Nấm Thượng hoàng là loài nấm dược liệu đã được sử dụng từ hàng nghìn năm trước đây trong y học cổ truyền của Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Hiện các loại nấm trong chi Phellinus đang được các nhà nấm học thế giới quan tâm vì đặc tính chống khối u của nó. Do việc trồng tương đối khó và kéo dài nhiều năm, nên cho đến nay nấm Phellinus chủ yếu được thu hái từ thiên nhiên với giá bán rất đắt. Hiện nay ba nước đang nghiên cứu nhiều về nấm Thượng hoàng là Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, trong đó Hàn Quốc là nước đang cố gắng đẩy mạnh việc trồng nấm Thượng hoàng. Sản lượng nấm Thượng hoàng trên thế giới chỉ ước khoảng 30 tấn/năm, với giá từ 4 đến 10 triệu đồng/kg do việc trồng tương đối khó. Vì là nấm nhiều năm nên thời gian trồng kéo dài, do vậy cũng có xu hướng lên men sinh khối hệ sợi của nấm để có một sản lượng sinh khối nhanh hơn và nhiều hơn.
Việt Nam là nước có khá nhiều loài Phellinus mọc, tuy nhiên, đợt sốt "cổ linh chi" vài năm trước đã làm các loài nấm Phellinus bị vạ lây, bị tận thu và gần như rất khó gặp trong vùng rừng núi Việt Nam nếu không đi sâu vào các vùng rừng nguyên sinh. Việc sưu tầm, phân lập, định loại và bảo tồn nguồn gen, trồng trọt là cả một vấn đề lớn để gìn giữ các loài nấm có giá trị dược tính này. Từ nhiều năm qua, các cán bộ khoa học của Trung tâm Nghiên cứu linh chi và nấm dược liệu đã sưu tầm khá nhiều loài Phellinus, đã lưu giữ được giống các loài này và nghiên cứu trồng trọt. Ðến nay, trung tâm đã trồng thành công một loài nấm Thượng hoàng với công thức do Trung tâm phối chế trong bịch mạt cưa, mở ra triển vọng phát triển loài nấm quý này. Ðây là công trình trồng nấm Thượng hoàng đầu tiên ở Việt Nam từ nguồn giống phong phú trong nước. Thời gian từ khi cấy nấm vào bịch đến khi thu hoạch là 9 tháng.
Ths Cổ Ðức Trọng (Trung tâm nghiên cứu linh chi và nấm dược liệu) cho biết: Phương pháp truyền thống là cấy giống nấm vào gỗ khúc; sau khi hệ sợi nấm lan đầy, các khúc gỗ sẽ được treo, hoặc đặt trên mặt đất để nấm mọc ra. Thời gian này kéo dài gần hai năm. Trồng nấm trên gỗ khúc có ưu thế là môi trường khá tự nhiên, nhưng hạn chế là mất thời gian dài (vài năm) để gỗ có thể đạt yêu cầu khai thác nếu là rừng trồng. Các khúc gỗ khi đặt xuống đất dễ bị các loại địch hại xâm nhiễm như sâu bọ, côn trùng, mối, nấm bệnh, treo lên cao lại dễ bị mất nước và cần phải tưới ẩm liên tục. Trồng trên gỗ khúc sẽ tốn nhiều mặt bằng hơn. Với quy trình trồng nấm Thượng hoàng trên mạt cưa có thể khắc phục được những hạn chế của quy trình trồng nấm trên gỗ khúc như tránh được địch hại, dễ phối trộn dinh dưỡng và bổ sung nước, thời gian thu hoạch ngắn hơn.
Thành công trong việc trồng nấm Thượng hoàng mở ra nhiều hướng mới cho việc nghiên cứu một loài nấm có giá trị dược tính cao, có thể chủ động nguyên liệu cho ngành dược và các ngành phục vụ nhu cầu bảo vệ sức khỏe cho nhân dân. Ðến nay các cán bộ khoa học của Trung tâm Nghiên cứu linh chi và nấm dược liệu đã sản xuất được gần 150 kg nấm Thượng hoàng, được kiểm nghiệm chất lượng tại Viện Vệ sinh y tế công cộng. Hiện nhóm nghiên cứu tiếp tục làm thêm một số đề tài như phối hợp với Viện Y dược học dân tộc TP Hồ Chí Minh thực hiện đề tài khảo sát về độc tính và dạng bào chế thích hợp cho nấm thượng hoàng. Từ kết quả nghiên cứu này, có thể chuyển sang sản xuất lớn nhằm cung cấp nguồn nguyên liệu cho công nghiệp thực phẩm và dược phẩm trong nước.
