Căn nhà nhỏ của 3 mẹ con chị Phượng tuy nằm sâu trong con hẻm thuộc khu phố Minh Phú, thị trấn Minh Lương, huyện Châu Thành, tỉnh Kiên Giang nhưng được nhiều người tìm đến.
Nơi đó, sau công việc của một Bí thư Chi đoàn thanh niên khu phố, chị Phượng lại tất bật với công việc phác thảo, rồi tỉ mỉ gắp từng hạt gạo vào khung hình định sẵn. Công việc này góp phần mang lại thu nhập cho người phụ nữ trẻ phải một mình nuôi 2 con nhỏ chưa đầy 10 tuổi.
Chị Phượng cho biết, việc đến và gắn bó với nghề tranh gạo như là duyên số. Một lần tình cờ nhìn thấy loại tranh này trên mạng xã hội, chị đã mê mẩn, mày mò tìm hiểu và nhanh chóng học cách làm.
“Tranh gạo bình dị nhưng đặc sắc, giản đơn nhưng tinh xảo. Bình thường đó chỉ là những hạt gạo nhưng khi dùng làm tranh nó đã trở thành một tác phẩm nghệ thuật đẹp. Cách phối mầu và biến tấu, hạt gạo tạo nên những bức tranh rất đẹp” - chị chia sẻ.
Càng đi sâu tìm hiểu, Phượng càng yêu thích tranh gạo và quyết tâm theo đuổi dù không được gia đình ủng hộ bởi cho rằng tốn nhiều thời gian, công sức. Với sự nghiêm túc của mình, chị đã chứng minh sự lựa chọn của mình là đúng. Tác phẩm đầu tay có tuổi đời hơn 3 năm được bán với giá 300.000 đồng.
Để sản phẩm được phong phú về chất liệu, chị Phượng dùng nhiều loại gạo khác nhau như nếp thơm, nếp than, gạo tấm, gạo lứt… Khác với những thể loại tranh vẽ, tranh gạo không được nhuộm hay tô vẽ mà bằng chính mầu sắc tự nhiên của hạt gạo khi đem rang nhưng gam mầu khác nhau như nâu, đen, cam, vàng, vàng nhạt…
Theo chị Phượng, để hạt gạo rang được như ý, mầu sắc theo ý muốn thì phải có kỹ thuật điều chỉnh lửa, đảo sao cho phù hợp, khéo léo và kiên trì.
“Làm tranh gạo không có hình dạng cụ thể, để tạo được độ khít cho bức tranh phải hết sức tỉ mỉ, không vội vàng nôn nóng. Cơ bản là tùy theo nhiệt độ và thời gian khác nhau sẽ cho ra những sắc độ mầu khác nhau. Gạo có thể rang để từ trắng thành cánh gián, đen, vàng nhạt, cam, nâu đất,…” - chị Phượng cho biết.
Một bức tranh gạo đẹp hoàn hảo phải đạt những điều kiện về hình khối, sắc độ, bố cục, các họa tiết được sắp xếp tỉ mỉ, chính xác tuyệt đối. Để tạo ra được đúng gam mầu cần thiết không hề dễ, mà đòi hỏi sự cảm nhận tốt về nghệ thuật.
Người làm tranh phải gắp từng hạt gạo lần lượt gắn lên nền của bức tranh đã phết keo chưa có hình dạng cụ thể và các công đoạn phụ phía sau. Tùy theo sự tạo hình trong trí tưởng tượng của người sáng tác mà cho ra đời những tác phẩm mang phong cách khác nhau.
Sau khi hoàn thiện, mỗi bức tranh sẽ được chị Tuyết Phượng mang đi phơi nắng khoảng 30 phút. Để tranh đạt độ bền và đẹp phải biết cân, chỉnh thời gian phơi bởi nếu không đủ khô tranh sẽ bị ẩm mốc, còn nếu phơi quá khô thì hạt gạo sẽ giòn và dễ gãy, mất vẻ đẹp tự nhiên.
Tranh gạo của chị Nguyễn Thị Tuyết Phượng thường có nội dung, chủ đề về quê hương, đất nước, con người, động vật, chân dung, tranh dân gian, thư pháp…
Chị Phượng tâm sự: “Cái khó của tranh gạo không phải chỉ có tổng thể hoàn chỉnh, đẹp, đều mà còn phải có hồn, có nội dung, chủ đề. Hạt gạo vô cùng quý giá đối với người Việt Nam hàng ngàn năm qua và tôi tin rằng nó sẽ rực rỡ hơn khi được phát triển đúng hướng qua từng bức tranh”.
Mỗi bức tranh gạo của chị Phượng làm ra có độ bền từ 5-7 năm. Hiện tranh gạo của chị được nhiều người biết đến. Một số cơ quan, đơn vị ở địa phương đặt chị làm tranh phong cảnh hòn Phụ Tử, cổng Tam Quan, làng quê, biểu tượng quê hương để biếu, tặng.
Nhiều người mua tranh gạo tặng bạn bè phương xa như là cách để giới thiệu về quê hương mình; tặng người thân dịp sinh nhật, tân gia với chân dung bạn bè, gia chủ…
Anh Lê Đông Anh, khách hàng mua tranh, cho biết: “Tình cờ thấy tranh gạo vừa đẹp lại ý nghĩa cho nên tôi đặt mua một bức phong cảnh quê hương tặng bạn. Món quà tuy không lớn nhưng đậm chất Việt Nam, bởi nội dung ảnh là làng quê Việt Nam, làm ra từ hạt gạo Việt Nam”.
Tranh gạo của Nguyễn Thị Tuyết Phượng tuy “sinh sau đẻ muộn” và phải cạnh tranh với nhiều loại hình tranh nghệ thuật khác, nhưng có được thương hiệu nhờ sự khác biệt và độc đáo.
Ngoài làm tranh thỏa đam mê thì nguồn thu nhập đem lại cho chị cũng rất đáng kể. Hiện bình quân 1 bức tranh được hoàn thành trong khoảng 3 ngày được bán với giá từ 500.000 đến 800.000 đồng hoặc hơn, tùy vào độ lớn nhỏ và độ khó của tranh.
