Hà Nội: Đất nhỏ nhưng không dễ thu hồi
Nếu như trước đây, Hà Nội mới rải rác một vài nhà siêu mỏng ở phố Đào Tấn, đường Trần Đăng Ninh, Ngã Tư Vọng thì hiện nay đã có vô khối nhà như thế tại mặt đường Tây Sơn, Nguyễn Trãi sau khi mở rộng nút giao thông Ngã Tư Sở...
Theo thống kê của phường Khương Trung, trên địa bàn phường hiện có khoảng gần chục mảnh đất còn lại dưới 20m2, trong đó mảnh có diện tích nhỏ nhất là 1,9m2. Còn tại phường Ngã Tư Sở có 22 trường hợp. Mặc dầu không ai cấp phép cho xây dựng nhưng đa số hiện nay những hộ có diện tích hơn 10m2 cũng đã xây cao tầng kiên cố, còn lại vì diện tích quá nhỏ, các hộ dựng mái tôn để kinh doanh, buôn bán.
Ban đầu, chính quyền cũng khá kiên quyết, ngăn chặn không cho xây, nhưng bài toán dân ở đâu và sinh sống như thế nào thì chính quyền lại không thể giải được. Ông Nguyễn Mạnh Thắng - Phó Chủ tịch UBND phường Ngã Tư Sở nói: "Cho dù có bị kỷ luật thì tôi vẫn cứ phải để các hộ xây dựng vì người ta đã thực hiện bàn giao mặt bằng, nay phải sớm ổn định cuộc sống. Tất nhiên khi xây phải có một số cam kết nhất định như sẽ không yêu cầu đền bù khi bị thu hồi đất".
Điển hình cho việc làm khó dân đó là trường hợp của bảy hộ trước cổng FAFILM (đường Nguyễn Trãi). Sau khi mở rộng nút giao thông Ngã Tư Sở, các hộ bắt tay chỉnh trang, xây dựng trên số đất còn lại thì sau vài tháng nhận tiếp một quyết định thu hồi nốt những phần đất còn lại đó. Trong số đó có hộ đất còn hơn 34m2 nhưng vẫn bị đổ đồng là đất nhỏ lẻ. Mục đích thu hồi được nói là để phù hợp cảnh quan chung, nhưng ai cũng hiểu được là để cho khu chung cư chín tầng phía sau ra mặt đường. Việc thu hồi nốt phần đất của bảy hộ này vào thời điểm nhạy cảm và với lý do, mục đích không rõ ràng như vậy khiến chính người dân hết sức bức xúc và hiện nay các hộ này đang kịch liệt phản đối.
Nhìn nhận trách nhiệm để tình trạng xây dựng nêu trên, ông Lê Quý Đôn cho rằng do các chính sách của thành phố chưa được thực hiện nghiêm túc, cơ quan làm dự án chưa chủ động đưa vào dự án những phần đất này. Nói rõ hơn về vấn đề này, theo ông Bùi Văn Chiểu - Phó giám đốc Sở Xây dựng - thì lẽ ra cơ quan làm dự án, quy hoạch phải khảo sát, có quy hoạch cụ thể cảnh quan kiến trục hai bên đường. Trên cơ sở đó ngay từ đầu phải thu hồi nốt những diện tích dưới 20m2, hoặc hơn 20m2 nhưng hình dạng, kích thước không phù hợp thì mới thuận lợi cho cả cơ quan quản lý và người dân. Để cho đến lúc này khi xây dựng đã hoàn tất mới nghĩ cách xử lý thì quá phức tạp. Không phải cơ quan làm dự án không tiên liệu được những tình huống này mà họ sợ thu hồi sẽ khiến chi phí đền bù cao hơn, trong khi đó những mảnh đất này không phục vụ trực tiếp cho việc mở đường của họ.
