Tội phạm "cổ cồn trắng" đe dọa ngành viễn thông

Hiện nay, một số đối tượng người Việt Nam và cả người nước ngoài đang có những hành động trái pháp luật, xâm hại đến hoạt động lành mạnh của ngành viễn thông Việt Nam nhằm trục lợi bất chính và những mục đích đen tối khác. Đó là tội phạm viễn thông - loại tội phạm công nghệ cao với sự tham gia của những đối tượng có trình độ học vấn, chuyên môn rất cao. Hầu hết bọn chúng đều đã tốt nghiệp đại học chuyên ngành như Bưu chính - Viễn thông, Bách Khoa, Toán - Tin…, thậm chí có bằng tiến sĩ khoa học và kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực viễn thông (thường được gọi là tội phạm "cổ cồn trắng"). Những thiệt hại về mặt kinh tế do loại tội phạm này gây ra rất lớn (thường lên tới vài tỷ hoặc vài chục tỷ đồng), xâm hại nghiêm trọng tới an ninh quốc gia và luồng hoạt động của ngành viễn thông Việt Nam.

Thủ đoạn của bọn tội phạm này thường là lắp đặt trái phép tổng đài tự động có đường truyền vệ tinh hoặc cổng Internet quốc tế riêng (công nghệ ISDN hoặc ADSL tốc độ nhanh) rồi cấu kết với các đối tượng khác, đặc biệt là đối tượng nước ngoài đặt hai ăng-ten Parabol để trộm cước điện thoại quốc tế hoặc thuê kênh truyền dẫn đi quốc tế để thực hiện chức năng truyền dẫn thoại. Bọn chúng thường nguỵ trang dưới mác những doanh nhân đứng đầu các công ty làm ăn lương thiện, hình thành đường dây hoạt động phi pháp có tổ chức hết sức chặt chẽ.

Năm 2003, Cơ quan Công an đã phát hiện một số đối tượng người Australia và Mỹ câu kết với các đối tượng người Việt Nam lắp đặt trái phép tổng đài điện thoại tự động để trộm cước viễn thông quốc tế tại TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, gây thiệt hại cho Nhà nước hàng triệu USD. Tiếp theo đó, sau một thời gian tập trung lực lượng điều tra, ngày 21-4-2004, Cơ quan An ninh điều tra (ANĐT) - Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra vụ án Trần Thọ Nguyên (Tiến sĩ, Việt Kiều ở Pháp - nguyên Giám đốc Công ty Techcom VNJSC) đã có hành vi trộm cắp cước viễn thông.

Theo điều tra của Cơ quan An ninh, Công ty Techcom VNSJC do Trần Thọ Nguyên làm giám đốc được Sở kế hoạch đầu tư Hà Nội cấp giấy phép đăng ký kinh doanh để thực hiện dự án "Làng ảo công nghệ phần mềm". Sử dụng giấy phép này, ngày 8-8-2002, Nguyên ký hợp đồng với Bưu điện Hà Nội thuê dịch vụ ISDN gồm ba đường truyền tương đương 90 số máy điện thoại và ký biên bản ghi nhớ với Công ty viễn thông quân đội (Viettel) về việc thuê đường kênh riêng, thuê cổng Internet quốc tế trực tiếp. Bên cạnh đó, Nguyên ký hợp đồng với công ty Cổ phần phát triển đầu tư công nghệ mua một số thiết bị viễn thông lắp đặt hoàn chỉnh ở hai địa điểm trên để thiết lập mạng Internet của công ty.

Từ tháng 12-2002 đến ngày 17-4-2003 (khi bị Cơ quan ANĐT - Bộ Công an và Thanh tra Bộ Bưu chính -Viễn thông bắt quả tang), Nguyên đã câu kết với Alban Elzicre (sinh năm 1974, kỹ sư vi tính - quốc tịch Pháp) và Lê Hoàng Sơn (sinh năm 1973, chuyên gia công nghệ thông tin) ký hợp đồng với nước ngoài chuyển 933 nghìn phút điện thoại từ nước ngoài về Việt Nam để thu tiền cước điện thoại trái phép, gây thiệt hại cho Nhà nước gần 3,5 tỷ đồng.

Ngoài ra, một thủ đoạn phạm tội mới thời gian gần đây là lợi dụng sơ hở trong quy định của ngành bưu điện để "cướp" số điện thoại di động một cách hết sức tinh vi và trắng trợn khiến người bị hại không hiểu chuyện gì đang xảy ra.

