Chuyện “rớt hạng” của Phú Lũng

Là xã biên giới, cách trung tâm huyện Yên Minh hơn 40km, với 593 hộ dân, 3.236 khẩu, chủ yếu là đồng bào dân tộc Hmông, Dao... Đến Phú Lũng, điều đầu tiên chúng tôi cảm nhận là những ngôi nhà cao tầng, kiên cố mọc lên san sát, cho thấy sự trù phú của một xã vùng cao biên giới. Trao đổi với chúng tôi, Bí thư Đảng ủy xã Phú Lũng Phạm Cao Cường cho biết, tiêu chí nhà ở là tiêu chí khó thực hiện hơn so với các tiêu chí khác.

Nhưng ngay từ khi triển khai xây dựng nông thôn mới, xã đã chủ động tiếp cận các nguồn lực đầu tư, hỗ trợ từ Nhà nước, lồng ghép các chương trình của Trung ương và của tỉnh để triển khai thực hiện. Để xóa nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo, xã đặc biệt chú trọng vận động sự ủng hộ của cộng đồng, nội lực của dòng họ chung tay giúp hộ nghèo làm nhà ở, tạo động lực khích lệ người dân tăng gia sản xuất, vươn lên thoát nghèo và làm giàu chính đáng trên mảnh đất quê hương. Toàn xã có 577/593 hộ có nhà ở đạt tiêu chuẩn theo tiêu chí nâng cao. Các công trình nhà ở bảo đảm “3 cứng”: Nền cứng, khung cứng, mái cứng, với diện tích 10m2/người.

Tuy nhiên, sau gần 5 năm đạt danh hiệu xã nông thôn mới, đến nay một số tiêu chí đang bị “rớt hạng”. Bí thư Cường trăn trở: Theo báo cáo kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới chín tháng đầu năm 2022, Phú Lũng chỉ đạt 17/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới, đạt 89,47%, giảm hai tiêu chí là tiêu chí số 10 về thu nhập và tiêu chí số 11 về hộ nghèo. Nguyên nhân một phần do dịch Covid-19 và chính sách cấm biên phòng dịch của Trung Quốc dẫn đến việc đi lại, thông thương hàng hóa gặp khó khăn, người dân không có việc làm ổn định như trước đây, đời sống kinh tế gặp khó khăn và cách tính hộ nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025.

Theo chân cán bộ biên phòng, chúng tôi đến nhà anh Tẩn Tấn Khoán, thôn Xả Ván. Đây là hộ mới tái nghèo theo cách tính mới. Trao đổi với chúng tôi, anh Khoán cho biết, nhà có 5 người, trước kia khi bên Trung Quốc chưa cấm biên, hai vợ chồng thường xuyên sang đó làm nông nghiệp. Vừa rồi, hai vợ chồng có sang làm thuê được 2 năm, chưa kịp đủ tiền xây nhà thì dịch Covid-19 bùng phát nên về. Giờ hai vợ chồng ở nhà vì đều quá 35 tuổi, không đi làm ở đâu được. Tất cả chỉ trông vào mảnh đất trồng ngô.

Rời nhà anh Khoán, chúng tôi đến nhà anh Tẩn Dìn Quán, thôn B3, là hộ nghèo theo cả cách tính cũ lẫn mới. Anh Quán cho biết, nhà có 4 người, gồm bố, mẹ, con trai và con dâu. Trước gia đình có vay 30 triệu đồng cho con trai đi lao động ở Malaysia, nhưng được sáu tháng thì bị đuổi về, cho nên vợ chồng anh Quán phải đi sang Trung Quốc làm trả nợ, tuy nhiên làm được 2 năm thì vợ bị bệnh, hai vợ chồng lại phải bỏ về.

Tiền dành dụm được bao nhiêu đổ vào chữa bệnh cho vợ hết. Đến năm 2021, con trai và con dâu lại lên Bình Dương làm công nhân, đi được nửa năm thì dịch Covid-19 bùng phát mạnh, tỉnh Bình Dương thực hiện giãn cách nên không có việc lại phải trở về nhà. Gần đây mới quay trở lại làm. Hiện gia đình vẫn còn nợ gần 100 triệu đồng, nhưng hai con trở lại làm việc mỗi tháng cũng gửi về được 19 triệu đồng. Hy vọng đến cuối năm trả hết nợ.

Với đặc thù là một xã giáp biên, đất đai dành cho sản xuất nông nghiệp không nhiều, người dân chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí thấp, nhiều phong tục, tập quán vẫn còn lạc hậu. Việc huy động nguồn lực trong nhân dân để đóng góp thực hiện xây dựng nông thôn mới còn khó khăn, hạn chế.

Một bộ phận người dân còn mang nặng tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, chưa thận thức rõ trách nhiệm của mình trong công cuộc xây dựng nông thôn mới. Bảo đảm đời sống cho người dân trong xã nói riêng, giữ vững các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới nói chung cần sự nỗ lực vượt bậc của các cấp chính quyền nơi đây. Thực tế cho thấy, bộ mặt nông thôn xã Phú Lũng những năm qua có nhiều thay đổi về cơ sở hạ tầng, đời sống người dân, nhưng chưa bền vững.

Để không tiếp tục “rớt” thêm tiêu chí nào nữa trong xây dựng nông thôn mới, xã Phú Lũng đang đặt ra mục tiêu cụ thể từ nay đến cuối năm hoàn thành đủ 19/19 tiêu chí, đồng thời tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới.

Để làm được điều đó, theo Bí thư Đảng ủy xã Phạm Cao Cường, nhiệm vụ trọng tâm lúc này là tăng cường công tác lãnh đạo toàn diện trong tất cả các lĩnh vực, trong đó, cần tiếp tục tập trung cao phát triển sản xuất theo hướng coi trọng giá trị gia tăng, phát triển bền vững; đặc biệt chú trọng đào tạo nghề cho lao động nông thôn nhằm không phụ thuộc quá vào lao động sang làm thuê bên Trung Quốc, đào tạo nguồn lao động cho các khu, cụm công nghiệp trong nước. Thêm vào đó, cần vận động người dân vay vốn ưu đãi để phát triển sản xuất; quan tâm, hỗ trợ về kiến thức, kỹ thuật cho các hộ vay vốn đầu tư tái thu hồi, bảo đảm phát huy tối đa nguồn vốn được vay.

Đặc biệt, xã cần có chính sách tạo điều kiện cho các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, kinh doanh, hợp tác xã trên địa bàn để thúc đẩy nền kinh tế thị trường, phát triển kinh tế hộ gia đình. Trước mắt, xã kiến nghị huyện Yên Minh quan tâm đầu tư cho tiêu chí số 5 về trường học, bảo đảm cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học của trường cấp 3 đạt chuẩn theo quy định; bố trí các nguồn vốn để thực hiện nâng cao tiêu chí số 17 về môi trường ■