Chưa từng thấy chuối chết khô
Chiều 22-3, chúng tôi cùng Chủ tịch UBND xã Bản Lầu Dương Hồng Trung đến thôn Cốc Phương là thôn xa nhất trong số bảy thôn giáp biên giới Việt- Trung, của xã Bản Lầu, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai mục sở thị hàng chục ha chuối đang trổ buồng nhưng bị chết khô, không cho thu hoạch. Những cây chuối mập mạp, buồng quả non được quấn bằng bao ni-lon để tránh rét, sương muối, nắng gắt nhưng lá cây héo khô, thân cây thối đen, rục xuống. “Chuối khô quắt hết lá, thân ruột bị thối đen, quả không thể lớn tròn cạnh được nữa, chỉ còn nước chặt bỏ để ủ làm phân xanh bón cây thôi”- Chủ đồi chuối hơn 8 ha là Thào Thắng, buồn bã thốt ra lời.
Thào Thắng kể: “Mình vét hết tiền nhà và vay mượn ngân hàng huyện được 900 triệu đồng, đổ hết vào trồng 14 nghìn gốc chuối (tương đương khoảng 8 ha). Không quản công sức, phân bón chăm sóc, chuối tươi tốt, trổ buồng dài, quả đẹp, bất ngờ rét hại, rồi đến hạn hán kéo dài, làm cho quắt lá, thối ruột cây, chuối “chết đứng” hết cả. Giờ thì trắng tay rồi !”. Nếu không bị thiên tai thì với giá chuối bán tại vườn hiện giờ là 3,5 nhân dân tệ/kg (khoảng 11 nghìn đồng) thì mỗi cây chuối cho một buồng, khoảng 20 kg, với 14 nghìn gốc chuối chắc chắn Thào Thắng có trong tay gần ba tỷ đồng. Thế nhưng “miếng ăn gần đến miệng” đã bị thiên tai cướp trắng, chưa kể nợ nần chồng chất.
Nông dân Bản Lầu chặt bỏ cây chuối bị thối hỏng, thu dọn lá khô để thúc mầm chuối phát triển trong vụ mới.
Ông Thào Minh, năm nay đã hơn 70 tuổi, là một trong những người có công đưa cây chuối mô vào trồng ở vùng này, mở hướng xóa đói giảm nghèo cho bà con người Mông, Dao “hạ sơn” từ vùng núi cao, khô khát Dìn Chin, Tả Gia Khâu của huyện Mường Khương xuống đây lập nghiệp, nói: “ Ở vùng cao, rét và hạn hán thì gặp nhiều rồi, nhưng chưa bao giờ thấy cây chuối bị chết khô như năm nay. Thời tiết ngày càng khắc nghiệt, khó làm ăn quá”.
Cũng hoàn cảnh như Thào Thắng, hàng trăm hộ đồng bào người Mông, Dao ở bảy thôn giáp biên của xã Bản Lầu thất thu vì chuối vào mùa trổ buồng thì gặp rét và sau đó hạn hán kéo dài làm chết khô hết cả. Có thể kể đến, như nhà Thào Minh chết khô 10 nghìn gốc, Vàng Phổng chết 15 nghìn gốc, nặng nhất là nhà Thào Dìn được mệnh danh là vua chuối, bị chết khô 30 nghìn gốc, thiệt hại hơn năm tỷ đồng… Toàn xã Bản Lầu có hơn 500 ha chuối thì bị chết khô, mất trắng hơn 300 ha, thiệt hại khoảng 12 tỷ đồng.
Nỗ lực cứu chuối, hy vọng vụ sau
Người dân chặt bỏ chuối non để ủ phân xanh bón cây.
UBND tỉnh Lào Cai xác định khắc phục thiệt hại, ổn định sản xuất và đời sống người dân là nhiệm vụ trọng tâm trong quý II-2016. Đối với vùng cao, vùng sâu, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp chính quyền địa phương tập trung thực hiện các biện pháp thâm canh tối đa, nhằm “cứu” thảo quả hồi sinh sau rét hại. Ông Dương Hồng Trung, Chủ tịch UBND xã Bản Lầu cho biết: Trước hết, xã chỉ đạo người dân rà soát, cây chuối nào còn một đến hai lá còn xanh thì để lại nhằm tận thu quả, dù giá bán có thể thấp hơn. Đối với diện tích bị chết khô lá, thối ruột cây hoàn toàn thì khẩn trương chặt bỏ để nuôi mầm cây cho vụ mới. Ông Trung lý giải: Tuy cây chuối bị chết khô, không còn khả năng cho quả nhưng phần gốc (củ) vẫn có khả năng hồi sinh để mọc lên cây mới. Biện pháp phù hợp lúc này là hướng dẫn, đôn đốc bà con nông dân phát dọn, thu gom thân cây chuối bị chết khô, dọn vệ sinh gốc, sau đó bón thúc bằng phân bón phù hợp để kích thích củ chuối ra mầm cây mới. Lứa cây mới này, chăm bón tốt sẽ cho thu hoạch quả với năng suất và chất lượng tối đa nhất, trong chu trình sinh trưởng của cây chuối, so với 2 đến 3 vụ tiếp theo (mà không phải trồng lại).
Theo chỉ đạo của ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương, bà con nông dân Bản Lầu đang tập trung nhân lực phát dọn thực bì, thu gom thân cây, lá chuối bị chết khô và bón thúc mầm để hồi sinh diện tích chuối bị thiệt hại sau rét và hạn hán kéo dài. Xã Bản Lầu đã tín chấp với Chi nhánh sản xuất phân bón NPK thuộc Công ty Apatít Việt Nam cung ứng phân bón trả chậm, hỗ trợ nông dân khôi phục sản xuất. Trong khi UBND tỉnh Lào Cai có chính sách hỗ trợ vật nuôi và cây trồng bị thiệt hại do rét hại đối với nông dân ở các huyện Sa Pa, Bát Xát, thiết nghĩ cũng nên hỗ trợ nông dân Bản Lầu bị thiệt hại do rét và hạn hán kéo dài, để đồng bào ổn định sản xuất và đời sống.
