Lóng Luông, chuyển mình sau bão dữ

Tí anh em vào ăn tiếp! Họ đang theo một vụ ma túy kết hợp làm nhiệm vụ đột xuất”… Trên tuyến biên giới này, khi những toán tội phạm ma túy có vũ trang đã cơ bản bị đánh tan, “con nhím” Lóng Luông đã bị xóa sổ, họ vẫn ngày đêm đối mặt nguy hiểm, giữ gìn bình yên đang trở lại những bản làng.

Nằm ở cao nguyên Mộc Châu, gần Tết, trên con đường độc đạo nối hai xã Hang Kia, Pà Cò (Mai Châu, Hòa Bình) với hai bản Tà Dê, Lũng Xá của xã Lóng Luông (Vân Hồ, Sơn La) nhìn xuống, cảnh vật như tranh thủy mặc. Đào, mận gốc mốc thếch chờ bung hoa. Chanh leo xanh mướt lẫn vào đá xám. Tôi tò mò với khẩu súng Trung tá Mùa A Của, người Mông tại Lóng Luông đem theo. Hiệu CZ Scorpion EVO, nước thép đen bóng, “em” này, nghe bảo là tiểu liên của CH Séc, một phút lia gần nghìn viên, trang bị chống khủng bố, ma túy và giải cứu con tin là nhất! Thượng tá Lý Văn Chung, dân tộc Dao, Phó trưởng Công an huyện Vân Hồ bảo: “Cứ mang đi cho cẩn thận! Anh em trong Tà Dê, Lũng Xá nói, các đối tượng truy nã toàn án nặng”. Dọc đường về Lóng Luông, mắt thường có thể thấy khối ô-tô, nhà trị giá hàng tỷ đồng. Cõng một ba-lô hê-rô-in qua biên có thể đút túi tới 4.000 USD. Tiền bạc, họ tộc, thiếu hiểu biết, bị đe dọa, dụ dỗ… đều là nguyên nhân cả. “Nhà này liên quan Tráng A Tàng… Nhà cao cao ấy, chắc chắn ma túy, nhưng chưa bắt quả tang… Nhà to đẹp đấy, nhưng chủ nhà thì đang bị truy nã” - Mùa A Của kể rành rọt từng đối tượng.

Trước năm 2006, Sơn La là trọng điểm bão ma túy. Đồng chí Chá A Của, dân tộc Mông, Ủy viên Thường vụ, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy Sơn La ví hình ảnh: “Các thùng rác ở đây luôn có ba đối tượng: Con nghiện bới tìm đồ có thể bán. Chó sục thức ăn thừa. Và bò bới tìm rau, cỏ”. 12/12 huyện, thành phố có tệ nạn, tội phạm; cả tỉnh hơn 20 nghìn người nghiện có hồ sơ. Tỉnh ủy phải ra Kết luận 03 - “đến giờ vẫn trúng, vẫn đúng” - lập Ban Chỉ đạo 03 các cấp, do Bí thư, Phó Bí thư cấp ủy trực tiếp lãnh đạo. Sau gần tám năm thực hiện Kết luận 03, tội phạm giảm mạnh, chủ yếu còn ở một số xã, huyện biên giới, phức tạp nhất là Lóng Luông. Xác định tháo “ngòi nổ” Lóng Luông sẽ dẹp yên nơi khác, Công an Sơn La báo cáo Bộ, tham mưu cho tỉnh xây dựng “Phương án chuyển hóa địa bàn trọng điểm phức tạp ma túy tại Lóng Luông” (Phương án 279), làm cơ sở lập Chuyên án 279-LL đấu tranh với các nhóm vận chuyển ma túy có vũ trang từ biên giới vào và Chuyên án 18TN, 19TN triệt phá đối tượng truy nã cộm cán tại Lóng Luông. “Đó là thắng lớn rồi, phải làm mạnh tiếp, làm bền vững từ đời sống, thu nhập, việc làm” - đồng chí Chá A Của nói. “Chưa đâu đánh ma túy theo kiểu Sơn La! Công an Sơn La đại diện công an cả nước tuyên chiến với ma túy” dưới sự chỉ đạo sát sao của Thường trực Tỉnh ủy, lãnh đạo Bộ Công an; sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với Công an Hòa Bình, các lực lượng Bộ Công an, Bộ Quốc phòng - Đại tá Trần Anh Tuấn, Giám đốc Công an tỉnh Sơn La khẳng định. Từ tháng 5-2014 đến tháng 10-2017, Chuyên án 279-LL qua ba năm, chín giai đoạn gian khổ, quyết liệt đã tiêu diệt, bắt giữ 25 đối tượng, thu 498 bánh hê-rô-in, 35.059 viên ma túy tổng hợp, 21 súng các loại.

