Phong trào “Học sinh 3 rèn luyện” được thiết kế dành riêng cho học sinh của chương trình đào tạo trung cấp trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Bắt đầu được Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh triển khai từ năm học 2013-2014, phong trào đặt mục tiêu tạo động lực cho học sinh rèn luyện, phấn đấu toàn diện trên các mặt “Đạo đức”, “Tay nghề” và “Thể lực”, nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Bên cạnh đó, thông qua phong trào, các cấp bộ Đoàn sẽ tìm kiếm, tuyên dương và nhân rộng các điển hình học sinh tiêu biểu về rèn luyện, học nghề. Qua đây, tham gia hiệu quả vào quá trình hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao của đất nước.
Điểm sáng phong trào
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh có 8 cơ sở Đoàn giáo dục nghề nghiệp, trong đó có 4 trường cao đẳng đào tạo hệ trung cấp và 4 trường trung cấp, với hơn 8.500 đoàn viên, đang học tập và sinh hoạt tại 202 chi đoàn.
Trong bối cảnh các doanh nghiệp công nghệ, công nghiệp số đăng ký đầu tư vào tỉnh Bắc Ninh tăng mạnh và tiếp tục mở rộng quy mô kéo theo hàng nghìn doanh nghiệp phát triển phụ trợ, nhu cầu nguồn nhân lực có kỹ năng nghề, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao trong thị trường lao động trên địa bàn tỉnh ngày càng lớn.
Nhận thức rõ nhiệm vụ quan trọng này, Tỉnh Đoàn Bắc Ninh đã tích cực triển khai phong trào “Học sinh 3 rèn luyện” trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp với 3 nội dung: Rèn luyện đạo đức, tác phong; rèn luyện tay nghề, nâng cao kiến thức; rèn luyện kỹ năng, thể lực.
 |
Kỳ thi tốt nghiệp tại một doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh với nhiều bạn trẻ tham gia. |
Cụ thể, các nhà trường đã chủ động phối hợp nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp tổ chức các hoạt động tư vấn, hỗ trợ, trang bị kiến thức nghề nghiệp, tham quan các mô hình thực tế tại các nhà máy, xí nghiệp, khu công nghiệp, khu chế xuất, liên hệ thực tập, triển khai chương trình tập sự cho học sinh năm cuối; đẩy mạnh các hoạt động giao lưu, gặp gỡ với những người thợ có tay nghề cao, những tấm gương học nghề thành đạt; tổ chức các hội thi tay nghề, hội thi; tổ chức các lớp học, chương trình ngoại khóa trang bị kỹ năng thực hành xã hội cho học sinh trung cấp.
Kết quả, trong năm học 2022-2023, toàn tỉnh có 3 cá nhân đạt danh hiệu “Học sinh 3 rèn luyện” cấp Trung ương, 51 “Học sinh 3 rèn luyện” cấp tỉnh và 215 “Học sinh 3 rèn luyện” cấp trường.
Không chỉ tạo “làn sóng” thi đua trong học sinh, phong trào đã ngày càng thu hút sự quan tâm của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, tạo môi trường định hướng, rèn luyện bản thân, giáo dục lòng yêu nghề cho chính học sinh trung cấp, chung tay với xã hội hình thành nguồn nhân lực trẻ, có tay nghề cao cho tỉnh.
Gắn kết giáo dục nghề nghiệp với thị trường lao động
Trong các giải pháp triển khai phong trào, có thể kể đến những sân chơi về kiến thức chuyên ngành, tay nghề giỏi, các ngày hội tư vấn hướng nghiệp… đã tạo môi trường thu hút đông đảo học sinh, sinh viên và cán bộ, giáo viên, giảng viên trẻ phát huy kiến thức, kỹ năng trong học tập, giảng dạy, nghiên cứu khoa học.
Ngoài ra, phong trào còn được đẩy mạnh thông qua việc thành lập những đội thanh niên tình nguyện hướng dẫn học sinh ôn tập tại nhà, học trực tuyến bằng phần mềm hỗ trợ; các hoạt động thúc đẩy khả năng ứng dụng công nghệ thông tin, nghiên cứu khoa học, trình độ chuyên môn, tay nghề, thực hành ngoại ngữ; nâng cao kiến thức, nghiệp vụ cho giáo viên, giảng viên trẻ; các cuộc thi Olympic môn học, hội nghị chuyên ngành theo khối, ngành học; thành lập và phát triển nhiều mô hình câu lạc bộ học thuật trong học sinh, sinh viên…
Còn nhiều hạn chế
Theo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội thành phố Hà Nội, thời gian qua, hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở có hoạt động giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn Thủ đô đã phát triển mạnh, với đa dạng về loại hình, trình độ đào tạo và mô hình hoạt động.
