Người dân còn bức xúc khi biết rằng, dù tình trạng sạt lở diễn ra liên tục nhưng tỉnh vẫn cấp phép cho một doanh nghiệp khai thác cát, sỏi theo hình thức lộ thiên tại đây với thời hạn khai thác lên đến 18 năm.
Bành Trạch là xã có không nhiều diện tích đất sản xuất. Các diện tích này phần lớn nằm dọc theo sông Năng. Tại khu vực Pác Châm, không khó để chứng kiến những đoạn sạt lở, lộ ra bờ sông thẳng đứng với chiều cao vài mét.
Tại khu vực một bãi ngô rộng, thời điểm chúng tôi có mặt, nhiều diện tích tiếp tục sạt xuống sông, kéo theo cả những cây ngô đang xanh tốt của người dân. Theo thống kê của thôn, trong khoảng hai năm lại đây đã có tới tám hộ mất gần như toàn bộ đất sản xuất vì sạt lở, như các hộ: Triệu Văn Huy, Ma Văn Đệ, Hoàng Văn Đoàn, Hoàng Văn Lực…
Bà Từ Thị Yên, thôn Pác Châm cho biết, gia đình có hơn 2.000m2 đất nông nghiệp ven bờ sông Năng, vẫn canh tác ổn định. Vài năm gần đây, tình trạng sạt lở diễn ra, tăng dần khi có việc khai thác cát, sỏi nên chỉ trong thời gian ngắn, toàn bộ diện tích này đã bị nước sông cuốn trôi. Gia đình rất lo lắng việc chính quyền cho khai thác cát, sỏi trên sông sẽ khiến tình trạng sạt lở càng nghiêm trọng.
Trưởng thôn Pác Châm Ma Văn Vẹ cho biết, trước đây khi chưa khai thác cát, sỏi, sạt lở cũng có nhưng rất ít. Từ khi có hoạt động khai thác cát, sỏi thì sạt lở rất nhiều. Mấy năm gần đây, ước tính tại những thôn dọc bờ sông Năng trên địa bàn xã, mỗi năm mất đi từ một đến hai héc-ta (ha) đất nông nghiệp. Trước tình trạng sạt lở liên tục, làm mất đất sản xuất, người dân thôn Pác Châm đã nhiều lần có ý kiến, kiến nghị lên các cấp chính quyền, đề nghị xem xét quan tâm giải quyết.
Trong khi người dân đang vô cùng lo lắng vì tình trạng sạt lở bờ sông, tháng 10-2020, UBND tỉnh Bắc Kạn lại cấp phép một mỏ khai thác cát, sỏi vào đúng khu vực đang sạt lở nghiêm trọng tại thôn Pác Châm. Người dân trong thôn lo ngại việc khai thác cát, sỏi bằng những loại tàu hút công suất lớn sẽ khiến tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng hơn. Đất sản xuất của người dân ở khu vực này vốn đã ít, nếu tình trạng sạt lở tiếp tục diễn biến như hiện nay, không bao lâu, cánh đồng có thể sẽ biến mất. Trưởng thôn Ma Văn Vẹ cho biết thêm, chúng tôi không đồng tình vì nếu khai thác cát, sỏi như vậy sẽ nguy cơ cao làm mất đất sản xuất.
Theo giấy phép số 1916/GP-UBND ngày 23-10-2020 do UBND tỉnh Bắc Kạn cấp cho Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) Hà Giang thì doanh nghiệp này được khai thác cát, sỏi làm vật liệu thông thường bằng phương pháp lộ thiên tại mỏ Pác Châm. Diện tích khu vực khai thác là hơn 4,5 ha, ranh giới khai thác cách hai bờ sông mỗi bên 5m, độ sâu từ 2,5 đến 3m với trữ lượng khai thác hơn 97.000 m3. Thời hạn khai thác là 18 năm.
Cho đến nay, mặc dù DNTN Hà Giang chưa tiến hành khai thác tại đây nhưng theo người dân đã xuất hiện tình trạng khai thác trộm vào ban đêm tại khu vực Pác Châm. Người dân các thôn ở Bành Trạch đang bức xúc, không đồng tình việc cấp phép khai thác cát, sỏi trên sông Năng đoạn qua xã vì cho rằng, việc khai thác sẽ làm tình trạng sạt lở ngày càng nghiêm trọng hơn.
Chủ tịch UBND huyện Ba Bể Lưu Quốc Trung cho biết, sông Năng có độ dốc cao, khi mùa mưa lũ tốc độ dòng chảy lớn, lưu lượng nước về nhiều, tác động dẫn đến sạt trượt bờ sông gây ảnh hưởng đến đất sản xuất nông lâm nghiệp của người dân. Liên quan đến hoạt động khai thác cát, sỏi trên sông Năng, người đứng đầu chính quyền huyện Ba Bể cho biết hiện nay vẫn còn hiện tượng lén lút khai thác cát trái phép trên sông Năng. Huyện sẽ chỉ đạo kiên quyết tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm khi phát hiện vi phạm.
Thực tế, trong những năm qua, việc khai thác cát trên sông Năng là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng sạt lở hai bờ sông liên tục diễn ra. Bắc Kạn cần xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng việc cấp phép, phê duyệt phương án bảo vệ môi trường trong khai thác cát, sỏi không để việc khai thác gây sạt, lở đất sản xuất của người dân.
