Sáng 12/12, Bộ Y tế tổ chức hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Với quyết tâm dành quyền ưu tiên cho bảo vệ sức khỏe cộng đồng, ngày 18/6/2012, Quốc hội nước đã ban hành Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá, Luật có hiệu lực từ ngày 1/5/2013. Bộ Y tế là cơ quan được Quốc hội và Chính phủ giao làm đầu mối phối hợp với các bộ, ban ngành, các tổ chức chính trị xã hội và các tỉnh, thành phố tổ chức Luật phòng, chống tác hại thuốc lá.
Đến nay, Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá đã thực hiện được 10 năm. Những kết quả đạt được là đáng ghi nhận, nhưng những vấn đề từ thực tế đặt ra đòi hỏi công tác phòng, chống tác hại thuốc lá tại Việt Nam trong thời gian tới cần những giải mạnh mẽ hơn nữa.
Theo Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan, Chủ tịch Hội đồng quản lý liên ngành Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá, với những gánh nặng bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá đang trở thành vấn đề y tế công cộng được ưu tiên hàng đầu trên thế giới. Sử dụng thuốc lá đang chuyển nhanh từ các nước phát triển sang các nước đang phát triển, gây ra những tác hại đối với sức khỏe, kinh tế và môi trường cho các nước, trong đó có Việt Nam.
Các giải pháp phòng, chống tác hại thuốc lá hiệu quả mà các quốc gia đang nỗ lực ưu tiên thực hiện gồm thực hiện môi trường 100% không khói thuốc, in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh chiếm diện tích lớn trên bao bì sản phẩm thuốc lá, tăng thuế thuốc lá...
 |
| Bộ Y tế tặng Bằng khen cho các đơn vị có thành tích xuất sắc trong thực hiện Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá. |
Dù vậy, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Tỷ lệ hút thuốc đã giảm nhưng Việt Nam vẫn còn nằm trong nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá cao trên thế giới, với 38,9% nam giới trên 15 tuổi tại Việt Nam hút thuốc. Tình trạng phơi nhiễm với khói thuốc còn khá phổ biến tại các nhà hàng, quán bar và một số nơi tập trung đông người.
Thuế thuốc lá của Việt Nam còn rất thấp; các sản phẩm thuốc lá được bày bán khắp nơi, tạo điều kiện dễ dàng cho người dân tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá, nhất là lứa tuổi thanh thiếu niên.
Đặc biệt, trong những năm gần đây xuất hiện các sản phẩm được gọi là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisa. Việc sử dụng thuốc lá điện tử đang tăng nhanh đặc biệt trong lứa tuổi học sinh. Những khó khăn này ảnh hưởng lớn tới các nỗ lực phòng, chống tác hại của thuốc lá và là những nguyên nhân quan trọng dẫn đến nguy cơ làm cho tỷ lệ hút thuốc gia tăng trở lại nếu chúng ta không tiếp tục có các biện pháp quyết liệt và kịp thời.
Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam nêu rõ, đến nay Việt Nam chưa đạt tiến bộ đủ nhanh để hiện thức hóa các mục tiêu đã đặt ra của chiến lược quốc gia phòng, chống tác hại của thuốc lá, Chương trình Việt Nam khỏe mạnh cũng như mục tiêu Mục tiêu Phát triển bền vững.
Một trong những lý do là thuế thuốc lá rất thấp, điều này làm cho những người trẻ tuổi dễ dàng bắt đầu hút thuốc và không tạo được quyết tâm cho những người hút thuốc hiện tại bỏ thuốc... Bên cạnh đó, tỷ lệ người trẻ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng ở mức báo động. Tình trạng này sẽ tạo ra một thế hệ mới nghiện nicotine, đe doạ đảo ngược những thành tựu Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua.
Trưởng đại diện tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam nhấn mạnh: Chúng ta phải làm tất cả những gì có thể để bảo vệ những người trẻ tuổi khỏi việc sử dụng thuốc lá, hoặc bất kỳ sản phẩm nào có nguy cơ gây nghiện nicotine. Nếu chúng ta có thể ngăn chặn ai đó bắt đầu sử dụng các sản phẩm này khi họ còn trẻ, điều đó giống như tiêm cho họ một loại vaccine bảo vệ chống lại tác hại của thuốc lá và nghiện nicotine suốt đời, bởi vì mọi người ít có khả năng bắt đầu sử dụng thuốc lá hoặc nicotine khi họ đã trưởng thành.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá, chia sẻ: chưa ở đâu thuốc lá rẻ như ở Việt Nam, chưa ở đâu thuốc lá dễ tiếp cận như ở Việt Nam. Bên cạnh đó là sự gia tăng tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở phụ nữ, ở giới trẻ. Thuốc lá truyền thống gây chết từ từ nhưng thuốc lá mới có thể gây hậu quả ngay lập tức, thậm chí tử vong. Vì thế, chúng ta cần nỗ lực nhiều hơn nữa để cùng nhau ngăn chặn, đẩy lùi "đại dịch" thuốc lá.
 |
Tuy đã đạt những kết quả quan trọng, nhưng tỷ lệ người trưởng thành ở Việt Nam hút thuốc vẫn ở mức cao. |
Để góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam khi tham gia Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá và cam kết về Phát triển bền vững đến năm 2030, Bộ Y tế kêu gọi các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và tăng cường hơn nữa việc thực thi Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá; thực hiện đồng bộ các giải pháp về phòng, chống tác hại thuốc lá, từ truyền thông thay đổi nhận thức, hành vi của cộng đồng đối với việc sử dụng thuốc lá đến thực hiện tốt việc xây dựng môi trường không khói thuốc lá; tiếp tục ủng hộ việc tăng thuế và giá các sản phẩm thuốc lá… để bảo vệ sức khoẻ cho chính bản thân mình, cho gia đình và cho cộng đồng.
Bộ Y tế đề nghị các bộ, ngành và Ủy ban nhân dân các cấp tiếp tục quan tâm và đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực phòng chống tác hại của thuốc lá. Bộ Y tế cũng đề nghị Chính phủ, Quốc hội tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và sớm ban hành Nghị quyết cấm các sản phẩm thuốc lá mới để giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá.
