Việc phát triển nhà ở xã hội là chủ trương quan trọng nhưng cần triển khai hợp lý, khoa học và phù hợp khả năng, mục tiêu cuộc sống của người dân trong tình hình có nhiều biến động và thay đổi về việc làm, thu nhập. Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, người có thu nhập thấp hiện nay, nhất là tại các đô thị chủ yếu là công nhân, người mới đi làm, có thu nhập thấp hơn mức trung bình. Trong khi nhà ở là tài sản quá lớn, quá sức đối với đại bộ phận người có thu nhập thấp cho nên việc mua, sở hữu một căn hộ dù là nhà ở xã hội trả góp cũng là gánh nặng tài chính quá lớn.
Chính vì vậy, chính sách về nhà ở xã hội cần hướng tới các mục tiêu rõ ràng và khả thi hơn, trước hết cần tập trung vào mục tiêu hàng đầu hiện nay của phát triển nhà ở xã hội là đáp ứng nhu cầu có nơi ở phù hợp cho người dân, chưa phải là đáp ứng nhu cầu sở hữu nhà ở. Với định hướng đó, nhà ở xã hội phải được điều chỉnh theo hướng tăng nhà ở cho thuê, nguồn hỗ trợ của ngân sách nhà nước được phân chia phù hợp cho cả ba bên: chủ đầu tư, cơ quan quản lý vận hành và người dân.
Liên quan đến chính sách phát triển nhà ở cho thuê, một số đại biểu cho rằng, phát triển và mở rộng các loại hình nhà ở, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê, nhà ở giá rẻ, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp, tạo điều kiện khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở theo cơ chế thị trường cho các đối tượng chính sách xã hội, là chủ trương cần được thực hiện hiệu quả hơn nữa.
Dự thảo Luật nhà ở (sửa đổi) cần làm rõ hơn, sâu sắc hơn về nội dung chính sách cho từng loại hình đối tượng được tham gia thuê, mua nhà ở xã hội, đáp ứng yêu cầu chung phát triển kinh tế-xã hội, trong đó cần xác định rõ và thống nhất nội hàm nhà ở xã hội.
Có ý kiến đề nghị, cần mở rộng hơn khái niệm về nhà ở xã hội, tránh quan niệm bất thành văn về nhà ở xã hội là nhà ở giá rẻ đi cùng với chất lượng thấp, không bảo đảm các điều kiện sử dụng cho người dân như đã tồn tại ở một số dự án thời gian qua và nhất là nhà ở tái định cư, gây bức xúc trong dư luận. Nên nghiên cứu và đưa khái niệm nhà giá thấp để thúc đẩy phát triển thị trường nhà ở, cả nhà ở xã hội và nhà ở thương mại.
Trong đó, Nhà nước sử dụng các công cụ thuế, tín dụng hỗ trợ đầu tư từ ngân sách, chính sách đất đai để bù vào giá trị cần đầu tư tăng thêm theo nguyên tắc kinh tế thị trường để giảm giá bán, giá thuê nhà cho các đối tượng chính sách và coi đây là nguồn vốn đầu tư cho an sinh xã hội.
Nhà nước cần có chính sách tín dụng ưu đãi để người dân xây dựng và cải tạo nhà ở nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội hiện nay về số lượng, chất lượng nhà ở, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.
Cần có chính sách tập trung ưu tiên cho loại hình nhà ở cho thuê để đáp ứng nhu cầu và các điều kiện kinh tế của đại bộ phận người lao động, nhất là lao động trẻ trong xu hướng dịch chuyển lao động ngày càng nhiều đến các vùng kinh tế trọng điểm, các thành phố lớn, các đô thị.
Nhà nước cần có chính sách mạnh mẽ, đột phá để xây dựng các dự án nhà ở cho thuê, cả nhà ở cho thuê thương mại và nhà ở cho thuê đối tượng chính sách, có thể độc lập hoặc kết hợp trong cùng một dự án để bảo đảm cho thuê là một loại hình kinh doanh khép kín, với trách nhiệm của chủ đầu tư hoặc ban quản lý.
Nếu chỉ thiên về xây dựng nhà ở xã hội để bán sẽ không đáp ứng được nhu cầu của xã hội cả về nguồn cung, cũng như nhu cầu tài chính của đại bộ phận nhân dân. Đây cũng là định hướng nhằm phát triển thị trường nhà ở một cách bền vững và cũng cần được quy định trong Luật Kinh doanh bất động sản…
