Từ cái nôi đờn ca tài tử…
Người dân xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước vừa thu hoạch lúa xong. Những cánh đồng chỉ còn trơ gốc rạ. Trong không gian thoáng đãng ấy, những cơn gió buổi sớm đưa tiếng đờn kìm của anh Võ Văn Toàn bay văng vẳng. Hết vụ mùa rồi, anh thường lấy đờn ra tập gảy trước hiên nhà. Có ai gọi đi sinh hoạt, anh mang đờn đi ngay. Sinh ra trong một gia đình nổi tiếng về đờn ca tài tử, anh Tám Toàn (nghệ danh của anh Võ Văn Toàn) thừa hưởng niềm đam mê môn nghệ thuật truyền thống này từ người cha. Anh Tám Toàn cho biết, không chỉ riêng anh, dù có sinh ra trong một gia đình truyền thống hay không thì “máu đờn ca tài tử” cũng đã thấm vào người dân Cần Đước rồi. “Dân ở đây, hễ có đám tiệc, lễ lạt gì, hoặc thời gian rảnh rỗi khi hết mùa vụ luôn tặng nhau những bản tài tử, hay những câu vọng cổ ngọt lịm”.
Chính những âm thanh, lời ca mộc mạc ấy đã giúp cho những người con ở vùng đất này lưu luyến nơi chôn nhau cắt rốn mỗi khi đi xa. Anh Nguyễn Thanh Hải, đang làm việc ở TP Tân An (Long An) hầu như tuần nào cũng về quê tại xã Phước Đông, huyện Cần Đước. “Một phần là về thăm nhà, nhưng chủ yếu là mong được nghe các cô, chú trong xóm gảy đờn trong đêm thanh vắng” - anh Hải chia sẻ. Trong gia đình anh vào dịp cuối tuần mọi người cũng thường rủ nhau ca hát. Ba anh Hải, dù tuổi đã cao và đang mang bệnh nhưng vẫn đòi ra nghe bằng được tiếng đờn kìm, đờn tranh khi các con sum vầy.
TheoTrưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Cần Đước Bùi Thanh Bình, phong trào đờn ca tài tử ở huyện đã có từ lâu và đến giờ vẫn rất sôi nổi. Dù ở xã, hay các tổ chức đoàn thể, cũng đều cố gắng thành lập một câu lạc bộ đờn ca tài tử để sinh hoạt, giao lưu. “Hội Người mù của huyện cũng đã thành lập một câu lạc bộ đờn ca tài tử và hoạt động khá tốt”. Ông Trần Ngọc Nương, người phụ trách câu lạc bộ đờn ca tài tử của Hội Người mù đã tập hợp những người cùng hoàn cảnh, dạy ca, dạy đờn cho họ để cùng nhau đi biểu diễn khắp nơi. Tình yêu mãnh liệt với đờn ca tài tử giúp ông sống lạc quan hơn, yêu đời hơn.
Nhà sưu tầm dân gian Võ Trường Kỳ, người đã có nhiều đóng góp trong việc hoàn thiện hồ sơ đệ trình UNESCO công nhận đờn ca tài tử là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại cho biết, để có một Cần Đước của đờn ca tài tử như hôm nay, công lao lớn nhất thuộc về nhạc sư Nguyễn Quang Đại. Cách đây hơn 100 năm, nhạc sư rời triều đình Huế đến Long An sinh sống và tiếp tục truyền dạy nhạc lễ, nhạc tài tử. Ông đã góp công lớn trong việc gây dựng và phát triển nền âm nhạc tài tử Nam Bộ, làm cho loại hình âm nhạc này trở nên phổ biến và không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người dân miền hạ. Giờ đây, hằng năm, vào ngày giỗ của ông (19 tháng Giêng), tỉnh Long An tổ chức Liên hoan - giao lưu Đờn ca tài tử Nam Bộ với sự tham dự của các câu lạc bộ trong và ngoài tỉnh tại đình Vạn Phước, xã Mỹ Lệ, huyện Cần Đước.
