Chất lượng phân lân Ninh Bình không bảo đảm, trách nhiệm thuộc về ai?

Tháng 2-2006, Trung tâm dạy nghề, hỗ trợ việc làm cho nông dân thuộc Hội Nông dân tỉnh Ðác Lắc ký hợp đồng với Công ty cổ phần phân lân  (CTCPPL) Ninh Bình mua năm nghìn tấn phân với giá ba nghìn đồng/kg theo phương thức trả chậm (thanh toán trước 50%, số còn lại sẽ trả đến hết ngày 15-1-2007).

Ðến tháng 4-2006, CTCPPL Ninh Bình đã giao phân đợt 1 cho Hội Nông dân Ðác Lắc gần hai nghìn tấn phân, gồm: 298,85 tấn phân lân bột; 205,75 tấn phân lân viên; 26,95 tấn phân NPK 10-10-5-2s hạt; 440,6 tấn phân NPK 10-10-5 viên; 931,35 tấn phân NPK 10-5-10-2s viên. Theo thỏa thuận trong hợp đồng, nông dân Ðác Lắc đã thanh toán gần hết số tiền mua phân cho CTCPPL Ninh Bình (chỉ còn lại hơn 100 triệu đồng). Công việc ban đầu thật suôn sẻ, bà con vui vẻ nhận phân về bón cho cây trồng. Nhưng sau đó, một số bà con thấy hiện tượng bất thường trong một số lô phân mà CTCPPL Ninh Bình cung cấp. 

Theo trình bày của chị Lê Thị Lan ở thôn Tiến Ðạt, xã Quảng Tiến (Cư M'gar,  Ðác Lắc), ngày 3-4-2006, thông qua Hội Nông dân Ðác Lắc, gia đình chị mua 1.500 kg phân NPK của CTCPPL Ninh Bình và đã bón cho cây cà-phê hết 750 kg. Ba tháng sau, khi kiểm tra lại thì phát hiện toàn bộ số phân gia đình đã bón cho cây cà-phê đều không tan trong đất. Sự việc được báo cáo lên Hội Nông dân huyện Cư M'gar, sau đó gia đình chị Lê Thị Lan được cán bộ hội hướng dẫn bỏ một ít phân đã mua vào gốc cà-phê rồi tưới nước, song phân lân vẫn "trơ như đá".

Kiểm tra tại huyện Krông Pác, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Phước An Nguyễn Xuân Ngàn, cho biết: Các chi hội nông dân đều đã triển khai cho nông dân đăng ký mua phân NPK 10-5-10-2s và NPK 10-10-5 cùng với phân lân viên của CTCPPL Ninh Bình; nhiều hộ đã bón cho cà-phê đợt 1 từ đầu tháng 4-2006 và đợt 2 vào đầu tháng 8-2006, nhưng khi cuốc đất lên thì phát hiện toàn bộ số phân bón đợt 1 vẫn còn nguyên hạt. Cây cà-phê thì "trơ" ra không chịu phát triển.

Chị Ðào Thị Hương ở thôn Nam Thắng, xã Hòa Ðông, huyện Krông Pác bức xúc nói: "Tôi làm nông dân đã nhiều năm, đã dùng nhiều loại phân bón, nhưng chưa thấy phân nào "cứng" như phân này. Lâu gì thì cũng hai tháng là tan, đằng này gia đình đã bón bốn tháng (từ tháng 4-2006) vẫn còn nguyên trạng dưới gốc cà-phê". Theo  Chủ tịch Hội Nông dân xã Hòa Ðông, huyện Krông Pác, Hồ Viết Năm  thì trên địa bàn xã có nhiều nông dân mua phân bón của CTCPPL Ninh Bình để bón cho cây trồng đều chung cảnh: phân không chịu... tan.

Trao đổi ý kiến với chúng tôi về những bức xúc của nông dân chung quanh vấn đề phân không chịu... tan, Giám đốc Trung tâm dạy nghề, hỗ trợ việc làm cho nông dân Nông Quang Dũng xác nhận: Hiện tượng phân lân không chịu... tan đã xảy ra tại một số nơi. Vừa qua, Hội Nông dân Ðác Lắc đã nhận được phản ánh của đông đảo nông dân bày tỏ sự nghi vấn về chất lượng phân bón của CTCPPL Ninh Bình.

Ngay sau khi nhận kiến nghị, Hội Nông dân Ðác Lắc cử người xác minh, kiểm tra, lập biên bản và gửi công văn phản ánh tình hình đến CTCPPL Ninh Bình. Về phía CTCPPL Ninh Bình cũng đã có công văn trả lời về độ tan của phân. Trả lời câu hỏi: Trách nhiệm của Hội Nông dân đến đâu nếu như lượng phân bón bán cho nông dân kém chất lượng?  

Giám đốc Nông Quang Dũng, cho biết thêm, theo hợp đồng, Hội Nông dân Ðác Lắc chỉ có trách nhiệm thu tiền của nông dân để trả cho CTCPPL Ninh Bình, còn chất lượng phân thế nào thì do CTCPPL Ninh Bình chịu trách nhiệm.

Tại Công văn số 1447/PL-KT của CTCPPL Ninh Bình do Giám đốc CTCPPL Ninh Bình Phạm Mạnh Ninh ký ngày 19-7-2006, trả lời: "Ðặc tính của hạt hoặc viên phân lân nung chảy: không tan trong nước, mà tan từ từ trong dịch của rễ cây tiết ra. Khi cây trồng cần  nhiều lân thì rễ cây hòa tan nhiều, cần ít thì hòa tan ít, không hết thì lân vẫn nằm trong đất...". Với câu trả lời này, nông dân Ðác Lắc không thông, vì theo họ, làm gì có loại phân nào "hiểu" được nhu cầu của cây để "hòa tan".

Mới đây CTCPPL Ninh Bình đã cử đoàn công tác vào Ðác Lắc để xem xét, giải đáp những thắc mắc của nông dân tỉnh Ðác Lắc về hiện tượng phân không chịu... tan. Ðoàn công tác đã khảo sát và bước đầu xác nhận một số trường hợp "phân lâu tan hơn bình thường".

Trưởng phòng kinh doanh CTCPPL Ninh Bình  Hà Ðức Hải, người trực tiếp đến hiện trường giải quyết công việc, cho biết: Qua kiểm tra đã xác định được nguyên nhân của "phân lâu tan" này là do một lô hàng nhập vào Ðác Lắc có khoảng 40 tấn được nung quá nhiệt độ cho phép. Tuy nhiên, chất lượng không ảnh hưởng gì và có sự bồi thường cho nông dân. Dù vậy, nhiều nông dân trong tỉnh Ðác Lắc muốn hình thức bồi thường sẽ như thế nào và thiệt hại về sự phát triển của cây trồng sẽ tính ra sao? Nhiều nông dân Ðác Lắc vẫn tỏ ra nghi ngờ về chất lượng phân mà CTCPPL Ninh Bình cung cấp.