Theo thống kê, có tới 1.367 văn bản quy phạm pháp luật của 3 tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình cũ còn hiệu lực phải được xử lý ngay sau ngày hợp nhất, trong đó, có 407 nghị quyết, 935 quyết định và 25 chỉ thị. Đây là con số lớn với nhiều nội dung quy định khác biệt, thậm chí mâu thuẫn nhau trong các lĩnh vực gây khó khăn lớn trong vận hành bộ máy mới.
Đồng chí Hoàng Thị Ánh Hồng, Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Vĩnh Yên cho biết, chỉ riêng trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, qua rà soát có tới 204 văn bản còn hiệu lực của 3 tỉnh cũ đã ban hành, trong đó, có 47 văn bản Sở Nông nghiệp và Môi trường đã và đang rà soát đề nghị bãi bỏ vì có những quy định khác nhau tạo ra khó khăn trong quá trình vận hành bộ máy mới. Nếu chậm trễ trong việc xử lý, sẽ tạo ra những “khoảng trống” pháp lý, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi chính đáng của người dân và doanh nghiệp trong giai đoạn chuyển tiếp.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Phú Thọ Nguyễn Văn Quân nêu thí dụ thực tiễn về khó khăn nếu như không có sự thống nhất về các chính sách hỗ trợ. Thí dụ như cơ chế chính sách hỗ trợ cho phát triển nông nghiệp, nông thôn để nâng cao đời sống cho nông dân, thì tỉnh Vĩnh Phúc cũ ra Nghị quyết 20 hỗ trợ rất nhiều đối tượng, cơ chế hỗ trợ lớn, nhưng tỉnh Hòa Bình và Phú Thọ cũ thì cơ chế hỗ trợ lại thấp hơn.
Chính vì có sự khác biệt như vậy nên tạo ra khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện cũng như quản lý điều hành… Trong thời gian qua, Trung ương đã cho phép các địa phương có thể kéo dài tiến trình rà soát các văn bản quy phạm pháp luật đến tháng 3/2027, tuy nhiên, tỉnh Phú Thọ đã đặt mục tiêu hoàn thành toàn bộ công việc trước ngày 31/12/2025 để từ ngày 1/1/2026, tỉnh sẽ có một hệ thống pháp luật thống nhất, đồng bộ, lấp đầy được khoảng trống pháp lý.
Quyết tâm chính trị này đòi hỏi sự nỗ lực rất lớn, sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành để đạt được mục tiêu đề ra. Trong đó, tỉnh giao cho Sở Tư pháp là cơ quan chủ trì để báo cáo về việc rà soát các văn bản quy phạm pháp luật còn hiệu lực của 3 tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hòa Bình. Đồng thời, thành lập Tổ thẩm định văn bản quy phạm pháp luật gồm có 17 đồng chí do Giám đốc sở làm Tổ trưởng; 2 đồng chí Phó Giám đốc sở làm Tổ phó và 14 thành viên.
Tổ thẩm định còn có trách nhiệm đôn đốc, phối hợp với các sở, ban, ngành từ khâu xây dựng dự thảo, tham gia ý kiến, đến thẩm định dự thảo, bảo đảm đúng tiến độ đã đề ra. Trưởng phòng Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Sở Tư pháp) Phùng Thị Việt Anh cho biết, từ nhiều ngày nay, tất cả cán bộ của phòng đều phải căng sức, làm thêm ca, thêm giờ để rà soát từng văn bản của cả ba tỉnh trước khi sáp nhập. Trong đó, khó khăn lớn nhất mà những cán bộ làm trực tiếp gặp phải là một số văn bản còn căn cứ pháp lý trực tiếp nên chưa thể bãi bỏ ngay hoặc phải chờ văn bản hướng dẫn của Trung ương giao địa phương quy định chi tiết.
Một số chính sách văn hóa, giáo dục, tài chính đã chi trả nhưng chưa quyết toán, nếu bãi bỏ sẽ phát sinh vướng mắc; các quyết định về tổ chức, chức năng, nhiệm vụ phải xử lý đồng bộ với hệ thống tổ chức mới. Do vậy, việc duy trì, ban hành các chính sách đặc thù cần được cân nhắc kỹ, có tính toán nguồn lực để tránh tác động xã hội tiêu cực đối với đối tượng thụ hưởng. Thêm vào đó là lý do mà các sở, ngành đề nghị bãi bỏ cũng rất chung chung, chưa rõ căn cứ pháp lý.
Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Phú Thọ Trần Việt Hùng cho biết, để kịp tiến độ, Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức họp chuyên đề hằng tháng về xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, trực tiếp nghe báo cáo tiến độ, tháo gỡ các khó khăn của từng ngành; tích cực chỉ đạo các sở, ngành để đẩy nhanh tiến độ xây dựng văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm đúng trình tự, thủ tục, quy trình, đúng quy định của luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Đồng thời, thống nhất nguyên tắc, với những chính sách đặc thù của ba tỉnh cũ thì tiếp tục thực hiện đến hết năm 2025; còn các chính sách đặc thù mới sẽ tạm lùi sau ngày 1/1/2026 để bảo đảm nguồn lực và tính ổn định xã hội. Tại phiên họp lần thứ 8 về xây dựng văn bản quy phạm pháp luật để xử lý hệ thống văn bản quy phạm pháp luật do Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân ba tỉnh ban hành trước khi hợp nhất, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ Trần Duy Đông yêu cầu, người đứng đầu các sở, ngành phải trực tiếp chỉ đạo, tham gia xây dựng các dự thảo nghị quyết, quyết định.
Trong đó, cần ưu tiên tập trung xây dựng các dự thảo nghị quyết để tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh trình Hội đồng nhân dân tỉnh bảo đảm tiến độ, chất lượng. Các sở, ngành chủ trì tham mưu xây dựng dự thảo nghị quyết hoàn thiện nội dung bảo đảm yêu cầu của văn bản pháp quy; phối hợp với Văn phòng Ủy ban hoàn thiện hồ sơ dự thảo nghị quyết, quyết định để trình Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh theo đúng quy trình.
Đồng thời Sở Tư pháp theo dõi, kiểm tra, đôn đốc và hướng dẫn các sở, ban, ngành liên quan triển khai thực hiện rà soát, xử lý các văn bản quy phạm pháp luật; tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành trong quá trình soạn thảo, góp ý dự thảo văn bản quy phạm pháp luật; thẩm định bảo đảm chất lượng các dự thảo văn bản quy phạm pháp luật trước khi trình Ủy ban tỉnh xem xét.
Có thể nói, tiến trình rà soát, bãi bỏ và xây dựng văn bản quy phạm pháp luật tại tỉnh Phú Thọ mới đang được triển khai với tinh thần khẩn trương, quyết tâm cao. Việc thống nhất hệ thống pháp luật không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là nhiệm vụ chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo nền tảng cho bộ máy hành chính mới vận hành ổn định, thông suốt.
Khi hoàn thành, từ ngày 1/1/2026, tỉnh sẽ vận hành thống nhất trên một hệ thống pháp luật mới, khoa học, đồng bộ và phù hợp với thực tiễn phát triển, không để xảy ra “khoảng trống” pháp lý.
