Quản lý, sử dụng hiệu quả nhà, đất công

Bài 1: Biệt thự, đất “vàng” bỏ hoang

Sử dụng sai mục đích, công năng để trục lợi hay bỏ hoang là những điều mà chúng tôi ghi nhận được trong những ngày đi thực tế tìm hiểu về công tác quản lý, sử dụng nhà, đất công tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Từ năm 2016 đến nay, Khu biệt thự Thiên Nga gồm bảy căn biệt thự mầu trắng tại số 78, đường Xuân Thủy, thuộc phường Thảo Điền, quận 2 (nay là thành phố Thủ Đức) đóng cửa im ỉm, bên trong chỉ có một bảo vệ trông coi.

Theo ghi nhận, bảy căn biệt thự này có tổng diện tích 7.100 m2, tiếp giáp với ba mặt tiền đường, mặt chính là đường Xuân Thủy. Đây là vị trí đắc địa bậc nhất tại thành phố Thủ Đức với các nhà hàng, khách sạn hoạt động nhộn nhịp suốt ngày đêm.

Đã sáu năm qua, Khu biệt thự Thiên Nga không một ai lui tới, bên trong mỗi căn biệt thự trống hoác, hoen ố, nước đọng thành vũng. Vì bỏ không nên ông Quang (40 tuổi), bảo vệ khu biệt thự tận dụng để nuôi gà. Ông cho biết: “Một mình tôi trông coi khu biệt thự cũng buồn nên tôi làm chuồng nuôi gà cho vui. Với vị trí như thế này, đóng cửa ngày nào xót xa ngày đó trong khi chung quanh họ kinh doanh buôn bán tấp nập…”.

Qua tìm hiểu, trước thời điểm năm 2016, khu biệt thự này do Tổng công ty Du lịch Sài Gòn quản lý, cho thuê theo diện nhà đất thuộc sở hữu Nhà nước. Từ năm 2016 đến nay, thành phố giao Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng (gọi tắt là Trung tâm) thuộc Sở Xây dựng thành phố quản lý.

Tuy nhiên, do không có chủ trương tiếp tục cho thuê nên Trung tâm đành “đóng cửa” để đó trong khi giá cho thuê ở khu vực này dao động từ 1-3 triệu đồng/m2 mặt tiền đường. Một nhân viên của Trung tâm cho hay, thời điểm trước Tổng công ty Du lịch Sài Gòn quản lý và cho thuê với giá khoảng 300 triệu đồng cho bảy căn biệt thự/tháng.

Với thời gian sáu năm qua, số tiền “thất thu” lên đến vài chục tỷ đồng, đó là chưa kể tình trạng nhà ở ngày càng xuống cấp, hoang phế, đơn vị hiện quản lý cũng phải duy tu, sửa chữa, kể cả tiền thuê nhân viên bảo vệ hằng tháng. Điều đáng nói, từ năm 2016 đến nay, Trung tâm liên tục nhận được yêu cầu của cơ quan thuế thành phố Thủ Đức về việc đóng thuế giá trị gia tăng với số tiền lên đến 7 tỷ đồng trong khi trên thực tế bảy căn biệt thự này bị bỏ không.

Không chỉ biệt thự, nhiều cửa hàng, sàn thương mại tại tầng trệt các chung cư thuộc sở hữu Nhà nước cũng bị bỏ không, xuống cấp. Đơn cử như sàn thương mại thuộc chung cư Tân Mỹ (đường Nguyễn Lương Bằng, Quận 7) với diện tích gần 3.000 m2 đóng cửa hơn 10 năm nay vì chưa thể khai thác cho thuê.

Qua ghi nhận, tất cả cửa ra vào của khu vực này đều khóa trái, bên trong không một bóng người. Phía trước sàn thương mại có một tuyến đường nội bộ rộng thoáng nhưng nhiều năm nay là nơi buôn bán hàng rong, quán cóc, thỉnh thoảng những người lái xe công nghệ tạt vào ngồi nghỉ trưa ở các bệ của ô cửa kính.

