Thông tin về quan điểm của Bộ Y tế đối với thuế thuốc lá tại Dự thảo Luật Tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) Đinh Thị Thu Thủy cho biết: Theo Tổ chức Y tế thế giới, hút thuốc lá gây ra nhiều bệnh mạn tính và nan y. Hút thuốc lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được. Trong khói thuốc lá có 69 chất gây ung thư, các bệnh về hô hấp và ảnh hưởng sức khỏe sinh sản cả nam và nữ. Ước tính có hai người hút thuốc sẽ có một người chết sớm, trong đó có một phần hai ca tử vong xảy ra ở tuổi trung niên (39 đến 65 tuổi). Sử dụng thuốc lá gây 8 triệu ca tử vong mỗi năm trên thế giới. Bên cạnh các tác hại về sức khỏe, thuốc lá còn gây ra tổn thất về kinh tế đối với cá nhân, gia đình, xã hội và môi trường.
Mặc dù chúng ta đã có nhiều nỗ lực và đạt kết quả ban đầu trong công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, nhưng Việt Nam vẫn là một trong 15 quốc gia có tỷ lệ nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất trên thế giới và đứng thứ 3 trong khu vực ASEAN. Đáng chú ý, theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi năm ở Việt Nam có từ 40 đến 70 nghìn ca tử vong sớm do sử dụng thuốc lá. Chi phí (trực tiếp và gián tiếp) do các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá là 108 nghìn tỷ đồng, tương đương 1,14% GDP năm 2022. Trong khi đó, tổng nguồn thu thuế từ thuốc lá năm 2022 là 17,6 nghìn tỷ đồng, chưa bằng một phần năm của chi phí y tế.
 |
Đại diện đến từ Bộ Y tế chia sẻ thông tin tại hội thảo. |
Phó Vụ trưởng Đinh Thị Thu Thủy cho biết thêm: Thuế và giá thuốc lá ở Việt Nam hiện rất thấp, dẫn đến người dân và trẻ em vẫn dễ dàng tiếp cận và mua thuốc hút. Đáng chú ý, từ năm 2028 đến 2019, Việt Nam đã thực hiện ba lần tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá, nhưng mức tăng thuế mỗi lần thấp chỉ là 5% và khoảng cách thời gian giữa các lần tăng thuế khá dài (năm 2008, tăng mức thuế suất từ 55% lên 65%; năm 2016 (sau 8 năm) tăng từ 65% lên 70%; năm 2019 (sau 3 năm) tăng từ 70% lên 75%). Mặc dù mức thuế tiêu thụ đặc biệt là 75%, nhưng tổng thu thuế trên giá bán lẻ chỉ chiếm 38,8%. Do đó, Việt Nam thuộc nhóm các nước có mức thuế và giá thuốc lá thấp nhất thế giới, thấp hơn so với mặt bằng chung của các nước trong ASEAN.
Vì vậy, quan điểm của Bộ Y tế đối với thuế thuốc lá tại dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) cho rằng: Tăng thuế thuốc lá là phù hợp với định hướng, quan điểm của Đảng, Nhà nước. Mức tăng thuế như đề xuất của Bộ Y tế là phù hợp để đạt được mục tiêu quốc gia về giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá đến năm 2023, phù hợp với khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, phản ánh tình hình, thực trạng của Việt Nam. Ngoài ra, tăng thuế thuốc lá được đề xuất trên cơ sở cân đối, hài hòa lợi ích của các chủ thể: Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, vì mục tiêu bảo vệ sức khỏe người dân và sự phát triển bền vững của đất nước.
Cần có lộ trình và định mức hợp lý khi áp dụng thuế TTĐB mới với thuốc lá điếu
Phát biểu ý kiến tại hội thảo, Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện, Tổ chức Y tế thế giới Việt Nam cũng cho rằng: Một trong những thách thức lớn nhất mà chúng ta đang phải đối mặt là thực trạng giá thuốc lá rất rẻ ở Việt Nam. Trong những năm vừa qua, thuốc lá ngày càng trở nên phù hợp với túi tiền của người dân hơn bởi giá của nó vẫn được giữ nguyên, trong khi thu nhập lại tăng. Đây là điều chúng ta cần thay đổi, tăng thuế thuốc lá là cách nhanh và hiệu quả nhất để đạt được mục tiêu này.
Vì vậy, Tổ chức Y tế thế giới xin chúc mừng Bộ Tài chính và Chính phủ về dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) được công bố để lấy ý kiến vào tháng 6 vừa qua. Với Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt trong quá trình sửa đổi, Tổ chức Y tế thế giới tin rằng Việt Nam đang có một cơ hội đặc biệt để hướng tới mục tiêu cao hơn và đạt được nhiều lợi ích hơn nữa tới sức khỏe của người dân.
 |
Các đại biểu trao đổi, thảo luận tại hội thảo. |
Tại hội thảo, các nhà quản lý, chuyên gia đến từ các Bộ Y tế, Bộ Thông tin và Truyền thông, Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam đã trao đổi, cung cấp thông tin về những gánh nặng bệnh tật, kinh tế do sử dụng thuốc lá, vai trò của chính sách thuế; cải cách thuế thuốc lá ở Việt Nam; dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi). Đồng thời, đưa ra các giải pháp, khuyến nghị để chính sách thuế có thể kiểm soát một cách hiệu quả việc tiêu dùng thuốc lá tại Việt Nam.
Các đại biểu cũng đề nghị các phóng viên, biên tập viên đến từ các cơ quan báo chí từ Trung ương đến địa phương đóng trên địa bàn Hà Nội chung tay cùng các Bộ, ngành, các cơ quan có liên quan tăng cường công tác tuyên truyền để công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá được diễn ra sâu rộng và hiệu quả hơn nữa.