Tuyên truyền vận động nhân dân phát triển kinh tế, phòng chống tội phạm.

Giải quyết bốn “nút thắt”, “điểm nghẽn”, bao gồm: kết thúc Chuyên án 279-LL thành công; tiếp tục thực hiện Phương án 279; thực hiện Kế hoạch SH 09 phối hợp Công an năm tỉnh Bắc Lào ngăn chặn tội phạm từ xa; tham mưu đề xuất Chính phủ đầu tư làm đường từ Lũng Xá, Tà Dê đi Hang Kia, Pà Cò dài 17 km, cùng lãnh đạo huyện Vân Hồ củng cố hệ thống chính trị cơ sở, phát triển kinh tế - xã hội, tạo đồng thuận trong dân, đã mở đường cho hai Chuyên án 18TN và 19TN thanh toán nốt hai “con nhím” Lóng Luông. Nguyễn Thanh Tuân, quê Thạch Thất, Hà Nội, có bốn lệnh truy nã đặc biệt; Nguyễn Văn Thuận, quê Hà Nam, có hai lệnh truy nã đặc biệt, đã tổ chức dựng nhà, làm hầm kiên cố, tích trữ vũ khí, chất nổ, lắp ca-mê-ra theo dõi dân bản, lôi kéo hàng chục đối tượng người Mông sở tại và tội phạm khắp nơi dạt về... Với “kỷ lục” bảy cái nhất: xác lập đấu tranh chuyên án thời gian lâu nhất; tội phạm hung hãn, sử dụng vũ khí nhiều nhất; thống nhất lãnh đạo từ Bộ đến tỉnh cao nhất; sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ tốt nhất; huy động lực lượng đông nhất; đầu tư kinh phí lớn nhất; an toàn tuyệt đối cao nhất - Chuyên án 18TN, 19TN (7-2015 đến 30-6-2018) là thành tích đặc biệt xuất sắc trong lãnh đạo, chỉ đạo, cơ chế đấu tranh, hiệp đồng chiến đấu, sơ tán an toàn tuyệt đối nhân dân; kiên trì vận động, viết thư kêu gọi tới sáu lần, thu dung 10 đối tượng ra hàng; phá hai boong-ke ma túy, diệt bốn tên ngoan cố (gồm cả 18TN,19TN), thu 49 súng quân dụng, 17 lựu đạn, 11 can xăng, dầu, 23 bình ga…

“Đặc biệt nhất, trước một tháng, anh Tuấn, Giám đốc Công an tỉnh, Trưởng ban chuyên án đã báo cáo Bộ trưởng Tô Lâm, Thứ trưởng Lê Quý Vương xin nhận trách nhiệm bằng văn bản về thành bại Chuyên án và đều có bút phê lãnh đạo! Đó là điểm tựa vô giá cho chúng tôi về trách nhiệm người đứng đầu trong thời điểm quyết định” - Đại tá Trần Thanh Sơn, Trưởng phòng Tham mưu, Công an tỉnh Sơn La chia sẻ. Một tháng rưỡi trước đánh án, 23 lần họp, chín lần họp ban chuyên án, thảo luận dân chủ, có lúc gay gắt chỉ để tìm phương án tối ưu phá án, giữ an toàn tuyệt đối cho nhân dân, cán bộ chiến sĩ, bởi hậu Lóng Luông là ổn định chính trị, chuyển hóa thành công địa bàn ma túy.