Quanh việc giải quyết những diện tích đất nhỏ lẻ nêu trên, thành phố và các cơ quan chức năng đã có khá nhiều cuộc họp, nhưng đến nay vẫn chưa rõ ràng hướng giải quyết. Có quan điểm cho rằng nên thu hồi nốt những diện tích dưới 20m2, không thể để tồn tại những nhà siêu mỏng như vậy trên một tuyến phố khang trang, rộng lớn. Tuy nhiên, thu hồi để làm gì, ai quản lý đang là cả một vấn đề lớn chưa có lời giải. Nhiều ý kiến của các nhà quản lý cho rằng có thể thu hồi để làm bảng tin cho phường sở tại, làm biển quảng cáo, trụ sở tuần tra, bốt điện, trông xe hay trồng cây xanh tạo cảnh quan khu phố; thậm chí có người còn nêu thu hồi rồi tổ chức bán đấu giá cho các hộ liền kề... như thế Nhà nước sẽ thu về được một khoản tiền cho ngân sách. Song từ thực tiễn, ông Nguyễn Mạnh Thắng lo ngại đó chỉ là những điều trên sách vở. Ông Thắng nói: "Không phải phường nào cũng có nhu cầu dùng hết số đất nhỏ lẻ này. Như phường chúng tôi chẳng hạn, có hơn 20 mảnh đất nhỏ lẻ chẳng lẽ cứ dựng lên bảng tin tràn lan, làm bốt điện cũng phải phù hợp quy hoạch ngành Điện, trông xe thì không thể vì đất chỉ để được hai - ba cái, còn trồng cây xanh thì càng phức tạp khi nhà phía trong sẽ mở lối đi đường này ".
Ông Lê Quý Đôn cho biết, những dự án mở đường sắp tới của Hà Nội sẽ bắt buộc chủ đầu tư phải thu hồi nốt những diện tích nhỏ lẻ còn lại. Đó là chuyện của tương lai. Còn trước mắt, những nhà siêu mỏng đã mọc lên thì xử lý như thế nào vẫn đang là một dấu chấm hỏi.
TP Hồ Chí Minh: Cố thủ để chờ được giá
| |
Tại công trình mẫu mở rộng đường Trương Định, Bà Huyện Thanh Quan thông ra đường Cống hộp - rạch Bùng Binh, đường ven kênh Nhiêu Lộc phường 9 quận 3 TP Hồ Chí Minh vừa được đưa vào sử dụng, hàng loạt căn nhà siêu mỏng được xây dựng trên những rẻo đất “đầu thừa, đuôi thẹo”. Nhà số 88/33 Bà Huyện Thanh Quan sau giải tỏa, diện tích còn lại hơn 1m chiều sâu, ngang 3m đã được xây dựng thành một trệt, hai lầu. Phần bên trên được đúc ban công xòe ra lấn chiếm không gian để tăng diện tích sử dụng. Bên dưới nhà, ngoài cầu thang, diện tích còn lại chỉ nhét vừa khít một xe gắn máy. Nhìn xa, căn nhà trông giống ngôi chùa một cột. Phía đường Trương Định, nhà số 16/28 Trương Định nối dài sau khi giải tỏa, mở rộng đường, chỉ còn lại phần diện tích hình thang, một cạnh chỉ xây vừa một bức tường 0,3m, cạnh còn lại 5m cũng xây được một lầu. Đối diện bên kia đường, cạnh số 128C Trương Định nối dài phường 9 quận 3, căn nhà được cất như lô cốt, mỗi cạnh chỉ khoảng 1,2m nên chỉ để vừa một máy may, một ghế và chiếc bàn con. Nhiều nhà ngay góc đường Bà Huyện Thanh Quan - Cống hộp - rạch Bùng Binh chiều sâu cũng chỉ 1m được xây cất để làm cửa hàng kinh doanh gạo. Do quá chật, gạo được chất lấn ra vỉa hè. Đáng kể là tuyến đường Nguyễn Văn Trỗi - Nam Kỳ Khởi Nghĩa đang tiến hành giải tỏa để nâng cấp, mở rộng cũng có nhà siêu mỏng xuất hiện. Đơn cử, nhà số 241 Nam Kỳ Khởi Nghĩa phường 7 quận 3 sau giải tỏa chỉ còn lại chưa đến 1m chiều sâu hiện nay cũng đang cho nâng lên một trệt, hai lầu. Phần lớn những chủ đất đầu thừa, đuôi thẹo luôn “làm giá” với những hộ nằm phía sau muốn “ra” mặt tiền. Có khi phải trả hàng chục cây vàng cho một mét tới. Như nhà số 16/28 Trương Định xây dựng trên rẻo đất còn lại sau giải tỏa đang rao bán với giá 336 cây vàng SJC.
