Là một trong năm vở đoạt Huy chương vàng tại Liên hoan Sân khấu Thành phố Hồ Chí Minh lần 1, vở kịch “Đồng chí” (đơn vị Hội Sân khấu thành phố) đã ngợi ca lý tưởng cao đẹp của những người lính. Dù trong chiến tranh hay thời bình, họ vẫn luôn phát huy phẩm chất tốt đẹp của người lính Bộ đội Cụ Hồ, hai tiếng “đồng chí” trong tim những cựu chiến binh vẫn thiêng liêng lắm.
“Đồng chí” cùng năm vở khác có đề tài cách mạng đã góp phần nâng cao chất lượng nghệ thuật cho liên hoan sân khấu lần này. Với sự tham gia dự thi của 19 đơn vị sân khấu cùng 24 vở diễn đa dạng về sắc màu nghệ thuật, nội dung, liên hoan được đánh giá đã đem đến những cảm xúc sâu đậm trong lòng khán giả cũng như thể hiện sức sống bền bỉ của nghệ thuật kịch nói trong đời sống văn hóa của Thành phố Hồ Chí Minh.
Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Nguyễn Thị Thanh Thúy cho biết: Một trong những điểm khác biệt của liên hoan là các đơn vị không biểu diễn tập trung tại một địa điểm theo thông lệ. Thay vào đó, Hội đồng nghệ thuật sẽ đến sân khấu của từng đơn vị để xem và đánh giá. Điều này giúp các đơn vị có nhiều thuận lợi hơn khi được diễn trên “sân nhà”, nơi có hệ thống cảnh trí, âm thanh, ánh sáng và không gian quen thuộc; công tác tổ chức, dàn dựng, biểu diễn cũng được chủ động hơn.
Việc thi diễn tại nơi hoạt động thường ngày của các đơn vị đã mang lại sự khách quan, để các nhà quản lý đánh giá không chỉ chất lượng vở diễn mà còn là công tác tổ chức, chất lượng hoạt động của từng sân khấu. “Với những đơn vị dự thi không có địa điểm cố định, ban tổ chức đã hỗ trợ hoàn toàn về địa điểm thi chung với các điều kiện kỹ thuật đạt chuẩn trình diễn. Những nội dung đó đã giúp chúng ta cảm nhận rõ hơn về đời sống sân khấu thành phố, về “văn hóa thưởng thức” kịch của khán giả phương nam”, bà Thúy chia sẻ.
Theo Nghệ sĩ Ưu tú Ca Lê Hồng, thành viên Hội đồng giám khảo liên hoan, Liên hoan Sân khấu Thành phố Hồ Chí Minh lần 1 đã tạo cho người làm sân khấu một sân chơi, một cuộc thi thử thách những tài năng sáng tác và biểu diễn.
Niềm hân hoan ấy đã thúc đẩy mọi khả năng có thể có để tạo dựng nên những tác phẩm trình diễn cho khán giả. Sự trì trệ, cái cũ kỹ đã cơ bản được khắc phục. Cuộc thi không chỉ để đoạt giải, để được tưởng thưởng, mà là cuộc thử sức với chính mình, giữa các đơn vị sân khấu công lập và xã hội hóa, là điểm đặc thù của sân khấu Thành phố Hồ Chí Minh.
Nghệ sĩ Ưu tú Ca Lê Hồng nhận xét: Các tác giả - những người cung cấp chất liệu sống động cho các cuộc trình diễn, phản ánh hiện thực khách quan, đã viết được nhiều tác phẩm có chủ đề rất đa dạng, phong phú; qua đó, nói lên những thông điệp động viên con người vươn tới cái cao cả, đồng thời cũng cảnh báo con người phải dè chừng cảnh giác với những sự tiêu cực, xấu xa.
Trong liên hoan lần này, một số tác giả đã vượt qua cái khó để có được những kịch bản viết về các chủ đề chiến tranh cách mạng và thời hậu chiến, về những hy sinh của bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến, về những người mẹ hy sinh cho con cái ra trận…
Sân khấu còn có những câu chuyện kể về lòng nhân hậu của con người Việt Nam; về những lầm lẫn, sa ngã của con người trong đời thường... “Một số vở nói về cuộc sống đời thường với nhiều khúc mắc, mâu thuẫn xung đột, mô tả được nhiều tình huống hợp lý làm nên sự tồn tại của tác phẩm, không chỉ những tác phẩm sân khấu nghệ thuật mà có cả những tác phẩm sân khấu giải trí giúp con người được xem, được vui với cái đẹp đang diễn ra trên sân khấu, cái sâu sắc của các tình huống đầy chất kịch bi hài”, Nghệ sĩ Ưu tú Ca Lê Hồng chia sẻ thêm.
Theo đánh giá của Ban tổ chức, liên hoan cho thấy bên cạnh những mặt tích cực, nhiều vở diễn đã bộc lộ những hạn chế, thiếu sót cần được góp ý, khắc phục. Nhiều lớp kịch mối quan hệ giữa các nhân vật, tác giả đưa ra được những vấn đề, mở rộng vấn đề nhưng không gói vấn đề lại được.
Một số vở trong liên hoan phản ánh những hiện tượng có thật trong cuộc chiến hoặc trong đời sống hằng ngày, nhưng những sự việc ấy chưa được xây dựng một cách chặt chẽ, có chiều sâu để khán giả thấy có lý.
Từ liên hoan này, nhà quản lý văn hóa còn nhìn ra những vấn đề hạn chế, khó khăn cần được đánh giá kỹ lưỡng, dựa trên nhiều góc nhìn khách quan. Cụ thể như, một số vở diễn chất lượng chưa cao, phản ánh phần nào sự thiếu kỹ lưỡng trong việc đầu tư của một số ít đơn vị, cá nhân; khó khăn về cơ sở vật chất của một vài điểm diễn hoặc kinh phí còn hạn chế đã ảnh hưởng chất lượng tác phẩm dự thi…
Với một đô thị lớn, dân cư đông và có thị trường sôi động, đa dạng, bên cạnh các đơn vị nghệ thuật công lập hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ, việc thành phố có số lượng doanh nghiệp trên lĩnh vực sân khấu nhiều nhất nước là một yếu tố rất đặc thù. Chính các đơn vị tư nhân đã mang lại cho sân khấu thành phố sự đa dạng về phong cách, màu sắc riêng, qua đó góp phần tạo nên sức hút mạnh mẽ đối với công chúng yêu kịch nói.
Chính từ yếu tố đặc thù đó, cơ quan quản lý luôn mong muốn tạo mọi điều kiện thuận lợi về thủ tục hành chính, những không gian nghệ thuật, xây dựng cơ chế, chính sách để khuyến khích sức sáng tạo cho đội ngũ văn nghệ sĩ.
Được biết, kết thúc liên hoan, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố sẽ thực hiện kế hoạch phối hợp các đơn vị trong và ngoài công lập để tổ chức biểu diễn lại các vở diễn đoạt giải cao nhằm tiếp tục lan tỏa những tác phẩm chất lượng; giúp khán giả có thêm nhiều điều kiện để thưởng thức những vở kịch có chất lượng tốt của liên hoan.