Ông Nguyễn Văn An, nhà ở lô B, chung cư Tân Mỹ lắc đầu chua xót: “Từ ngày tôi dọn về ở đây, hầu như các ki-ốt phía dưới chung cư không một bóng người vì có bao giờ thấy mở cửa. Ki-ốt xây dựng không biết để làm gì nhưng để hoang phế kiểu này thật là lãng phí tiền của Nhà nước. Thành phố hay đơn vị quản lý cần tính toán lại xem công năng sử dụng vào mục đích gì là cần thiết để sớm có kế hoạch cải tạo, sửa sang đưa vào sử dụng”.

Được biết, chung cư tái định cư Tân Mỹ được Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn xây dựng, gồm 2 lốc chung cư và 1 lốc sàn thương mại. Công ty Dịch vụ công ích Quận 8 được thành phố giao quản lý 3 lốc này. Tuy nhiên, từ lúc đưa vào vận hành, Công ty Dịch vụ công ích Quận 8 không khai thác khu vực sàn thương mại mà chuyển giao cho Trung tâm quản lý. Kết quả, sàn thương mại bị bỏ không 10 năm nay.

Theo thống kê của Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng, trong tổng số 31 địa chỉ nhà, đất mà đơn vị này hiện đang quản lý thì có đến 26 mặt bằng đang bỏ trống, trong đó có đến 9 sàn thương mại với diện tích hàng chục nghìn m2. Những sàn thương mại này đều có vị trí đắc địa.

Đơn cử như, 6 sàn thương mại có số từ R1 đến R6 thuộc Khu tái định cư 38,4ha (phường An Khánh, thành phố Thủ Đức) hay sàn thương mại cao ốc B Ngô Gia Tự, Quận 10... Nhiều sàn thương mại vì không được khai thác nhiều năm nên đã xuống cấp, hư hỏng, cần được bảo trì và sửa chữa.

Trong tất cả các mặt bằng có vị trí đắc địa thì lãng phí nhất là mặt bằng tại số 99 Pasteur, Quận 3. Đây là mặt bằng có vị trí kim cương ngay tại trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh nhưng nhiều năm nay không đưa khai thác, sử dụng. Mặt bằng này trước đây có tên gọi “Pastel Inn Saigon” do một công ty nước ngoài liên doanh với thành phố xây dựng. Hai năm trước, công ty này làm thủ tục hiến, tặng mặt bằng này cho thành phố. Tuy nhiên, sau khi tiếp nhận, mặt bằng bị bỏ không.

Ngoài ra, còn nhiều địa chỉ nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước trên địa bàn thành phố ở những vị trí đắc địa nhưng không thể khai thác hay cho thuê như: nhà đất số 213 Lê Thánh Tôn (Quận 1); nhà đất số 285-287 Hai Bà Trưng (quận 3); nhà đất số 750-752-754-756 Hàm Tử (Quận 5); nhà, đất số 4 Nguyễn Trọng Quyền (quận Tân Phú); nhà đất số 780A Nguyễn Kiệm (quận Gò Vấp); nhà, đất số 18 Đặng Thị Rành, phường Linh Tây, nhà đất số 2/149A Quang Trung (thành phố Thủ Đức)…

Theo một lãnh đạo Sở Xây dựng, nguyên nhân khiến các sàn thương mại, mặt bằng số 99 Pasteur và hàng chục địa chỉ khác bị trống là do pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể việc cho thuê nhà, đất thuộc sở hữu Nhà nước do đơn vị công lập được giao quản lý, giữ hộ; đồng thời cũng chưa có quy định cho phép thành phố được ban hành mức giá cho thuê đối với nhà, đất sản xuất, kinh doanh thuộc sở hữu Nhà nước…

(Còn nữa)

Sàn thương mại rộng gần 3.000m2 nằm bên dưới chung cư Tân Mỹ, Quận 7 đóng cửa không hoạt động đã 10 năm qua.