Theo báo cáo của các địa phương, hiện công tác quản lý kiểm dịch vận chuyển, kiểm soát giết mổ động vật còn nhiều khó khăn, tồn tại, bất cập.
Trong đó, chính quyền một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đến công tác quản lý vận chuyển và kiểm soát giết mổ động vật, chưa ban hành kế hoạch xây dựng mạng lưới giết mổ động vật theo quy định của Luật Thú y, bởi đến tháng 5/2023, cả nước mới có 18 tỉnh, thành phố đã ban hành kế hoạch.
Cả nước hiện có 463 cơ sở giết mổ động vật tập trung và hơn 24.000 cơ sở nhỏ lẻ giết mổ động động vật. Trong đó, đa phần cơ sở vật chất chưa bảo đảm tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật và bố trí nguồn lực tài chính cho công tác quản lý giết mổ, an toàn thực phẩm còn rất nhiều hạn chế.
Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm và phối hợp giữa ngành thú y với các ngành có liên quan tại nhiều địa phương còn chưa tốt, đặc biệt chưa xử lý triệt để cơ sở giết mổ động vật nhỏ lẻ không phép.
Nhằm khắc phục triệt để hạn chế trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quan tâm, chỉ đạo các sở, ngành liên quan và Ủy ban nhân dân các cấp thực hiện nghiêm quy định của Luật Thú y, các văn bản hướng dẫn thi hành luật, văn bản chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 414/QĐ-TTg ngày 22/3/2021, Chỉ thị 02/CT-TTg ngày 14/01/2023, đặc biệt là Công điện số 426/CĐ-TTg ngày 18/5/2023 do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành và chỉ đạo thực hiện.
Ưu tiên bố trí nguồn lực để kiện toàn, tăng cường năng lực hệ thống thú y các cấp, đối với địa phương đã sáp nhập trạm quản lý chuyên ngành thú y cấp huyện với các đơn vị khác thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện cần khẩn trương kiện toàn và tăng cường năng lực hệ thống thú y các cấp theo quy định của Luật Thú y năm 2015.
Trong đó, bám sát chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về duy trì, kiện toàn và tăng cường năng lực hệ thống thú y các cấp theo quy định tại Điều 6 Luật Thú y. Đặc biệt, khẩn trương thành lập lại Trạm Thú y cấp huyện thuộc Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Tăng cường quản lý, kiểm soát giết mổ động vật
Đối với địa phương đang giữ ổn định hệ thống trạm quản lý chuyên ngành thú y cấp huyện trực thuộc Chi cục, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị tiếp tục duy trì hệ thống tổ chức theo quy định tại Điều 6, Luật Thú y; Điều 4 và Điều 5 của Nghị định số 35/2016/NĐ-CP ngày 15/5/2016 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Thú y.
Khẩn trương rà soát, ban hành kế hoạch và có lộ trình xây dựng mạng lưới cơ sở giết mổ động vật tập trung theo quy định của Luật Thú y, Luật Quy hoạch và thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 14/01/2023.
Rà soát, ban hành chính sách kêu gọi, khuyến khích đầu tư xây dựng cơ sở giết mổ tập trung. Chỉ đạo các ban, sở, ngành phối hợp với UBND các cấp chịu trách nhiệm xây dựng lộ trình. Chỉ đạo các cơ quan liên quan vận động và có giải pháp triệt để đưa các cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, tự phát vào khu giết mổ tập trung và kiên quyết xử lý các cơ sở không bảo đảm vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ 4.0 trong công tác kiểm dịch động vật, quản lý động vật, sản phẩm động vật, xây dựng hệ thống thông tin kiểm soát giết mổ, cơ sở dữ liệu chăn nuôi để truy xuất nguồn gốc gia súc, gia cầm đưa vào giết mổ tại địa phương.
Trong vấn đề nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất, ban hành chính sách đặc thù nhằm kêu gọi, khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư, xây dựng dây chuyền giết mổ động vật treo hiện đại. Chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện chuyển đổi ngành nghề cho lực lượng lao động sau khi ngưng hoạt động cơ sở giết mổ thủ công.
