Miền bắc có 3.000 bệnh nhân teo cơ delta

* Vì sao ông lại đưa ra kết luận nguyên nhân gây ra teo cơ delta là do tiêm kháng sinh?

Bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm: Chúng tôi nhận thấy nhóm bệnh nhân bị tiêm nhiều lần vào cơ delta có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn. Các loại thuốc tiêm là vitamin, giảm đau và nhiều nhất là kháng sinh. Nghiên cứu đang tập trung tiếp vào kháng sinh vì liên quan đến chủng loại và cách thức tiêm. Đáng chú ý là các cháu bé sơ sinh bị tiêm có nguy cơ mắc bệnh rất cao.

* Vậy, vì sao cùng trong huyện Nghi Xuân (Hà Tĩnh), số bệnh nhân ở xã Đức Thọ ít hơn hẳn hai xã Xuân Thành và Xuân Phổ?

Bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm: Phải nghiên cứu thêm ở các xã xem chính sách tiêm thuốc, chất lượng, số lượng thuốc tiêm ra sao. Lứa tuổi bị bệnh nhiều nhất là 10 - 15 tuổi, do đó, cần phải lần lại ở giai đoạn 5 - 10 năm trước xem có vấn đề gì đó về chủng loại, chất lượng kháng sinh hay không?

* Cụ thể hướng nghiên cứu tiếp sẽ ra sao?

Bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm: Ngày 28-5, Bộ Khoa học - Công nghệ sẽ họp thông qua đề tài cấp nhà nước về vấn đề này. Nghiên cứu tiếp sẽ tiến hành theo hai phương pháp: Thứ nhất là điều tra cắt ngang, thực hiện ở 6 - 8 tỉnh, đại diện cho các loại hình sinh thái thành thị, nông thôn, đồng bằng, miền núi, bắc-trung-nam; tìm liên quan giữa bệnh xơ hóa và các yếu tố nghi ngờ. Thứ hai là phương pháp bệnh chứng: Tìm một nhóm bệnh nhân (tối thiểu 500 người) và một nhóm không bị bệnh (tối thiểu 1.000 người) tìm tần suất xuất hiện các yếu tố nguy cơ. Việc chọn người nghiên cứu là ngẫu nhiên chứ không phải là nhất thiết 1 tỉnh/thành, bắt đầu từ tháng 6 và nhanh nhất cũng phải kéo dài khoảng 1,5 - 2 năm.

* Đến nay, đã có bao nhiêu bệnh nhân đến bệnh viện Nhi trung ương phẫu thuật?

Bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm: Trung bình có 20 ca/tuần, và lịch mổ đã xếp từ nay đến cuối năm.

* Từ 800 bệnh nhân mà BV đã phẫu thuật, ông nhận định về tính chất dịch tễ của bệnh ra sao?

Bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm: Đây là bệnh có tính chất toàn quốc, vì chỉ từ Hà Tĩnh trở ra đã có 17 tỉnh/thành có bệnh nhân đến BV Nhi. Không thể một đơn vị nào có thể mổ, do đó việc phẫu thuật nên lấy BV tuyến tỉnh làm nòng cốt. Sau 3 tỉnh đã được tập huấn vào cuối tháng 4 vừa qua, ngày 30-5, các tỉnh phía bắc còn lại sẽ được tập huấn về quy trình và kỹ năng mổ.

* Theo ông, cơ quan nào phải chịu trách nhiệm về hàng nghìn bệnh nhân teo cơ delta?

Bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm: Không nên quy trách nhiệm cho ai cả. Bởi đây là bệnh xảy ra khá lâu và rất khó tránh được. Tác nhân gây bệnh xảy ra cách đây 5 - 10 năm, chính là cách thức tiêm thuốc. Nay, khi có kết luận chính thức, thì khuyến cáo đưa ra để giải quyết nguyên nhân từ gốc cũng sẽ rất khó, bởi phải thay đổi hoàn toàn tập quán sử dụng thuốc kháng sinh. Không nên tiêm vào cơ delta cho trẻ em, ở các nước phát triển xu thế dùng kháng sinh là nên uống và tiêm kháng sinh theo đường tĩnh mạch.

* Vậy vì sao Việt Nam không áp dụng?

Bác sĩ Nguyễn Thanh Liêm: Khuyến cáo này cũng không hoàn toàn khả thi, ngay trong lúc này, tức là 10 năm sau, khi mà kháng sinh tiêm chủ yếu đã tốt hơn nhiều, không chỉ còn là peniciline, streptomicine như trước. Về đường uống, đã có kháng sinh uống, nhưng nhiều bệnh tác dụng qua đường uống rất chậm. Còn việc tiêm, đối với cháu bé 3 - 6 tháng, y tá tiêm phải có trình độ chuyên môn cao. Và bài toán đào tạo đặt ra khi mà số y tá có khả năng tiêm tĩnh mạch không lớn. Với trẻ sơ sinh phải dùng tiêm bướm, giá thành 10.000 - 15.000 đồng/chiếc, ở nông thôn có khả năng kinh tế hay không? Ngay cả tiêm tĩnh mạch cũng có khả năng gây sốc nếu tiêm nhanh. Sau khi có kết luận chính thức, theo tôi thay đổi việc thực hành tiêm cũng là vấn đề rất lớn, đòi hỏi một quá trình đào tạo rất lâu dài.

* Xin cảm ơn ông!