Gỡ nút thắt hoàn thuế để doanh nghiệp yên tâm sản xuất, kinh doanh

Cần bình đẳng giữa cơ quan thuế và doanh nghiệp

Ngày 8/12, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội tiến hành thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng.

Một trong những vấn đề được các đại biểu quan tâm và tranh luận là vấn đề hoàn thuế giá trị gia tăng. Phát biểu ý kiến tại Tổ 9, đại biểu Nguyễn Văn Thân (Hưng Yên) thẳng thắn chỉ ra thực trạng "ách tắc" trong khâu hoàn thuế hiện nay.

Theo đại biểu, hiện đang có tình trạng tồn đọng rất lớn trong việc hoàn thuế, gây khó khăn cho nhiều tập đoàn, doanh nghiệp vừa và nhỏ, thậm chí cả hộ kinh doanh. Đại biểu nêu thực tế, có những đơn vị sản xuất vì không được hoàn thuế nên không trả được nợ ngân hàng, dẫn đến không được vay vốn tiếp và phải đình chỉ sản xuất.

Từ thực tế đó, đại biểu kiến nghị luật cần phải có quy định thể hiện rõ sự bình đẳng giữa cơ quan thuế và doanh nghiệp. Đại biểu đề xuất, doanh nghiệp vi phạm thì phải chịu phạt, nhưng ngược lại, nếu cơ quan thuế xử lý sai, để thua kiện tại tòa án thì cũng phải đền bù cho doanh nghiệp.

Đại biểu cũng lưu ý Ban soạn thảo cần tránh tư duy chỉ thiên về quản lý và chống thất thu mà bỏ quên quyền lợi của những doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Đồng tình với quan điểm của đại biểu Nguyễn Văn Thân về những lo ngại trong hoàn thuế, đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Hải Phòng) phân tích về khía cạnh kỹ thuật lập pháp và đánh giá tác động.

Liên quan đề xuất bãi bỏ điểm c, khoản 9, điều 15 của luật hiện hành (quy định được cho là điểm nghẽn nhưng cũng là chốt chặn chống gian lận), đại biểu Sơn bày tỏ sự băn khoăn và cho rằng Báo cáo của Chính phủ cần làm rõ hơn cơ sở định lượng: Có bao nhiêu trường hợp chậm hoàn thuế thực sự do quy định này, và bao nhiêu trường hợp do quy trình nội bộ hay phân loại rủi ro.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn đề nghị Chính phủ cần có báo cáo định lượng cụ thể, dự báo mức độ rủi ro tăng thêm về thất thu ngân sách khi bỏ quy định này, đồng thời chứng minh cơ chế phòng ngừa thay thế có đủ mạnh hay không nhằm giúp các đại biểu Quốc hội yên tâm khi bấm nút thông qua, bảo đảm vừa tháo gỡ điểm nghẽn cho doanh nghiệp nhưng vẫn bảo vệ được an toàn ngân sách nhà nước.

Quy định rõ điều kiện khấu trừ thuế đầu vào để áp dụng thống nhất

Cũng liên quan việc bãi bỏ điểm c khoản 9 Điều 15, đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) cho rằng, dự thảo luật đã bãi bỏ một số điều kiện về chứng từ nhằm đơn giản hóa thủ tục hành chính là đúng hướng, nhưng việc bãi bỏ phải song hành với nâng cao năng lực giám sát điện tử.

“Nếu không quy định như vậy thì chúng ta vô tình tạo khoảng trống cho hành vi hợp thức hóa hóa đơn và nghiễm nhiên mở rộng đường cho gian lận khấu trừ, hoàn thuế. Hiện nay, năng lực phân tích dữ liệu ngành thuế ở nhiều địa phương còn hạn chế, đặc biệt là khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa. Do đó, nếu bỏ điều kiện mà không có giải pháp tăng giám sát thì nguy cơ rủi ro lớn hơn là lợi ích”, đại biểu nêu quan điểm.

Thống nhất với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng, đại biểu Ma Thị Thúy cũng góp ý về khoản 3a Điều 14 quy định khấu trừ thuế đầu vào đối với hàng hóa, dịch vụ không phải tính thuế.

Sửa Luật Thuế giá trị gia tăng để giải quyết các vướng mắc, bất cập từ thực tiễn

08/12/2025 11:29

Đại biểu cho rằng, đây là điểm sửa đổi lớn nhất và cũng tiềm ẩn nhiều hệ quả. Việc cho phép khấu trừ toàn bộ thuế đầu vào về mặt lý thuyết là tích cực, giảm chi phí vốn cho doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đại biểu nhận thấy, ranh giới giữa “không phải tính thuế” và “không chịu thuế” hiện rất mờ nhạt. Nếu không làm rõ thì sẽ dẫn tới cách hiểu tùy tiện, doanh nghiệp có thể khai báo theo hướng có lợi tối đa, trong khi cơ quan thuế lại áp dụng cách hiểu ngược lại. Điều này chính là nguồn gốc của hàng loạt tranh chấp về khấu trừ-hoàn thuế trong nhiều năm qua.

Bên cạnh đó, đại biểu nhận thấy, việc mở rộng khấu trừ đầu vào có thể dẫn đến tăng áp lực hoàn thuế, tạo thêm rủi ro gian lận nếu không có cơ chế kiểm tra điện tử và đánh giá rủi ro đi kèm.

Đại biểu đề nghị bổ sung điều khoản giao Chính phủ quy định rõ điều kiện khấu trừ thuế, tránh trường hợp doanh nghiệp bị “treo thuế” do cách áp dụng không thống nhất.