được ủy quyền hoặc có uy tín để có được sản phẩm bảo đảm chất lượng, bảo đảm an toàn.