...Đến huyện điển hình về văn hóa
Đồng chí Nguyễn Việt Cường, Bí thư Huyện ủy Cần Đước cho biết: Vì Cần Đước là cái nôi của đờn ca tài tử cho nên đã được tỉnh Long An chọn xây dựng thành huyện điển hình về văn hóa đầu tiên của tỉnh trong giai đoạn 2010-2015 và những năm tiếp theo. Đây cũng là chương trình đột phá của Huyện ủy Cần Đước trong giai đoạn này. Những ngày đầu triển khai xây dựng huyện văn hóa, huyện đã rà soát lại tất cả 31 tiêu chí theo quy định mà tỉnh đã đề ra. Ngoài những nền tảng về văn hóa đã được vun đắp từ nhiều năm nay, huyện Cần Đước vẫn còn nhiều tiêu chí cơ bản đòi hỏi toàn huyện cần nỗ lực lớn mới hoàn thành như: tiêu chí về trường chuẩn, y tế, môi trường và nhất là thu nhập bình quân đầu người (năm 2010 mới chỉ đạt 26 triệu đồng/người/năm)... Thấy được điểm xuất phát của mình, lãnh đạo huyện Cần Đước đã phân công cụ thể đến từng ban, ngành, đoàn thể và xây dựng theo từng giai đoạn. Huyện cũng đẩy mạnh tuyên truyền để mỗi người dân hiểu rõ về chương trình đột phá của huyện, từ đó chung tay với đảng bộ, chính quyền địa phương cùng nhau xây dựng huyện nhà trở thành huyện văn hóa.
Ông Bùi Thanh Bình chia sẻ, công tác tuyên truyền cũng khá đa dạng, với nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên, nét riêng của huyện Cần Đước mà những huyện khác trong tỉnh Long An chưa thực hiện được, đó là hằng năm, tất cả các xã trong huyện đều tổ chức ngày hội văn hóa thể thao, thu hút khá đông người dân tham gia. “Từ ngày hội này, chúng tôi đã đưa nội dung tuyên truyền xây dựng huyện văn hóa thông qua các tiết mục văn nghệ, tiểu phẩm. Bằng cách lồng ghép tuyên truyền như thế, người dân đã hiểu rõ, hiểu sâu hơn về ý nghĩa chương trình đột phá của huyện, công tác vận động vì thế cũng dễ dàng hơn”.
Trong 5 năm xây dựng huyện văn hóa, Cần Đước đã huy động từ nhân dân gần 125 tỷ đồng, 164.140m2 đất và 12 nghìn ngày công lao động cho các công trình phục vụ sản xuất, sinh hoạt, phúc lợi xã hội. Sau 5 năm, Cần Đước cơ bản đã hoàn thành 31 chỉ tiêu về xây dựng huyện văn hóa, trong đó có một số chỉ tiêu nổi bật như: thu nhập bình quân đầu người (từ 26 triệu đồng/người/năm 2010 lên 51,5 triệu đồng/người/năm 2015); giảm tỷ lệ hộ nghèo còn 2,4% (chỉ tiêu dưới 4%); công tác phổ cập giáo dục trung học cơ sở đạt kết quả cao; 100% số ấp có điểm sinh hoạt văn hóa...
Bí thư Huyện ủy Nguyễn Việt Cường nhận định, đó mới chỉ là kết quả ban đầu. Để huyện Cần Đước giữ vững và thật sự trở thành một huyện văn hóa tiêu biểu, đòi hỏi các ngành, các cấp và toàn dân trong huyện cần nỗ lực hơn nữa. Bên cạnh phát triển kinh tế, xây dựng một không gian văn hóa mang nét đặc trưng của Cần Đước là việc làm cần thiết mà thời gian tới huyện sẽ triển khai thực hiện. “Làm thế nào, để khi mọi người đến Cần Đước sẽ thấy được hồn văn hóa toát lên từ những nghề truyền thống, từ lời ca, tiếng đờn và từ chính con người nơi đây” - đồng chí Nguyễn Việt Cường chia sẻ.
Huyện Cần Đước trở thành huyện văn hóa đầu tiên của tỉnh Long An.
Trong ảnh: Một góc trung tâm huyện Cần Đước.
