Qua tuần tra, kiểm soát, nắm tình hình, Đội Kiểm soát phòng chống ma túy (Cục Hải quan Hà Nội) nhận được nguồn tin một lượng ma túy lớn chuẩn bị được đưa từ Đức về Việt Nam. Để kịp thời ngăn chặn, bắt giữ, triệt phá đường dây tội phạm này, lãnh đạo Đội Kiểm soát phòng chống ma túy đã đề xuất lãnh đạo Cục Hải quan Hà Nội chủ trì xác lập chuyên án HP 524, phối hợp PC 04 (Công an thành phố Hà Nội) và Chi cục Hải quan Bắc Hà Nội để đấu tranh với tội phạm ma túy vận chuyển trái phép từ Đức về Việt Nam, qua sân bay quốc tế Nội Bài. Chuyên án được xác lập ngày 30/5/2024 và bốn ngày sau đó (ngày 4/6), Ban chuyên án đã bắt giữ bốn đối tượng, thu giữ 179 kg ma túy tổng hợp MDMA, khối lượng lớn nhất từ trước đến nay qua đường hàng không.
Đây chỉ là một trong số hàng chục vụ vi phạm buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới qua đường hàng không được lực lượng hải quan Hà Nội phát hiện và xử lý kịp thời từ đầu năm 2024 đến nay.
Theo số liệu thống kê của Tổng công ty cảng hàng không Việt Nam (ACV), Cảng hàng không quốc tế Nội Bài đứng thứ nhất về số lượng hàng hóa xuất nhập khẩu và đứng thứ hai về lưu lượng hành khách xuất nhập cảnh qua đường hàng không trên toàn quốc.
Tại đây, trong sáu tháng đầu năm 2024, cơ quan hải quan đã làm thủ tục cho 29.716 chuyến bay quốc tế với 5.386.223 lượt hành khách và khoảng 298.510 tấn hàng hóa xuất nhập khẩu.
Theo Cục Hải quan Hà Nội, hàng hóa buôn lậu qua đường hàng không chủ yếu là hàng gọn nhẹ, giá trị cao, với các mặt hàng vi phạm đa dạng, nhiều chủng loại như ma túy, tiền, vàng, điện thoại thông minh...
Các đối tượng lợi dụng chính sách nhập khẩu quà tặng, quà biếu, xé nhỏ hàng hóa gửi cho nhiều người nhận khác nhau, sau đó thu gom lại. Đồng thời, lợi dụng việc phân luồng kiểm tra, khai báo thành các mặt hàng khác để được phân luồng xanh, vàng, tránh bị phân luồng đỏ.
Để qua mặt cơ quan chức năng, một vận đơn thường mở nhiều tờ khai, tờ khai phân luồng đỏ thì thực hiện hủy tờ khai, thay đổi thông tin người nhận hàng, khi bị cơ quan chức năng phát hiện thì từ chối nhận hàng hoặc bỏ lại hàng. Nhiều doanh nghiệp không có thật đã được thành lập để làm thủ tục hải quan.
Các đối tượng còn cất giấu, trà trộn, đóng lẫn các mặt hàng cấm là ma túy, sản phẩm từ động vật hoang dã, quý hiếm (thuộc danh mục Công ước CITES)… vào những mặt hàng khác để khai báo. Sau đó, mua tiêu chuẩn hành lý ký gửi của hành khách nhập cảnh như Việt kiều, người xuất khẩu lao động về nước, du học sinh, người đi công tác nước ngoài…, lợi dụng hành khách không am hiểu pháp luật để nhờ mang hộ, mang thuê về Việt Nam.
Hành vi buôn lậu còn được các đối tượng lợi dụng vận chuyển qua các công ty dịch vụ giao nhận; sử dụng vận đơn có thông tin người nhận hàng không cụ thể, địa chỉ không rõ ràng và vận chuyển qua nhiều khâu trong nội địa, khó xác minh.
Nhiều trường hợp người nhận hàng đứng tên trên vận đơn không tồn tại hoặc có tồn tại nhưng có ngành nghề kinh doanh không liên quan hàng hóa nhập khẩu. Khi bị phát hiện, các đối tượng hoặc doanh nghiệp tìm nhiều lý do… để từ chối nhận hàng, gây khó khăn cho việc xác minh, xử lý vi phạm.
Phó Cục trưởng Cục Hải quan Hoàng Quốc Quang cho biết, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại trên địa bàn diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi, khó lường, nhất là tại các tuyến đường, địa bàn trọng điểm. Ngay từ đầu năm 2024, Cục Hải quan Hà Nội đã chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và phòng chống ma túy.
Kết quả, Cục Hải quan Hà Nội đã phát hiện, xử lý 622 vụ vi phạm pháp luật hải quan, với số tiền phạt gần 44 tỷ đồng; bắt giữ tám vụ buôn lậu, tang vật là thuốc lá điện tử, ngoại tệ, vàng miếng, các bộ phận của súng... Hải quan Hà Nội đã khởi tố bốn vụ án, chuyển cơ quan công an khởi tố hai vụ. Tính riêng về công tác đấu tranh chống vận chuyển trái phép chất ma túy qua đường hàng không, từ đầu năm đến nay đã xử lý 27 vụ, thu giữ 179,676 kg ma túy các loại, bắt giữ được 11 đối tượng.
Đại diện Cục Hải quan Hà Nội khuyến cáo, hiện nay, thủ đoạn của các đối tượng buôn bán hàng cấm, ma túy ngày càng tinh vi, khó phát hiện được bằng mắt thường do hàng cấm được giấu kín trong những hàng hóa thông thường. Vì vậy, người dân thực hiện xuất, nhập cảnh không nên nhận lời mang hộ, mang thuê đồ cho người khác khi không biết rõ lai lịch.
Các doanh nghiệp vận chuyển cần nâng cao cảnh giác khi nhận vận chuyển hàng hóa, phải biết rõ nội dung hàng hóa và có địa chỉ người nhận rõ ràng, cam kết không vận chuyển hàng cấm, tuân thủ chính sách pháp luật về hàng hóa xuất nhập khẩu.
