Lập lại lệnh cấm buôn bán quốc tế đối với các loài cá mập

Đó là các loài cá mập trắng, cá nhám hồi và ba phân loài của cá mập đầu búa. Nếu đề xuất này được duy trì đến phiên họp cuối tuần, sẽ có bảy loài động vật được cập nhật vào Phụ lục II CITES, bao gồm những loài bị đe dọa tuyệt chủng nếu bị khai thác, buôn bán không bền vững. Từ trước tới nay, chỉ cá mập giỏ và cá mập trắng thuộc Phụ lục II CITES.

Cá mập là loài thú ăn thịt góp phần tạo ra cân bằng hệ sinh thái môi trường đại dương. Chúng có tốc độ tăng trưởng và sinh sản chậm, điều gây khó khăn cho việc phục hồi quần thể sau khi bị khai thác. Đề xuất tại Hội nghị các nước thành viên CITES được các nhà bảo tồn và các nhà sinh học đưa ra khi cho rằng việc khai thác, đánh bắt quá mức đã tạo ra sức ép khủng khiếp đối với sự tồn tại của cá mập trong tự nhiên.

Cá mập được đánh bắt để lấy thịt, làm dầu gan cá và sụn trong khi vây cá mập được sử dụng để chế biến súp vây cá mập, một thực phẩm đắt tiền và rất được ưa chuộng ở vùng Đông Á.

Alistair Dove, nhà nghiên cứu về đại dương tại Bảo tàng Hải dương học Georgia (Hoa Kỳ) khẳng định: “Chính thị trường đã tạo ra nhu cầu lớn về vây cá mập và mặc dù đã được khuyến cáo ở một số khu vực, cá mập vẫn được đánh bắt để cắt lấy vây, phần giá trị nhất và sau đó được thả về biển, nơi chúng chắc chắn sẽ chết vì không có vây”.

David Shiffman, chuyên gia nghiên cứu về cá mập khẳng định các loài mập trên sẽ được đưa vào Phụ lục II CITES bởi nhiều hoạt động buôn bán chưa được kiểm soát và chính điều đó đã làm suy giảm quần thể các loài, đặc biệt là cá mập đầu búa và cá mập trắng.

Mặc dù việc suy giảm quần thể cá mập đã được ghi nhận, các nhà khoa học vẫn chưa có được số liệu cụ thể về tình trạng hiện nay của cá mập kể từ khi mất kiểm soát việc khai thác, đánh bắt loài cá lớn này ở các đại dương. Một nghiên cứu mới nhất cho thấy trung bình khoảng 100 triệu con cá mập bị đánh bắt và bị giết hàng năm nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng con số thực về tỷ lệ tử vong hàng năm của cá mập đã giảm, dao động từ 63 đến 273 triệu cá thể. Chuyên gia Shiffman hy vọng các quy định sẽ giúp các nhà khoa học có được con số chính xác về cá mập.

Trước Hội nghị các nước thành viên CITES, đoàn đại biểu đến từ Hoa Kỳ đã họp thống nhất ủng hộ đề xuất bảo vệ cá mập với Liên minh châu Âu, Brazil, Costa Rica, Hondura, Ecuador, Mexico và Ai Cập. Bryan Arroyo, trưởng đoàn đại biểu Hoa Kỳ khẳng định: “Chúng tôi rất vui vì các nước thành viên CITES đều có nhiều nỗ lực lớn trong việc bảo vệ các loài sinh vật biển trước tình hình khai thác, buôn bán quá mức. Thông qua sự hợp tác toàn cầu, chúng ta sẽ xác định được các mối đe dọa do buôn bán quốc tế không bền vững vây cá mập cũng như các sản phẩm khác từ cá mập và cá đuối”.

CITES được ký kết năm 1973, hiện có 178 quốc gia thành viên tham dự hội nghị toàn thể được tổ chức 3 năm một lần nhằm đánh giá và thảo luận về những biến đổi của buôn bán quốc tế đối với các loài thuộc các Phụ lục CITES.

Hội nghị lần này diễn ra từ ngày 3 đến ngày 14-3 tại Bangkok, Thái Lan. Có sáu đề xuất bảo vệ các loài cá biển trong đó có ba đề xuất đưa các loài cá mập vào Phụ lục II CITES. Cùng với vấn đề cá mập, một vấn đề khác được quan tâm tại Hội nghị là đề xuất cấm buôn bán loài gấu bắc cực song đề xuất này đã bị bác bỏ.