Sáng 6/9, tại Hà Nội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức Hội thảo lấy ý kiến các tỉnh, thành phố thuộc vùng miền núi phía bắc và đồng bằng sông Hồng đối với dự thảo Luật Đầu tư công (sửa đổi). Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương dự và chủ trì hội thảo.
Cùng dự có đại diện một số bộ, cơ quan trung ương, các Vụ thuộc Văn phòng Quốc hội; đại diện Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, các sở, ngành của 25 tỉnh thuộc vùng miền núi phía bắc và đồng bằng sông Hồng…
Dự kiến trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 8
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, thời gian qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang gấp rút hoàn thiện các nội dung hồ sơ, thủ tục để trình Chính phủ hồ sơ xây dựng Luật Đầu tư công (sửa đổi).
 |
Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương phát biểu khai mạc hội thảo. (Ảnh: MPI) |
Hồ sơ đề xuất xây dựng Luật đã được trình Chính phủ, sắp tới sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, với mục tiêu trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 8 (tháng 10/2024) theo quy trình một kỳ họp.
Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, nếu Luật được Quốc hội thông qua tại kỳ họp tới thì thời điểm có hiệu lực dự kiến vào 1/1/2025, như vậy sẽ kịp để triển khai công việc của Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030.
Chia sẻ về mục đích, yêu cầu sửa Luật Đầu tư công, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nêu rõ, đầu tư công là một trong những lĩnh vực được cả hệ thống chính trị và xã hội hết sức quan tâm, đặc biệt là những vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án đầu tư công trên thực tế.
“Nhiều nội dung liên quan đầu tư công trong các luật khác như Luật Đất đai, Luật Xây dựng… đã được điều chỉnh, sửa đổi”, Thứ trưởng cho biết, bày tỏ kỳ vọng việc sửa đổi Luật lần này sẽ giúp bảo đảm tính đồng bộ, toàn diện trong pháp luật về đầu tư công.
Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh 2 chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước và Chính phủ cần cố gắng hiện thực hóa là đẩy mạnh phân cấp, tăng trách nhiệm về hiệu quả đầu tư và đơn giản hóa thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thời gian chuẩn bị dự án, bảo đảm sẵn sàng triển khai ngay khi có vốn.
Đề xuất tách giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập đối với tất cả các nhóm dự án
Về các nội dung sửa đổi, ông Nguyễn Đức Tâm, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, có 5 nhóm chính sách chính dự kiến sửa đổi tại Luật Đầu tư công.
Cụ thể là (i) thể chế hóa các cơ chế, chính sách thí điểm, đặc thù đã được Quốc hội cho phép áp dụng; (ii) tiếp tục đẩy mạnh phân cấp, phân quyền; (iii) nâng cao chất lượng chuẩn bị đầu tư, khai thác nguồn lực, năng lực thực hiện dự án đầu tư công của địa phương, doanh nghiệp nhà nước.
Cạnh đó là (iv) thúc đẩy thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài trợ nước ngoài; đơn giản hóa trình tự, thủ tục; (v) bổ sung, làm rõ các khái niệm, thuật ngữ, quy định, bảo đảm đồng bộ, thống nhất hệ thống pháp luật.
 |
Ông Nguyễn Đức Tâm, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) trình bày 5 nhóm chính sách dự kiến sửa đổi tại Luật Đầu tư công. (Ảnh: MPI) |
Đối với nhóm chính sách thứ nhất, dự thảo đề xuất cho phép tách công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập đối với tất cả các nhóm dự án, thay vì chỉ với dự án quan trọng quốc gia và dự án nhóm A như quy định tại khoản 1 Điều 5 Luật hiện hành.
Theo đó, trường hợp thật sự cần thiết tách riêng việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập, đối với dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội xem xét, quyết định; đối với dự án nhóm A, nhóm B, nhóm C do do cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án xem xét, quyết định theo thẩm quyền.
Việc tách riêng dự án độc lập được thực hiện khi phê duyệt chủ trương đầu tư dự án.
