Ngày 13/4, WB công bố báo cáo Cập nhật kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 4/2023 với nhiều chỉ số đáng chú ý. Báo cáo cho biết, trong 3 tháng đầu năm 2023, nền kinh tế ghi nhận tốc độ tăng trưởng đạt 3,3% so cùng kỳ. Trong đó, ngành dịch ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 6,8% và đóng góp 2,9 điểm phần trăm vào GDP.
WB: Nhiều tín hiệu tích cực trong kinh tế vĩ mô Việt Nam đầu năm 2022
Điểm sáng ngành dịch vụ
Cụ thể, báo cáo của WB cho biết, GDP của Việt Nam tăng trưởng 3,3% trong quý I/2023, chậm lại so với mức 5,9% trong quý IV/2022. Đây là tốc độ tăng trưởng quý I (so với cùng kỳ) thấp thứ hai trong thập kỷ qua.
 |
Tốc độ tăng trưởng thấp phần lớn là do sự thu hẹp của ngành công nghiệp (giảm 0,4% so với cùng kỳ) trong quý I/2023, so với mức trung bình 5,3% trong giai đoạn 2020-2022 và ảnh hưởng đến tăng trưởng (giảm 0,1 điểm phần trăm đóng góp vào GDP). Sự suy giảm trong ngành công nghiệp phản ánh mức giảm 11,8% trong xuất khẩu trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu suy yếu.
Tuy nhiên, trong bối cảnh xuất khẩu sản phẩm chế tạo thu hẹp, ngành dịch vụ lại là điểm sáng đáng chú ý khi tăng trưởng 6,8% (so với cùng kỳ) trong 3 tháng đầu năm 2023, đóng góp 2,9 điểm phần trăm vào GDP.
Mặc dù chỉ đóng góp khoảng 20% tổng doanh số bán lẻ, doanh số bán hàng của các ngành dịch vụ đã ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ vào tháng 3/2023, với doanh thu của cơ sở lưu trú và ăn uống tăng 25,5% (so với cùng kỳ) và doanh thu của dịch vụ lữ hành tăng 113,9% (so với cùng kỳ). Lượng khách quốc tế đạt 2,7 triệu lượt người trong quý I/2023, so với 91 nghìn lượt cùng kỳ năm ngoái.
 |
Cán cân thương mại dịch vụ thâm hụt tương đối nhỏ trong quý I/2023 so với các quý trước, dần tiệm cận về mức trước đại dịch. Điều này phần lớn là do xuất khẩu dịch vụ phục hồi, phản ánh sự tăng trưởng mạnh mẽ của du lịch quốc tế đến Việt Nam. Du lịch nước ngoài đóng góp 2,7 tỷ USD vào xuất khẩu dịch vụ trong quý, cao hơn tới 250% so với cùng kỳ năm 2022.
Bên cạnh đó, nông nghiệp cũng đạt tốc độ tăng trưởng khá ổn định ở mức 2,5% và đóng góp 0,3 điểm phần trăm vào tăng trưởng trong quý I/2023.
Bất chấp sự sụt giảm chung trong quý, sản xuất công nghiệp đã có dấu hiệu cải thiện tạm thời trong tháng 3/2023. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IPI) trong quý đầu năm thấp hơn 1,6% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, IPI đã được cải thiện vào tháng 3/2023, tăng 9,4% (so với tháng trước), đối lập với mức giảm mạnh vào tháng 1 (giảm 22,7% so với tháng trước, một phần do nghỉ Tết Âm lịch) và mức tăng trưởng yếu (3,5% so với tháng trước) vào tháng 2.
Báo cáo của WB chỉ rõ, hầu hết các ngành và phân ngành công nghiệp đều ghi nhận mức tăng trưởng (so cùng kỳ tháng) trong tháng 3/2023 đặc biệt là ngành khai khoáng, dệt may, sản xuất kim loại và sản xuất phương tiện vận tải.
Doanh thu bán lẻ tiếp tục tăng mạnh
 |
Doanh số bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tăng 1,9% (tháng/tháng) và 13,4% (so cùng kỳ) vào tháng 3/2023. Đây là tháng thứ 13 liên tiếp doanh số bán lẻ ghi nhận mức tăng 2 con số so với cùng kỳ, phần lớn là do yếu tố nền (điểm so sánh) thấp liên quan đến các đợt phong tỏa phòng, chống dịch Covid-19 trong quý III/2021. Doanh thu bán lẻ hàng hóa tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng vững chắc, tăng 11,3% so với cùng kỳ trong tháng 3.
