Táo bón ở trẻ nhỏ chữa như thế nào?

Táo bón là trường hợp trẻ đại tiện ít lần quá, số lượng phân quá ít hoặc quá rắn và khô. Đối với trẻ em, số lần đại tiện hằng ngày khác nhau tùy theo lứa tuổi của trẻ. Trẻ dưới 1 tháng tuổi thường đi đại tiện 2-3 lần trong một ngày, nhưng có thể chỉ đi một lần trong một ngày mà không gọi là táo bón nếu phân vẫn dẻo và khối lượng không ít. Trái lại, với trẻ lớn, bình thường chỉ đại tiện ngày một lần nhưng có khi lại đi 2-3 lần mà phân ít và rắn thì vẫn gọi là táo bón. Như vậy có thể nói số lần đại tiện trong ngày không quan trọng mà đáng chú ý là tính chất của phân.

Tại sao trẻ bị táo bón?

Nguyên nhân hàng đầu là do chế độ ăn uống. Trẻ ăn sữa bò hay bị táo bón hơn trẻ bú mẹ. Trẻ đang bú mẹ nếu mẹ thiếu sữa mà không cho trẻ ăn thêm gì cũng có thể gây táo bón. Đối với trẻ ăn dặm, không được ăn đủ lượng tinh bột hoặc chất béo cũng dễ gây táo bón, nhưng nếu cho trẻ ăn nhiều chất béo quá phân sẽ khô và nổi bọt.

- Do giảm nhu động ruột, giảm trương lực cơ thành bụng: Thường gặp ở những trẻ bị mắc các bệnh như suy dinh dưỡng, còi xương, suy tuyến giáp bẩm sinh, thiếu máu hoặc bị ốm lâu ngày, các trường hợp hôn mê do bệnh ở não, màng não...

- Do trẻ bị viêm quanh hậu môn, nứt hậu môn, trĩ... làm co thắt cơ tròn ở hậu môn gây ra táo bón.

- Do dị tật bẩm sinh: Phình đại tràng, phì đại môn vị...

- Do không luyện thói quen đi đại tiện đúng giờ, trẻ ăn uống thất thường, chơi đùa không có giờ giấc làm mất phản xạ đi đại tiện hằng ngày.

Cách chữa táo bón như thế nào?

Điều chỉnh chế độ ăn

Phải xem lại chế độ ăn uống của trẻ vì đây là nguyên nhân táo bón hay gặp nhất. Nếu cho trẻ ăn sữa bò có nhiều váng sữa quá cũng làm cho phân khô và rắn. Nên cho trẻ ăn sữa pha với nước cháo và cho thêm đường sẽ tránh được táo bón. Không nên cho trẻ ăn nhiều chất béo quá. Từ lúc trẻ được 6 tháng tuổi trở đi, ngoài sữa cần cho trẻ ăn thêm bột, chú ý cho trẻ uống nước đầy đủ theo nhu cầu của trẻ. Cho trẻ ăn thêm rau và quả, đó là thức ăn tốt nhất và rất cần thiết cho trẻ em vì trong rau quả có nhiều vitamin cần thiết cho cơ thể, hơn nữa rau quả có nhiều chất xơ có tác dụng làm tăng nhu động ruột, chống táo bón.

- Cho trẻ ăn sam từ tháng thứ 6 trở đi, tốt thất là dùng thức ăn hỗn hợp bao gồm: bột, thịt, cá, trứng và rau quả. Trẻ từ 6-10 tháng lên dùng nước rau luộc để nấu bột, mỗi bữa luộc khoảng 50g rau, lấy 200ml nước, cũng có thể dùng rau nghiền (khoảng 5-10g) cho vào nấu với bột; có thể thay bột gạo bằng khoai tây cũng được. Nên cho trẻ uống nước quả ép mỗi ngày khoảng 3-5 thìa cà-phê và cho ăn thêm quả nghiền như chuối tiêu chín 1/2 quả mỗi ngày.

- Trẻ từ 10-16 tháng, ngoài ăn sữa cần cho thêm hai bữa cháo mỗi ngày (lúc đầu cho ăn cháo loãng rồi đặc dần) và một bữa quả (sau giấc ngủ trưa).

- Trẻ từ 16-36 tháng tuổi cho thêm rau nấu canh (rau thái nhỏ nấu với thịt, cá hoặc trứng).

- Đến tuổi mẫu giáo, cần cho trẻ ăn mỗi ngày khoảng 100g rau. Như vậy đối với trẻ lớn, cần hạn chế dần những thức ăn dễ tiêu, dễ hấp thu như sữa, bột mà phải tăng dần những thức ăn có nhiều xơ như rau quả.

Tập cho trẻ thói quen đại tiện cũng có vai trò quan trọng

Tránh cưỡng ép trẻ đại tiện, đối với trẻ lớn nên tập cho trẻ thói quen đi đại tiện đúng giờ quy định, chọn thời gian thuận lợi nhất mà trẻ không vội vã, chẳng hạn như sau bữa ăn vì lúc này nhu động ruột tăng lên, đại tiện sẽ dễ dàng hơn. Không nên bắt trẻ ngồi hố xí hay ngồi bô quá lâu vì chính sai lầm này dễ làm cho trẻ bị táo bón.

Các thuốc chữa táo bón: Các thuốc sau đây chỉ dùng khi thật cần thiết:

Dầu parafin: cho uống với liều lượng:

Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi: 5 - 10 ml/ngày.

Trẻ trên 1 tuổi: 10-20ml/ngày.

Sunfat magic uống 2-5g mỗi ngày vào buổi sáng.

- Viên chút chít uống với liều lượng:

Trẻ dưới 5 tuổi: 1-2 viên/ngày.

Từ 6-10 tuổi: 2-3 viên/ngày.

Từ 10-15 tuổi: 3-5 viên/ngày.

- Microlax thường dùng dưới dạng ống để thụt vào hậu môn rất thuận tiện. Liều lượng mỗi ngày thụt một ống. Chống chỉ định khi trẻ bị trĩ, viêm đại tràng hoặc trực tràng cấp tính. Không nên sử dụng kéo dài vì khi dùng nhiều sẽ gây nóng rát ở hậu môn và đôi khi có thể gây sung huyết, viêm niêm mạc trực tràng. Điều cần nhớ là hết sức tránh lạm dụng các thuốc trên mà chỉ dùng khi thật cần thiết.

- Thụt tháo phân bằng nước ấm có pha glyxerin: Trẻ dưới 1 tuổi: 30-100 ml. Trẻ trên 1 tuổi: 100-200 ml.

- Điều trị các nguyên nhân khác nếu có, ví dụ như:

Trẻ bị nứt hậu môn: Cần rửa sạch hậu môn hằng ngày bằng nước ấm rồi bôi dung dịch nitrat bạc 2%.

Nếu táo bón do dị tật bẩm sinh thì phát điều trị bằng phẫu thuật.