Thành phố Hà Nội hiện có 304 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, cơ sở có hoạt động giáo dục nghề nghiệp có đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp. Năm 2023, các cơ sở trên đã tuyển sinh được hơn 246 nghìn người. Trong đó, trình độ cao đẳng chiếm hơn 37 nghìn người, trung cấp gần 34 nghìn người, sơ cấp và dưới 3 tháng là khoảng 174 nghìn người.
Một số báo cáo từ Sở Lao động, Thương binh và Xã hội Thành phố Hà Nội cho biết, mặc dù đã thu được một số thành quả đáng mừng trong phong trào “Học sinh 3 rèn luyện”, nhưng thực tế cho thấy, công tác định hướng lối sống cho đoàn viên, thanh niên trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp còn tồn tại không ít hạn chế, bất cập.
Nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp
Theo đó, có thể kể đến tình trạng học sinh, sinh viên trong các nhà trường không thể dành nhiều thời gian cho các hoạt động phong trào, do phải tập trung học văn hóa và học nghề. Không những vậy, đội ngũ cán bộ Đoàn trong các nhà trường phần lớn làm kiêm nhiệm, thường lúng túng khi triển khai phong trào “Học sinh 3 rèn luyện”. Các buổi sinh hoạt chi đoàn thực tế ít đổi mới, thiếu tính sáng tạo, còn nặng về hình thức, chưa thật sự hấp dẫn, chưa phát huy hết tiềm năng của thanh niên.
Cùng với đó, đối tượng học sinh, sinh viên tham gia học nghề phần lớn chỉ có lực học trung bình, chưa thật sự chuyên tâm trong học tập, tính kỷ luật chưa cao. Vì vậy, việc đào tạo để hình thành kỹ năng nghề cũng như rèn tính kỷ luật, tác phong công nghiệp trong lao động, sản xuất để đáp ứng yêu cầu yêu cầu của thị trường lao động gặp nhiều khó khăn.
Từng bước gỡ khó để phát huy thế mạnh thanh niên
Tình trạng nêu trên không chỉ diễn ra ở Thủ đô Hà Nội, mà thực tế vẫn là “bài toán” khó ở nhiều địa phương trên cả nước. Để từng bước giải quyết vấn đề này nhằm góp phần phát triển phong trào “Học sinh 3 rèn luyện” một cách thực chất, hiệu quả, cần phát huy hơn nữa vai trò tích cực, chủ động của chi đoàn trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.
Cụ thể hơn, thủ lĩnh thanh niên các chi đoàn cần mạnh dạn đề xuất, triển khai một số hoạt động giao lưu, kết nghĩa, tuyên truyền, nêu gương người tốt, việc tốt trong phong trào, nhất là học sinh, sinh viên điển hình trong học tập và thành công sau khi tốt nghiệp.
Đồng thời, cần đẩy mạnh các phong trào nghiên cứu khoa học trong học sinh, sinh viên ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng khuyến khích đăng ký thực hiện chương trình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, tăng cường hoạt động rèn nghề, rèn kỹ năng nâng cao…
 |
Nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên đang tích cực tăng cường công tác đánh giá hoạt động đào tạo gắn với phong trào "Học sinh 3 rèn luyện". |
Ở quy mô cả nước, Trung ương Đoàn cần xem xét, nghiên cứu chỉ đạo các cơ sở Đoàn tại doanh nghiệp trong và ngoài nước hỗ trợ học sinh, sinh viên trong thời gian thực tập cuối khóa tại doanh nghiệp nhằm nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật, trách nhiệm, tác phong công nghiệp trong lao động, được bồi đắp tinh thần cống hiến, rèn luyện và trưởng thành để phát huy sức trẻ, tính tiên phong khi làm việc tại doanh nghiệp sau khi tốt nghiệp.
Song song với đó, Ban Giám hiệu các trường cao đẳng, trung cấp, trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên cần tiếp tục quan tâm, nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo cũng như những chương trình, kế hoạch, đề án, phong trào của tổ chức Đoàn tại cơ sở. Từ đó, xây dựng đội ngũ cán bộ Đoàn, Hội chất lượng nhằm triển khai hiệu quả hơn phong trào “Học sinh 3 rèn luyện”.
Ủy ban nhân dân, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội, Sở Giáo dục và Đào tạo các tỉnh cần quan tâm hơn đến chính sách cho học sinh, sinh viên tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp để có thể khai thác tốt mọi nguồn lực tinh thần, sức mạnh từ chính thanh niên, tiến hành khen thưởng, động viên kịp thời các cá nhân đạt danh hiệu “Học sinh 3 rèn luyện” tiêu biểu.
