Đó là đánh giá chung của các chuyên gia kinh tế tại Tọa đàm “Thúc đẩy phát triển kinh tế xanh bền vững” do Thời báo Ngân hàng tổ chức chiều 4/6, tại Hà Nội.
Theo bà Hoàng Thanh Nhàn, Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động nặng nề nhất của biến đổi khí hậu và đối diện với nguy cơ cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường do một thời gian dài phát triển dựa vào các nguồn tài nguyên, lao động giá rẻ. Trong bối cảnh đó, thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn là một bước đi tất yếu để Việt Nam có thể tăng trưởng bền vững trong tương lai.
Hướng tới chuyển đổi năng lượng xanh, kinh tế xanh trong phát triển công nghiệp
Với vai trò huyết mạch của nền kinh tế, thời gian qua ngành ngân hàng đã triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ quá trình xanh hóa của nền kinh tế. Tính đến ngày 31/3, có 47 tổ chức tín dụng phát sinh dư nợ tín dụng xanh với gần 637 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 4,5% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. So thời điểm cuối năm 2015, khi bắt đầu triển khai chương trình tín dụng xanh, dư nợ chỉ 71 nghìn tỷ đồng. Sau 9 năm, dư nợ cho chương trình xanh tăng 9 lần, bình quân mỗi năm tăng 100%. Nếu đánh giá so dư nợ bình quân chung của cả nền kinh tế, tín dụng xanh đã tăng gấp 7 lần.
Đáng chú ý, trong 637 nghìn tỷ đồng tín dụng xanh được tập trung chủ yếu vào các ngành năng lượng tái tạo chiếm tỷ trọng 47%, nông nghiệp xanh khoảng 32%, nước sạch cho đô thị nông thôn khoảng 11% và phần còn lại dành cho lâm nghiệp. Tín dụng trung dài hạn chiếm 77% tổng dư nợ xanh.
 |
Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng Hoàng Thanh Nhàn phát biểu tại Tọa đàm. |
Tuy nhiên, dù Đảng, Chính phủ luôn quan tâm, ngành ngân hàng và các bộ, ngành khác cũng đã có nhiều giải pháp hỗ trợ, nhưng theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế việc triển khai mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn của Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn. Bởi ở Việt Nam đây đều là những mô hình kinh tế mới, hành lang pháp lý cho các mô hình này chưa hoàn thiện, nhận thức của chính quyền địa phương, doanh nghiệp, người dân còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, năng lực tài chính có hạn cũng là trở ngại lớn của nhiều doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi sang mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
Chia sẻ tại Tọa đàm, Tiến sĩ Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương phân tích, Việt Nam chưa có bộ tiêu chí chung để nhận diện, đánh giá, tổng kết và đưa ra phân loại chính xác mức độ phát triển của kinh tế tuần hoàn. Chẳng hạn, dù được đề cập nhiều, song vai trò, lợi ích, bản chất, nội dung, tiêu chí của nông nghiệp tuần hoàn chưa rõ, thậm chí chưa có.
“Ở một khía cạnh khác, Việt Nam chưa xây dựng được cơ sở dữ liệu cần thiết trong quá trình sản xuất, tiêu thụ của vòng đời sản phẩm. Bên cạnh đó, Việt Nam còn gặp khó khăn về cả thị trường nguyên liệu đầu vào và đầu ra cho kinh tế tuần hoàn. Mặc dù đã có các văn bản quy phạm pháp luật quy định tương đối đầy đủ để phát triển thị trường tái chế chất thải rắn, nhưng thị trường này vẫn chưa được hình thành đầy đủ do thiếu những cơ chế, chính sách liên kết giữa các doanh nghiệp, nhà sản xuất; các doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn trong khâu tiêu thụ sản phẩm tái chế...”, bà Trần Thị Hồng Minh cho biết.
Trước những khó khăn, thách thức nêu trên, Tiến sĩ Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh gửi thông điệp đến với doanh nghiệp. Đó là: Khi một thế giới đối mặt với nhiều bất định, rủi ro, doanh nghiệp cần học cách quản trị rủi ro các "cú sốc"; trước một thế giới liên kết, doanh nghiệp cần học cách tăng cường năng lực cạnh tranh thông qua kết nối thị trường, đối tác; trước một thế giới đi cùng những bước nhảy vọt về công nghệ, vì sự phát triển bền vững, doanh nghiệp học để sáng tạo không ngừng và chuyển đổi số thành công, học để có tầm nhìn và chiến lược sản xuất kinh doanh mới.
 |
Tiến sĩ Cấn Văn Lực phát biểu tại Tọa đàm. |
Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Tiến sĩ Cấn Văn Lực cũng chỉ ra 5 lĩnh vực cần ưu tiên tăng trưởng xanh, đó là nông nghiệp xanh, sạch và ứng dụng công nghệ cao; phát triển đô thị và phương thức vận tải bền vững; chuyển đổi năng lượng sạch; áp dụng các mô hình kinh tế tuần hoàn (hiện tại, 62% khí thải nhà kính là từ sản xuất, 38% từ phân phối và tiêu dùng); gìn giữ đại dương sạch và hiệu quả (Việt Nam có 28 tỉnh, thành phố có kinh tế biển...).
Phát biểu kết luận Tọa đàm, bà Hoàng Thanh Nhàn, Tổng Biên tập Thời báo Ngân hàng nhấn mạnh, tăng trưởng xanh chỉ có thể triển khai thành công nếu cả cộng đồng chung tay, thay đổi từ nhận thức đến hành vi. Đây là quá trình đòi hỏi cả hệ thống cải cách đồng bộ từ chính sách hỗ trợ, công nghệ, tài chính và năng lực để vận hành nền kinh tế một cách mới hoàn toàn.
Bên cạnh đó cũng cần sự vào cuộc của các kênh truyền thông-báo chí nhằm nâng cao nhận thức cho người dân, cơ quan, tổ chức về tầm quan trọng và vai trò của tăng trưởng xanh; nâng cao ý thức của mọi người trong việc sử dụng, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường...