Với nhóm chính sách thứ 2, dự thảo Luật phân cấp thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn ngân sách trung ương giữa các bộ, cơ quan trung ương và địa phương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Thủ tướng Chính phủ.
Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ quyết định điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm vốn ngân sách trung ương trong trường hợp không thay đổi tổng mức vốn trung hạn và hằng năm đã được Quốc hội quyết định, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp gần nhất.
Đồng thời, dự thảo Luật phân cấp thẩm quyền từ Quốc hội cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định sử dụng dự phòng chung ngân sách trung ương; tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương; các khoản vốn ngân sách trung ương chưa phân bổ trong kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ từ HĐND sang cho UBND
Một điểm đáng chú ý trong sửa đổi Luật Đầu tư công lần này là việc phân cấp, phân quyền mạnh mẽ từ Hội đồng nhân dân (HĐND) sang cho Ủy ban nhân dân (UBND).
Theo dự kiến sửa đổi, Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A sử dụng vốn ngân sách địa phương, bao gồm cả vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên, các nguồn vốn hợp pháp của địa phương thuộc cấp mình quản lý, trừ dự án quy định tại khoản 4 và điểm b khoản 6 Điều 17, báo cáo HĐND cấp tỉnh tại Kỳ họp gần nhất.
 |
Quang cảnh hội thảo. (Ảnh: MPI) |
Chủ tịch UBND các cấp quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm B, nhóm C sử dụng vốn ngân sách địa phương, bao gồm cả vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên, các nguồn vốn hợp pháp của địa phương thuộc cấp mình quản lý, trừ dự án quy định tại điểm a khoản 4, khoản 6, khoản 8 Điều 17, báo cáo Hội đồng nhân dân cùng cấp tại Kỳ họp gần nhất.
Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND các cấp có thẩm quyền điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm đối với vốn ngân sách địa phương giữa các cơ quan, đơn vị và đối với vốn ngân sách địa phương giữa các nhiệm vụ, dự án trong nội bộ cơ quan, đơn vị được giao kế hoạch vốn do cấp mình quản lý.
Về thẩm quyền kéo thời gian bố trí vốn, Chủ tịch UBND các cấp quyết định thời gian bố trí vốn thực hiện dự án đối với dự án sử dụng vốn ngân sách địa phương do cấp mình quản lý, báo cáo HĐND cùng cấp tại Kỳ họp gần nhất.
Dự thảo Luật cũng phân cấp thẩm quyền kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân kế hoạch vốn ngân sách địa phương từ HĐND cấp tỉnh cho Chủ tịch UBND các cấp. Theo đó, Chủ tịch UBND các cấp quyết định đối với vốn ngân sách địa phương do cấp mình quản lý cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn kế hoạch đầu tư công hằng năm nhưng không quá ngày 31/12 năm sau.
Góp ý kiến tại hội thảo, các đại biểu bày tỏ đồng tình với sự cần thiết điều chỉnh, sửa đổi Luật Đầu tư công để tháo gỡ những điểm nghẽn trong quá trình triển khai thực hiện thời gian qua, đồng thời nhất trí với 5 nhóm chính sách đề xuất sửa đổi mà cơ quan chủ trì soạn thảo (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) đưa ra.
Các đại biểu đánh giá, dự thảo Luật có nhiều điểm đột phá, cụ thể là những nội dung liên quan tăng mức vốn cho các nhóm dự án A, B, C (quy mô dự án quan trọng quốc gia từ 30 nghìn tỷ đồng trở lên, dự án nhóm A, nhóm B, nhóm C tăng lên 2 lần); tách việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập; phân cấp thẩm quyền, đơn giản hóa trình tự, thủ tục phê duyệt, điều chỉnh chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư dự án sử dụng vốn ODA như đối với dự án sử dụng vốn trong nước…
Các ý kiến thảo luận tập trung vào một số nội dung như: làm rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế trong triển khai Luật thời gian qua; vấn đề kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công; các vấn đề về phân cấp, phân quyền; điều khoản chuyển tiếp; phạm vi điều chỉnh…