Cần có những giải pháp nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cụ thể của từng dự án nhằm nâng dần công suất giết mổ công nghiệp, bảo đảm các nhà máy giết mổ gia súc công nghiệp phải hoạt động đạt 80-100% công suất.
Bố trí nguồn kinh phí dự phòng để chi trả lương cho cán bộ thú y thực hiện nhiệm vụ kiểm soát giết mổ trong trường hợp nguồn thu phí bị thiếu hụt do thiên tai, dịch bệnh. Cần có cơ chế đặc thù cho ngành thú y được hợp đồng lao động để thực hiện công tác kiểm soát giết mổ và chi trả tiền công, tiền lương cho lực lượng này từ nguồn thu phí, lệ phí.
Chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hằng năm xây dựng các chương trình giám sát an toàn thực phẩm trong chuỗi sản xuất thực phẩm có nguồn gốc động vật. Chủ động bố trí nguồn kinh phí của địa phương để thực hiện các chương trình giám sát an toàn thực phẩm đối với thịt, gia súc, gia cầm.
Trong hoạt động thanh, kiểm tra và phối hợp, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đặc biệt là thanh tra, kiểm tra đột xuất về thú y, an toàn thực phẩm đối với cơ sở giết mổ động vật, xử lý triệt để theo quy định pháp luật đối với cơ sở giết mổ động vật tập trung không có giấy chứng nhận điều kiện vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm và cơ sở giết mổ nhỏ lẻ không có giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh.
Xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra, giám sát xử lý vi phạm hành chính đối với các cơ sở giết mổ động vật trên địa bàn tỉnh, thành phố để bảo đảm an toàn dịch bệnh, vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng yêu cầu Cục Thú y tăng cường tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác kiểm soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y, giám sát an toàn thực phẩm.
Tổng hợp và phổ biến các mô hình quản lý giết mổ phù hợp cho các tỉnh miền núi nói chung nhằm quản lý hiệu quả cơ sở giết mổ động vật bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm.
Thành lập các đoàn công tác đến các địa phương để phối hợp, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, thanh tra việc tổ chức triển khai công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y.
Ban Quản lý các dự án nông nghiệp nghiên cứu, đề xuất sử dụng các nguồn vốn của các chương trình, dự án tài trợ quốc tế và nguồn vốn khác để hỗ trợ địa phương xây dựng cơ sở giết mổ tập trung nhằm bảo đảm vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm và bảo vệ môi trường.
Đối với Cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường, giới thiệu các doanh nghiệp đầu tư vào hoạt động giết mổ, sơ chế tập trung sản phẩm có nguồn gốc động vật.
Tham mưu Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo Chính phủ có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị thịt lợn và gà xây dựng các nhà máy giết mổ thịt mát, thịt cấp đông, hình thành các chuỗi sản xuất thực phẩm nguồn gốc động vật từ trang trại đến bàn ăn phục vụ tiêu dùng trong nước và để xuất khẩu.
Đối với Trung tâm Khuyến nông quốc gia, phối hợp Cục Thú y tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực về kiểm dịch, kiểm soát giết mổ động vật cho Chi cục Chăn nuôi Thú y tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Tổ chức xây dựng và nhân rộng các mô hình cơ sở giết mổ ở các quy mô, phạm vi khác nhau, bảo đảm tuân thủ nghiêm quy định của pháp luật hiện hành, phù hợp với điều kiện thực tiễn của các địa phương.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu Cục Thú y xây dựng quy chế phối hợp giữa chính quyền với lực lượng thú y, y tế, công an, quản lý thị trường… trong công tác quản lý cơ sở giết mổ, thường xuyên trao đổi thông tin và phối hợp kịp thời khi xử lý các vụ việc liên quan đến quản lý vận chuyển, giết mổ động vật, an toàn thực phẩm đối với thịt gia súc, gia cầm.
