Nghề nhân giống tôm, cá ở Ðồng Tháp

Tỉnh Ðồng Tháp nằm trong vùng Ðồng Tháp Mười mênh mông và là một tỉnh nằm ở đầu nguồn sông Cửu Long có dòng Tiền Giang và Hậu Giang quanh năm nước ngọt và phù sa bồi đắp, cây trái tốt lành. Bên cạnh thế mạnh về cây lúa, hoa màu và các vườn hoa kiểng, cây ăn trái đặc sản nổi tiếng gắn liền với địa danh từng vùng như: làng hoa kiểng Tân Quy Ðông - Sa Ðéc, Mận Hòa An, Xoài Cao Lãnh, Nhãn Châu Thành, Quýt Hồng Lai Vung... Ðồng Tháp còn có thế mạnh với nghề nuôi trồng thủy sản! Ngoài nghề nuôi cá bè nổi tiếng cả nước, nông dân Ðồng Tháp còn có sáng kiến mở rộng mô hình nuôi cá da trơn trên vùng đất bãi bồi, nuôi tôm càng xanh trên ruộng lúa mùa nước nổi, nuôi cá lóc thâm canh trong ao hầm - lồng bè, nuôi cá rô đồng, cá chình và nuôi ghép các loại thủy sản khác trong cùng một diện tích mặt nước ao - bè... Các mô hình trên vừa mang lại nguồn lợi nhuận đáng kể cho gia đình, vừa tiết giảm được chi phí đầu tư và thúc đẩy nền kinh tế nông nghiệp, nông thôn của tỉnh phát triển...

Thạc sĩ Nguyễn Phú Hiện, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Ðồng Tháp cho biết: "Thực hiện chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với từng vùng sinh thái, nhiều nông dân trong tỉnh Ðồng Tháp đã chuyển nhanh diện tích trồng lúa hiệu quả kinh tế thấp sang nuôi tôm càng xanh, nuôi thủy sản các loại mang lại hiệu quả kinh tế cao cho gia đình. Từ đó, nhu cầu về con giống rất lớn nên đã có nhiều cơ sở nhân giống bán cá giống, tôm giống hình thành và phát triển để đáp ứng nhu cầu của người nuôi...". Hằng năm, Ðồng Tháp có hàng trăm cơ sở nhân giống và cung cấp hàng trăm triệu con tôm, cá giống các loại cho người nuôi. Anh Nguyễn Ngọc Hướng ở xã Mỹ An Hưng B, huyện Lấp Vò sau khi học xong khóa Khuyến ngư do Bộ Thủy sản tổ chức, năm 2001, anh quyết định đầu tư hàng chục triệu đồng xây bể xi-măng, mua máy phát điện và các dụng cụ cần thiết khác để thực hiện mô hình nhân giống tôm càng xanh giống nhân tạo. Anh Hướng khẳng định: Nhân giống tôm càng xanh giống nhân tạo không khó, nhưng yêu cầu người nhân giống phải ứng dụng tốt các quy trình kỹ thuật và cần mẫn chăm sóc. Trước tiên là khâu tuyển chọn con tôm giống bố mẹ khỏe, không mắc bệnh, tôm cái đang ôm trứng... Sau đó, đem tôm giống về nuôi vỗ béo và cho thụ tinh, đến thời điểm thích hợp thì đưa vào bể ấp có nồng độ nước biển trên dưới 15%. Vài ngày sau, trứng tôm nở thành ấu trùng và gần một tháng sau ấu trùng chuyển thành tôm Post. Khoảng một tháng đến một tháng rưỡi sau nữa, tôm Post lớn thành tôm càng xanh giống với chiều dài từ 3 đến 5 cm... Giai đoạn vất vả nhất đòi hỏi người nhân giống tôm phải áp dụng đúng quy trình kỹ thuật là lúc ấp trứng tôm nở thành ấu trùng chuyển thành tôm Post. Còn giai đoạn từ tôm Post chuyển thành tôm giống đỡ vất vả hơn. Bởi, lúc này người nhân giống có thể nuôi trong ao, vèo, hồ xi-măng với mật độ khoảng 200 con/m2 ở nhiệt độ không quá 32oC và nước không cần máy sục khí. Bình quân một ngày cho tôm Post ăn hai lần (sáng, chiều). Nguồn thức ăn cho tôm có chứa từ 35 đến 40% chất đạm. Mỗi tuần thay nước một lần để kích thích tôm mau lột xác. Tính từ năm 2002 đến nay, anh Hướng đã nhân giống bán hàng triệu con tôm càng xanh giống, thu nhập được cả trăm triệu đồng, cải thiện được cuộc sống gia đình, vươn lên khá giàu... góp phần cung cấp nguồn tôm càng xanh giống cho người nuôi, trong khi nguồn tôm giống ngoài tự nhiên ngày càng cạn kiệt và khan hiếm...

