Trong nhiều bài viết, bài nói của Hồ Chí Minh, đặc biệt là những bài nói chuyện của Người ở Trường cán bộ Công đoàn (năm 1957), huấn thị của Người tại Hội nghị cán bộ Công đoàn (năm 1959) và bài nói chuyện với các đồng chí lãnh đạo Tổng Công đoàn Việt Nam (tháng 7/1969) đã thể hiện rất rõ những quan điểm của Người về tổ chức Công đoàn và cán bộ Công đoàn trong công cuộc xây dựng đất nước. Đó là:
- Công đoàn phải tuyên truyền đường lối chính sách của Đảng và giáo dục cho công nhân về đạo đức vô sản, đạo đức cách mạng.
Theo Hồ Chí Minh, Đảng ta là của giai cấp công nhân Việt Nam. Không có Đảng lãnh đạo thì giai cấp công nhân không làm cách mạng được, “Đảng mà không có giai cấp công nhân cũng không làm được gì”.
Bởi thế, Công đoàn phải hiểu và tuyên truyền sâu rộng chính sách chung của Đảng trong hàng ngũ giai cấp công nhân.
Công đoàn phải giáo dục cho công nhân thái độ của người làm chủ nước nhà, làm cho công nhân phải hiểu được rằng “tương lai của công nhân và tương lai của xí nghiệp phải dính liền’’.
Công nhân phải bảo vệ chế độ của ta, phải hiểu lao động là vẻ vang, phải tự nguyện, tự giác giữ kỷ luật lao động, giữ gìn của công, chống tham ô lãng phí.
Cải thiện sinh hoạt phải dựa trên cơ sở tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm. Công tác giáo dục phải gắn với nhiệm vụ cụ thể, tránh chung chung chính trị suông.
- Công đoàn phải vận động quần chúng lao động tham gia xây dựng nền kinh tế quốc dân.
Hồ Chí Minh khẳng định rằng ta xây dựng chủ nghĩa xã hội từ điểm xuất phát thấp, từ sản xuất nhỏ, từ hai bàn tay trắng đi lên nên khó khăn còn rất nhiều và lâu dài, cho nên Công đoàn cần thấy hết tình hình khách quan đó mà ra sức vận động công nhân, lao động sản xuất, đi đôi với thực hành tiết kiệm, vượt mọi khó khăn để xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Trên cơ sở đó cải thiện dần đời sống công nhân, nâng cao đời sống vật chất, văn hóa của giai cấp công nhân nói riêng và nhân dân nói chung.
- Muốn cho phong trào Công đoàn mạnh cần có cán bộ công đoàn tốt.
Theo Hồ Chí Minh, cán bộ công đoàn phải là người hiểu biết sản xuất, đời sống, nguyện vọng của công nhân, viên chức, phải hiểu chính sách của Đảng, phải hiểu về quản lý kinh tế, khoa học, kỹ thuật.
Cán bộ công đoàn “phải giỏi cả về chính trị, thạo về kinh tế” thì mới lãnh đạo được đội ngũ công nhân ngày càng phát triển lại có trình độ cả về tư tưởng văn hóa, kỹ thuật. “Cán bộ công đoàn phải tham gia lao động gần gũi công nhân, viên chức’’ phải biết dựa vào quần chúng, phát huy sức sáng tạo của quần chúng, học tập kinh nghiệm của quần chúng...thì mới làm tròn được nhiệm vụ của mình.
- Cán bộ công đoàn phải là trung tâm của đoàn kết, phải có trách nhiệm cao, vì lợi ích giai cấp, vì lợi ích cách mạng. “Muốn giáo dục tốt công nhân, trước hết đội ngũ cán bộ công đoàn phải đoàn kết nhất trí’’ phải là nòng cốt của khối đoàn kết trong hệ thống Công đoàn, phải làm gương cho công nhân noi theo.
Đoàn viên công đoàn mà nòng cốt là cán bộ được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt ở vị trí tiên phong. Người cán bộ phải đi đầu trong mọi công việc, từ chỉ đạo đến vận động, tập hợp lực lượng, triển khai thực thi nhiệm vụ.
Trong quá trình lãnh đạo hay thực thi công việc, người cán bộ đều phải nêu gương, sẵn sàng xông pha đi đầu vào những nơi khó khăn, nguy hiểm, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Cán bộ phải trở thành tấm gương sáng trước quần chúng về tư tưởng, đạo đức, thái độ, lề lối làm việc.
Tổ chức Đảng, trong đó hạt nhân là cấp ủy đảng có vai trò quyết định đến chất lượng, hiệu quả học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh nhất là trách nhiệm nêu gương cho cán bộ, đảng viên, quần chúng.
