Nền kinh tế trên đà phục hồi mạnh nhưng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, thách thức

Ngày 22/11, tại Hà Nội, Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế xã hội quốc gia thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư (NCIF-MPI) phối hợp Chương trình Phát triển Liên hiệp quốc (UNDP) tổ chức Diễn đàn Nhịp đập Kinh tế Việt Nam lần thứ hai, nhằm phân tích, đánh giá quá trình phục hồi kinh tế sau đại dịch Covid-19, đồng thời đề xuất một số chính sách để duy trì tăng trưởng và phát triển trong năm tới.

Với chủ đề “Tiếp tục phục hồi kinh tế - Các nhân tố thúc đẩy tăng trưởng”, Diễn đàn thu hút sự tham gia của các chuyên gia và nhà quản lý từ nhiều cơ quan Chính phủ như Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội; các đối tác phát triển; lãnh đạo các doanh nghiệp; học giả trong nước và quốc tế.

Phát biểu khai mạc, ông Đặng Xuân Quang, Phó Giám đốc NCIF-MPI cho biết thông qua Diễn đàn, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và UNDP có thêm nhiều thông tin hữu ích và những đề xuất giải pháp chính sách. Đây sẽ là cơ sở để bổ sung hoàn thiện hệ thống các giải pháp chính sách phục hồi và phát triển kinh tế của Việt Nam trong thời gian tới.

Theo bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện thường trú UNDP tại Việt Nam, triển vọng kinh tế Việt Nam tươi sáng nhưng rủi ro đang gia tăng.

“Bằng chứng về sự phục hồi mạnh mẽ là tín hiệu đáng mừng sau 2 năm gián đoạn kinh tế do đại dịch Covid-19 gây ra. Các gia đình Việt Nam sẽ bước vào năm Quý Mão 2023 với tình hình tài chính tốt hơn so cùng kỳ năm ngoái” - bà Khalidi nói, đồng thời cho biết những rủi ro đối với việc tiếp tục phục hồi kinh tế chủ yếu đến từ bên ngoài.

Theo đó, xung đột ở Ukraine, suy thoái kinh tế ở Trung Quốc, lãi suất quốc tế tăng và đồng USD mạnh lên, cùng nguy cơ suy thoái kinh tế ngày càng tăng ở châu Âu có thể ảnh hưởng đến nhu cầu đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam và làm tăng rủi ro bất ổn kinh tế vĩ mô. Trưởng Đại diện thường trú UNDP cho rằng các nhà hoạch định chính sách sẽ cần cảnh giác, điều chỉnh chính sách tài khóa và tiền tệ kịp thời với tình hình thay đổi trên toàn cầu.

Ngoài ra, cũng có những rủi ro đến từ trong nước, đặc biệt trong thị trường ngân hàng và trái phiếu, vốn rất nhạy cảm với những điều kiện thay đổi nhanh chóng trong lĩnh vực bất động sản. Tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu sẽ ngày càng đè nặng lên sản xuất nông nghiệp, sức khỏe và sự an khang của các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi mực nước biển dâng, lũ lụt, hạn hán và bão lớn.

Trình bày Báo cáo “Triển vọng kinh tế toàn cầu” tại Diễn đàn, ông Francois Painchaud - Trưởng đại diện của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) tại Việt Nam và Lào cho biết, với mức tăng trưởng mạnh cho đến tháng 9, IMF đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm 2022 từ 6% lên 7-7,5%. Tuy nhiên, do cầu bên ngoài chậm lại và điều kiện tài chính thắt chặt hơn, dự báo tăng trưởng trong năm 2023 được điều chỉnh hạ xuống còn 5,8%; lạm phát dự kiến sẽ tăng lên trước khi dần trở lại dưới mức 4%.

Theo ông Painchaud, để đối phó với những thách thức này, các chính sách cần được tính toán, phối hợp và truyền thông một cách cẩn trọng để quản lý những rủi ro tiêu cực và giảm bớt sự đánh đổi chính sách, đặc biệt là sự đánh đổi giữa tăng trưởng và lạm phát. Trong bối cảnh hiện nay, chính sách tiền tệ cần tập trung vào ổn định giá cả. Nên cân nhắc vị thế chính sách tiền tệ thắt chặt hơn nếu áp lực lạm phát gia tăng.

Bên cạnh đó, bảo vệ sự ổn định tài chính vẫn cần là ưu tiên hàng đầu. Mặc dù chất lượng tài sản ngân hàng đã được cải thiện kể từ cuối năm 2021, rủi ro tiêu cực đối với tăng trưởng tăng lên, căng thẳng trên thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp, điều kiện thanh khoản ngân hàng thắt chặt hơn và lãi suất cao đòi hòi phải giám sát chặt chẽ rủi ro ổn định tài chính. Các chính sách tài khóa cần linh hoạt và nhắm trúng đối tượng hơn nếu áp lực lạm phát tăng lên.

Tiến sĩ Trần Toàn Thắng, Trưởng Ban Kinh tế ngành và Doanh nghiệp, NCIF- MPI trình bày Báo cáo "Cập nhật Triển vọng Kinh tế Việt Nam". (Ảnh: VĂN TOẢN)

Theo Báo cáo “Cập nhật Triển vọng Kinh tế Việt Nam” do Tiến sĩ Trần Toàn Thắng, Trưởng Ban Kinh tế ngành và Doanh nghiệp, NCIF- MPI trình bày, sự phục hồi của nền kinh tế trong năm 2023 sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ việc thực hiện Chương trình phục hồi kinh tế 2022-2023. Dự báo Việt Nam vẫn sẽ cố gắng duy trì mục tiêu ổn định lãi suất và tỷ giá, giữ mặt bằng lãi suất ở mức thấp để hỗ trợ tăng trưởng.

Về chính sách tài khóa, hợp phần đầu tư của Chương trình hỗ trợ - lên đến khoảng 1,6% GDP - dự kiến sẽ được triển khai chủ yếu từ năm 2023 trở đi. Tuy nhiên, với nền tảng tăng trưởng khá cao trong năm 2022, tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023 sẽ chậm lại - từng bước trở về trạng thái trước Covid-19, do sức bật cầu trong nước có thể không mạnh mẽ như năm 2022.

Trong khi đó, giá cả nguyên vật liệu tăng cao bắt đầu chuyển hóa rõ nét hơn vào chi phí sản xuất. Xuất nhập khẩu có thể tăng chậm hơn so với năm 2022 do tình trạng khó khăn kéo dài của các thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam…

Theo ông Trần Toàn Thắng, kinh tế Việt Nam năm 2023 đi theo kịch bản nào phụ thuộc vào nhiều yếu tố: diễn biến xung đột Nga-Ukraine, sự phục hồi của kinh tế toàn cầu, đặc biệt là các đối tác kinh tế lớn của Việt Nam. Cùng với đó là các nỗ lực thực hiện các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.