Trong những ngày cuối tháng 4 và đầu tháng 5-2004 tại Hà Nội, một số khách hàng sử dụng điện thoại di động trả trước của mạng Mobiphone và Vinaphone đột ngột bị mất liên lạc. Trinh sát phòng An ninh kinh tế - Công an thành phố đã vào cuộc, phát hiện và bắt giữ đối tượng Trần Văn Hải (sinh năm 1981, tạm trú ở ngõ chợ Khâm Thiên, quận Đống Đa) đã trộm và bán số điện thoại. Hải khai nhận, nắm được quy định của bưu điện về việc khách hàng sử dụng điện thoại di động trả tiền trước (trong trường hợp không có phiếu đăng ký sử dụng dịch vụ điện thoại di động) khi mất simcard phải liệt kê được năm cuộc gọi thường xuyên từ các máy khác đến số máy đã mất thì sẽ được bưu điện cho sử dụng lại số thuê bao đó, Hải đã nhắm trước số điện thoại đẹp, gọi tới số này xem có người sử dụng hay không. Khi biết chắc SIMCARD đang hoạt động, Hải gọi năm lần từ năm số máy khác nhau tới số này và thuê người ra bưu điện giả làm chủ số điện thoại, thông báo bị mất SIMCARD để bưu điện làm thủ tục cho đăng ký lại. Sau đó, Hải đem bán số thuê bao đó cho người có nhu cầu kèm theo hợp đồng đăng ký sử dụng khống. Với thủ đoạn này, trong tháng 3 và tháng 4-2004, Hải đã trộm cắp được 28 số điện thoại di động, bán lại với giá 800 nghìn đến một triệu đồng/SIM.

Trước tình hình tội phạm trong lĩnh vực viễn thông có nhiều phức tạp, các bộ, ngành thuộc Chính phủ đã có các thông tư liên tịch, văn bản hướng dẫn về công tác quản lý viễn thông. Bộ Công an  đã chỉ đạo lực lượng an ninh kinh tế, an ninh điều tra, cảnh sát kinh tế phối hợp các cơ quan chuyên môn phát hiện và điều tra, xử lý nhiều vụ tội phạm về viễn thông hoặc ngăn chặn kịp thời hoạt động phạm tội của chúng. Cơ quan chủ quản về viễn thông tại Việt Nam là Bộ Bưu chính - Viễn thông đã ban hành quy định về hoạt động sử dụng và kinh doanh dịch vụ viễn thông, tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra để chủ động phát hiện các sai phạm.

Tuy nhiên, đến nay công tác phòng, chống tội phạm trong lĩnh vực viễn thông của các cơ quan chức năng vẫn chưa đạt được hiệu quả như đã đặt ra.

Theo báo cáo của cơ quan công an, từ năm 2000 đến tháng 4-2004, đã có khoảng hơn 40 vụ phạm tội trong lĩnh vực viễn thông được phát hiện nhưng việc điều tra, xử lý gặp rất nhiều khó khăn do thủ đoạn hoạt động và che dấu tội phạm của các đối tượng rất tinh vi, xảo quyệt. Vấn đề xác định tội danh cũng không đơn giản bởi Bộ Luật hình sự 1999 không có điều luật nào quy định cụ thể về hành vi nguy hiểm này, kể cả trong các chương về Tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia (Chương XI) hoặc Tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế (Chương XVI).

Bên cạnh đó, các quy định của pháp luật, văn bản hướng dẫn của Bộ Công an, Bộ Bưu chính - Viễn thông, … và chế tài đối với loại tội phạm này còn nhiều hạn chế, chưa rõ ràng hoặc có nhiều sở hở, đặc biệt là các quy định của ngành bưu điện  khiến cho các cơ quan chức năng nhiều khi rơi vào tình trạng lúng túng hoặc chậm trễ trong quá trình giải quyết và bọn tội phạm có cơ hội  lợi dụng để hoạt động. Một vướng mắc không nhỏ là sự phát triển nhanh của công nghệ và trình độ khoa học viễn thông được bọn tội phạm sử dụng, trong khi đó công nghệ và trình độ cán bộ nghiệp vụ của các cơ quan chức năng làm nhiệm vụ phòng, chống tội phạm viễn thông nhiều khi còn chưa theo kịp.

Ngành viễn thông Việt Nam đang có những bước đi hội nhập mạnh mẽ và chuẩn bị cho sự cạnh tranh mang tính tất yếu với các hãng viễn thông quốc tế khi Việt Nam gia nhập WTO. Bọn tội phạm "cổ cồn trắng" cũng lợi dụng vấn đề này để tăng cường hoạt động. Mối nguy hại khôn lường của loại tội phạm viễn thông gây ra đối với nền kinh tế cũng như an ninh quốc gia đòi hỏi các cơ quan chức năng cần có sự nghiên cứu và nhanh chóng đưa ra những đối sách kịp thời, hiệu quả không chỉ trong hiện tại mà phải dự báo được những hành vi mới có thể xảy ra trong tương lai để chủ động phòng ngừa, đấu tranh.