Lãnh đạo chính quyền các cấp, cần xác định đầy đủ vai trò trách nhiệm của mình trong thực hiện việc đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cho cán bộ, đảng viên, quần chúng thuộc quyền; nhận thức đúng tầm quan trọng của giáo dục, rèn luyện tư tưởng, bản lĩnh chính trị, đạo đức cách mạng, tác phong, lối sống cho cán bộ, đảng viên, quần chúng.
Công đoàn cùng với các tổ chức quần chúng khác như: Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Chiến binh,.. có vai trò quan trọng trong vận động cán bộ, đảng viên, hội viên, đoàn viên hưởng ứng và thực hiện tốt các mục tiêu của cơ quan, đơn vị, các cấp chính quyền đề ra.
Theo chức năng và nhiệm vụ của mình, các tổ chức đoàn thể tham mưu đề xuất với cấp ủy, lãnh đạo những nội dung, biện pháp, hình thức tổ chức phong trào thi đua về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách, trách nhiệm nêu gương Hồ Chí Minh; vận động các hội viên, đoàn viên tham gia và đẩy mạnh thực hiện đi vào chiều sâu, qua đó góp sức cùng lãnh đạo cơ quan, đơn vị, các cấp chính quyền nâng cao chất lượng, hiệu quả thực hiện.
Để phát huy vai trò của đoàn viên công đoàn và người lao động trong quản lý cơ quan, đơn vị cần thực hiện tốt những nội dung sau:
Một là, tích cực quán triệt, triển khai Kết luận số 01-KL/TW ngày 18/5/2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và Hướng dẫn số 16-HD/BTGTW ngày 27/7/2021 của Ban Tuyên giáo Trung ương hướng dẫn việc học tập Chuyên đề toàn khóa nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh về ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”.
Từ đó, khẳng định giá trị lý luận và giá trị thực tiễn của tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò và trách nhiệm của tổ chức Công đoàn Việt Nam trong tiến trình của cách mạng Việt Nam trong mỗi đoàn viên công đoàn, đặc biệt là đảng viên và cán bộ lãnh đạo.
Hai là, phát huy vai trò của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, cơ quan đơn vị và cán bộ, đảng viên thực hiện nghiêm quy định số 08-QĐi/TW ngày 25/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương; Nghị quyết số 06-NQ/ĐUK, ngày 25/01/2017 của Đảng ủy Khối về “Tăng cường tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị trong tình hình hiện nay” và Quyết định 2148/QĐ-VHTTDL ngày 20/6/2019 ban hành quy tắc ứng xử của công chức viên chức, người lao động Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Ba là, phổ biến và tập huấn để đoàn viên công đoàn hiểu rõ Điều lệ công đoàn Việt Nam, những quy định của tổ chức công đoàn, vai trò của tổ chức công đoàn và đoàn viên công đoàn đối với xây dựng cơ quan, đơn vị. Thực hiện nghiêm túc quy chế dân chủ ở cơ sở.
Bốn là, tổ chức tuyên truyền, phổ biến để nâng cao nhận thức của đoàn viên công đoàn, cán bộ, công chức, viên chức và người lao động về những nội dung cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, về giai cấp công nhân và tổ chức công đoàn Việt Nam thông qua những buổi sinh hoạt chuyên đề; từ đó nghiên cứu để đổi mới hoạt động và đưa ra những hình thức tổ chức phù hợp, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 02 của Bộ Chính trị về “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới”.
Năm là, khuyến khích đoàn viên công đoàn, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động mạnh dạn tham gia ý kiến tại các hội nghị cán bộ, công chức, viên chức người lao động, đóng góp ý kiến xây dựng cơ quan, đơn vị; đồng thời tích cực tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, góp phần tăng cường tinh thần đoàn kết nội bộ, từ đó hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Sáu là, có hình thức khen thưởng, động viên kịp thời đối với những đoàn viên công đoàn, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tích cực đóng góp ý kiến và có những việc làm thiết thực, hiệu quả trong xây dựng đội ngũ cán bộ, xây dựng cơ quan đơn vị, thực hiện tốt các phong trào thi đua “Xanh, sạch, đẹp” và cuộc vận động xây dựng người cán bộ, công chức, viên chức “trung thành, trách nhiệm, liêm chính, sáng tạo”.
Bảy là, phát huy vai trò giám sát của ban thanh tra nhân dân đối với việc thực hiện nghị quyết hội nghị cán bộ, công chức, viên chức, người lao động hằng năm và thực hiện tốt các phong trào thi đua do cơ quan phát động. Kịp thời phản ánh những hiện tượng tiêu cực, những biểu hiện sai trái để kịp thời chấn chỉnh, uốn nắn hoặc có biện pháp xử lý.