Khà Y Lự (SN 1981, ở bản Hang Kia, xã Hang Kia, Mai Châu, Hòa Bình) từng mua bán hê-rô-in ở địa bàn Lóng Luông, bị Công an Vân Hồ truy nã năm 2017. Tháng 10-2018, Lự nghe anh chồng là Vàng A Lành, dân tộc Mông, Trưởng trạm y tế xã Hang Kia khuyên bảo, ra trình diện và được tại ngoại, giao địa phương quản lý vì nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi. Được Trung tá Của và anh Lành động viên, Lự vuốt tóc bết mồ hôi trán, cười ngượng: “Tao biết sai rồi! Từ ngày ra đầu thú, không còn sợ nữa. Chồng lấy vợ khác rồi, nếu đi tù thì mong sớm về nuôi con! Trốn trên rừng, đói, sợ, nhớ con lắm!”. Lự bảo, về nhà, dân bản hiểu hơn, không ai ghét. Nhà có 1.000 gốc chanh leo, hơn 2.000 gốc cam. Tết này vui vì được cùng ba con ăn Tết ở nhà. Sồng A Tồng, Trưởng bản Tà Dê kể: “Đối tượng truy nã đang nghe ngóng, có người muốn ra đấy! Tôi chưa trực tiếp gặp, nhưng đã mấy lần họp dân, người nhà thông báo chính sách của Nhà nước.

Chỉ cần về nộp vũ khí, cam kết bỏ ma túy thì có thể được tại ngoại, Nhà nước sẽ xem xét khoan hồng”. Đại tá Phạm Văn Trực, Trưởng Công an huyện Vân Hồ nhấn mạnh: “Chuyển hóa địa bàn không phải ngay được. Vân Hồ có bốn xã dân tộc Mông, văn hóa dòng họ rất chặt, ăn Tết chung hay riêng cũng bàn bạc bốn xã. Làm gì cũng phải hiểu họ. Địa phương sẽ báo cáo Trung ương có chính sách đặc thù kêu gọi 29 tội phạm truy nã ra đầu thú”. “Để chọn cán bộ người Mông tại Tà Dê, Lũng Xá, do rất đặc thù, chỉ cần cán bộ đó có nhận thức tiến bộ, bản thân không vướng ma túy là có thể xem xét” - Thượng tá Lý Văn Chung cho biết. Tôi hiểu trả lời của Phó Bí thư Huyện ủy Vân Hồ Nguyễn Duy Lương: Huyện sẽ ưu tiên nhất cho con em Lóng Luông, nhất là bản Tà Dê, Lũng Xá đi học Trường PTDT nội trú để tạo nguồn cán bộ. Sẽ cụ thể hóa việc phát triển đảng trong những quần chúng ưu tú nhưng có người thân vi phạm tiêu chuẩn chính trị, chủ yếu vì tội ma túy. Sồng A Tồng, Trưởng bản Tà Dê, bố đẻ bị án tử hình vì ma túy, nhưng Tồng là người tốt, uy tín. Không bị phân biệt đối xử, những người có hiểu biết, vì cộng đồng, lại quá rõ tác hại ma túy như Tồng, gieo trong tôi hy vọng bình yên sẽ sớm trở lại đất này.

Rời Lóng Luông khi nắng tắt dần trên đỉnh Pha Luông, chị Tráng Thị Mái, 33 tuổi, bản Tà Dê dúi vào tay anh Của, anh Chung túi chanh leo và bó cải Mông to tướng. Đầu năm 2018, chị vay ngân hàng 50 triệu đồng làm giàn, trồng 6.000 m2 chanh leo, vụ đầu tiên thu 70 triệu đồng, trả hết nợ. Bí thư Chi bộ bản Tà Dê Giàng A Dê cho biết, huyện Vân Hồ còn hỗ trợ 6.000 cây bơ giống, trung bình mỗi hộ 30 cây để trồng trên đất ngô 1 vụ. 10/20 hộ nghèo nhất xã được hỗ trợ 10 con bò. Với giá bán tại vườn khoảng 20.000 đồng/kg so với 7.000 đến 8.000 đồng/kg ngô, Dự án của Tập đoàn TH xây dựng nhà máy chế biến nước quả đang là hy vọng.

Huyện sẽ đẩy nhanh làm đường từ tỉnh lộ 102 đoạn Pa Cốp qua Lũng Xá, Tà Dê đến Hang Kia; đề nghị sửa chữa công trình cấp nước sinh hoạt cho Tà Dê, Lũng Xá. Một sân vận động cho nhân dân hai bản sẽ được xây dựng bằng nguồn kinh phí Bộ Công an tặng. Đón lễ hội Hoa Đào Vân Hồ khi đã “cất được cái cùm ma túy”, Tết năm nay sẽ là khởi đầu mới, báo hiệu bước chuyển mình nơi “vùng đất dữ”.