Ngoài ra, các điều kiện thị trường lao động vẫn ổn định trong quý I/2023 so với năm 2022. Tỷ lệ thất nghiệp duy trì ở mức 2,3%, tương đương với quý IV/2022 và cao hơn một chút so với mức trước đại dịch (2,1%).
Tỷ lệ thiếu việc làm giảm nhẹ xuống 1,9% trong quý I/2023 (từ mức 2,0% trong quý IV/2022) nhưng vẫn cao hơn khoảng 60% so với tỷ lệ 1,2% trong thời kỳ trước đại dịch. Tỷ lệ tham gia lực lượng lao động cải thiện nhẹ từ 68,1% trong quý I/2022 lên 68,9% trong quý I/2023 nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước đại dịch là 71,3%.
Lạm phát tiếp tục giảm, cán cân ngân sách thặng dư
 |
Sau khi tăng liên tục trong khoảng thời gian từ tháng 3/2022 đến tháng 1/2023, cả lạm phát CPI và lạm phát cơ bản đều giảm trong tháng 2 và tháng 3/2023. Tốc độ tăng trưởng của Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) giảm từ 4,9% (cùng kỳ) trong tháng 1 xuống 4,3% vào tháng 2, và tiếp tục giảm xuống còn 3,4% vào tháng 3/2023. Trong khi đó, lạm phát cơ bản giảm nhẹ từ 5,2% (cùng kỳ) xuống 5% và 4,9% trong 3 tháng gần đây.
Lạm phát được thúc đẩy bởi mức tăng giá lương thực và thực phẩm cũng như nhà ở và vật liệu xây dựng, với mức đóng góp vào CPI lần lượt là 1,3 và 1,2 điểm phần trăm.
Giá dịch vụ giao thông giảm 4,9% so với cùng kỳ vào tháng 3/2023, giúp giảm 0,5 điểm phần trăm tỷ lệ lạm phát CPI. Giao thông vận tải chỉ góp phần khá nhỏ vào lạm phát CPI kể từ tháng 10/2022 tới nay, nhờ thị trường dầu mỏ toàn cầu tương đối ổn định.
Báo cáo của WB cũng cho thấy, ngân sách nhà nước (NSNN) tiếp tục thặng dư trong quý I/2023. Trong khi tổng thu NSNN tăng 1,3% so với cùng kỳ, tổng chi NSNN danh nghĩa chỉ tăng 7,2%.
Trong 3 tháng đầu năm, Chính phủ thu 491,5 nghìn tỷ đồng, bằng 30,3% tổng dự toán thu và chi khoảng 363,4 nghìn tỷ đồng, bằng 17,5% dự toán. Chi thường xuyên trong quý I/2023 đạt 22,4% kế hoạch năm, trong khi chi đầu tư đạt 10,3% kế hoạch trong cùng kỳ.
 |
Theo đánh giá của WB, giải ngân chi tiêu công chậm trong quý I không phải là điều bất thường, do một số các khoản đầu tư công vẫn đang chờ phân bổ ngân sách.
Các rủi ro chính cần chú ý
Trong báo cáo vừa được công bố, WB nhận định, thời gian tới, nền kinh tế sẽ đối mặt một số rủi ro chính. Trong đó, tốc độ tăng trưởng chậm lại trong quý I/2023 do xuất khẩu sản phẩm chế tạo giảm mạnh, cần được theo dõi chặt chẽ.
Theo WB, nếu nhu cầu trong nước và bên ngoài vẫn tiếp tục yếu, Chính phủ nên xem xét hỗ trợ tổng cầu thông qua đẩy nhanh giải ngân đầu tư công.
Ngoài ra, dự kiến tăng giá điện và tiền lương khu vực công trong những tháng tới có thể gây áp lực lên lạm phát, bên cạnh khả năng Mỹ tiếp tục thắt chặt tài chính để kiểm soát lạm phát cũng có thể ảnh hưởng đến điều hành tỷ giá, nhất là khi NHNN vừa giảm một số lãi suất điều hành để hỗ trợ nền kinh tế.
Từ đó, WB khuyến nghị, việc giám sát chặt chẽ khu vực tài chính là rất quan trọng trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu tiếp tục có nhiều bất ổn và nền kinh tế trong nước đang chậm lại, bao gồm cả sự trì trệ trong lĩnh vực bất động sản hiện chiếm khoảng 20% khoản vay của khu vực tài chính.