Xuống dốc cầu Ðốc Vàng Hạ nhìn về phía bên trái, cặp tuyến quốc lộ 30 có một cái ao nước xanh rì. Trong ao có nhiều cây trụ căng lưới cước thành từng ô hình chữ nhật... để nhân giống các loại cá giống. Ðó là cơ sở sản xuất cá giống các loại của anh Hùng. Vào những năm đầu thập niên 90 của thế kỷ 20, anh Võ Văn Hùng đã tận dụng một cái ao hơn 1.000 m2 trước nhà, mua 70 kg cá giống bảy ngày tuổi đem về thả vào ao để nhân giống. Khi cá được 25 - 30 ngày tuổi, anh gom lại thả vào mùng lưới cước được căng ngay tại ao bởi những cột trụ vững chắc, với mật độ từ 5 đến 10 kg cá trê lai trong một m3 nước, còn đối với các loại cá trắng khác thì thả 1 kg/m3 nước. Lúc này, anh bắt đầu bán cá giống cho những hộ có nhu cầu nuôi cá thịt. Sau hơn một tháng chăm sóc, đàn cá giống các loại như: cá trê lai, mè vinh, trắm cỏ, cá hường, rô phi, sặc rằn, điêu hồng, cá chép, cá trôi... của anh đã tăng trọng được 170 kg; bán lần lượt trong vòng ba tháng với giá bình quân 350.000 đồng/kg cá giống, anh thu hơn sáu triệu đồng. Trừ tất cả chi phí đầu tư và công chăm sóc, anh còn lãi gần bốn triệu đồng.

Tiếp tục ngược lên huyện biên giới Hồng Ngự, chiếc nôi của nghề nuôi cá tra, cá basa trong ao, bè... Ghé thăm cơ sở nhân giống cá của anh Nguyễn Văn Nắm ở xã An Bình A, người đã vang tiếng một thời với quy trình cho cá tra sinh sản nhân tạo và đã có thâm niên trong nghề này với thu nhập mỗi năm hàng tỷ đồng! Gần 10 năm trước, anh đầu tư công sức, tiền của rất lớn cho nghề sinh sản cá tra nhân tạo và ương, bán cá tra giống. Quy trình cho cá tra sinh sản nhân tạo đã được anh thực hiện khá bài bản như một kỹ sư thực thụ. Từ khâu nuôi cá tra bố mẹ với thức ăn có thành phần đạm cao và thêm một vài chất kích thích về sinh dục... đến khâu kiểm tra xác định cá đực, cá cái; kiểm tra vùng bụng, thăm trứng cá tra cái và dùng tay vuốt nhẹ vùng bụng cá đực để xác định tinh dịch... Sau đó, chích thuốc kích dục tố, cách thức cho trứng thụ tinh rồi đưa trứng vào một bình ấp và trộn với dòng nước xoáy đều... Sau một ngày đêm cá bắt đầu nở, vớt cá vào một bồn i-nốc có chứa nước sạch để nhân giống cá tra bột. Ðể 24 giờ sau, cá bột bơi lội vững vàng, rồi đưa cá xuống ao nuôi, cá có thể bơi bắt mồi kiếm sống... Anh Hai Nắm cho biết: "Mười ngày đầu, tôi cho cá tra bột ăn thức ăn gồm: bột đậu nành 100 gram trộn chung 100 gram sữa bột và 10 lòng đỏ trứng vịt đã luộc chín, pha với 2 lít nước trải đều trên mặt nước ao. Mỗi ngày cho cá ăn 12 lần, cách 2 giờ cho cá ăn một lần. Năm ngày sau, tôi đánh lòng đỏ trứng vịt hòa với nước cá để cho cá tra bột ăn. Khi cá tra bột được 20 ngày trở lên thì tôi chỉ cho cá tra ăn bằng cá, tép các loại xay nhuyễn trộn với bột gòn để trên vỉ tre được treo xăm xắp trên mặt nước ao, nhằm dễ dàng theo dõi lượng mồi thừa, thiếu... Sau hơn 45 ngày chăm sóc, gia đình tôi bán cho thương lái từ 600 đến 800 đồng/con, thu lợi gấp 10 lần so với bán cá tra bột". Công trình nghiên cứu, sáng tạo cho cá tra sinh sản nhân tạo và nhân giống của anh Hai Nắm đã được phổ biến đại trà, nên đã chủ động khâu cung cấp cá tra giống cho thị trường. Hiện nay không ít nông dân Ðồng Tháp đã thực hiện thành công việc sinh sản nhân tạo các loại cá giống như: cá rô đồng, điêu hồng, thác lác, cá sặc rằn... cung cấp đủ nhu cầu cho người nuôi trong và ngoài tỉnh, thu lợi đáng kể cho gia đình...

Nghề nhân giống, bán tôm, cá giống các loại đã và đang giúp nhiều nông hộ trong tỉnh Ðồng Tháp nhanh chóng thoát nghèo, vươn lên khá, giàu, góp phần giải quyết việc làm cho một bộ phận lao động nhàn rỗi và đưa nền kinh tế nông nghiệp, nông thôn Ðồng Tháp phát triển khởi sắc...