Đối với hầu hết các trường hợp nhà sau giải tỏa còn lại diện tích quá ít, ban bồi thường giải phóng mặt bằng các quận, huyện đều vận động chủ nhà nhận tiền đền bù theo diện giải tỏa trắng (những rẻo đất sau khi được đền bù thuộc về chủ đầu tư”. Tuy nhiên, nhiều hộ vẫn "cố thủ", còn bao nhiêu đất giữ bấy nhiêu, không chịu giải tỏa, để rồi sau đó bằng cách này, cách khác xây lên những căn nhà không giống ai! Nhiều ý kiến cho rằng, thành phố đang thiếu những công trình công cộng để phục vụ khách vãng lai như nhà chờ xe buýt, nhà vệ sinh, trạm điện thoại, panô quảng cáo, nơi trồng cây xanh, bãi đỗ xe… thì các rẻo đất nhỏ còn sót lại sau giải tỏa để dành xây dựng các công trình trên là phương án tốt nhất. Ban bồi thường giải phóng mặt bằng cần kiên quyết vận động giải tỏa trắng hơn là để lại một ít đất cho các chủ hộ trong diện giải tỏa. Đối với những trường hợp còn quá ít đất, kiên quyết không cấp phép xây dựng, bởi như thế sẽ phá cảnh quan chung. Bởi, khi mỗi mét vuông đất mặt tiền tại thành phố có giá trị cao, nếu được cấp phép xây dựng nhà ở, sự bùng phát nhà siêu mỏng, siêu nhỏ sẽ rất khó kiểm soát.
Bà Lâm Thị Thu Ly, Chủ tịch UBND phường 9 quận 3 cho biết, các chủ hộ khi xin phép xây dựng nhà siêu mỏng ở quận đều có trình phương án xin hợp khối với các căn nhà kế cận nhưng sau đó hầu hết các hộ này không thực hiện đúng theo giấy phép. Chính quyền địa phương đang lúng túng chưa biết xử lý thế nào, hiện đang… chờ chủ trương của quận!
Nhiều ý kiến cho rằng, việc nhà nước đầu tư tiền tỷ để mở rộng đường làm giá đất mặt tiền đường sau giải tỏa tăng lên gấp nhiều lần, nhưng chỉ có những hộ mặt tiền được hưởng cái lợi đó là chưa công bằng. Thêm nữa, những căn nhà siêu mỏng, siêu nhỏ mọc lên và những căn nhà ổ chuột lồi ra sau khi phóng, mở đường đã làm xấu cảnh quan đô thị. Để giải quyết triệt để vấn đề này, theo một cán bộ của Công ty Kiểm định xây dựng Sài Gòn, khi giải tỏa mở rộng đường, chỉnh trang đô thị, thành phố cần giải tỏa thêm mỗi bên 20m hoặc nhiều hơn để xây chung cư dành cho việc tái định cư tại chỗ cho các hộ dân, xây dựng công viên và các công trình phúc lợi công cộng phục vụ người dân. Phần diện tích đất còn lại có thể xây chung cư bán thu hồi vốn đầu tư cơ sở hạ tầng cho nhà nước. Như vậy, nhà nước và nhân dân đều có lợi, mỹ quan đô thị được đảm bảo.
